Σύμμαχοι του κυβερνώντος κόμματος BJP και του πρωθυπουργού της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, εκκίνησαν διαδικασίες δίωξης της βραβευμένης συγγραφέα Αρουντάτι Ρόι υπό τον Νόμο Πρόληψης Παράνομων Δραστηριοτήτων [Unlawful Activities (Prevention) Act – UAPA], για δηλώσεις που είχε κάνει πριν από 14 χρόνια για το Κασμίρ.
Η δίωξη εγκρίθηκε από τον αναπληρωτή κυβερνήτη του Δελχί, Βινάι Κουμάρ Σαξένα, στέλεχος του κόμματος του Ινδού πρωθυπουργού — αν και φέρει τον τίτλο «αναπληρωτής», η θέση είναι ουσιαστικά αυτή του επικεφαλής της νομοθετικής εξουσίας της Εθνικής Επικράτειας της Πρωτεύουσας της Ινδίας. Η Ρόι έχει υπάρξει σκληρή κριτής αυτού που ονομάζει «κατάβαση… στον πλήρη φασισμό» υπό τις κυβερνήσεις του Μόντι και του BJP, αλλά και υποστηρίκτρια του αγώνα του Παλαιστινιακού λαού.
Μαζί με την Ρόι, εγκρίθηκε και η άσκηση δίωξης στον Σεΐχ Σοουκάτ Χουσαΐν, πρώην καθηγητή διεθνούς δικαίου στο Κεντρικό Πανεπιστήμιο του Κασμίρ. Οι διώξεις αφορούν συμμετοχή των δύο στο συνέδριο με τίτλο «Αζαάντι [Ανεξαρτησία]: Μια νέα αρχή» στο Νέο Δελχί στις 21 Οκτωβρίου 2010. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, η Ρόι φέρεται να έχει δηλώσει πως το Κασμίρ — μια διαφιλονικούμενη μεταξύ Πακιστάν και Ινδίας περιοχή όπου έχουν διαπραχθεί παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων — «δεν υπήρξε ποτέ αναπόσπαστο τμήμα της Ινδίας».
Η καταγγελία για τις δηλώσεις έγινε μόλις λίγες μέρες μετά — όμως η δίωξη ήρθε 14 χρόνια αργότερα, καθώς τότε η δίωξη για κάτι τέτοιο δεν ήταν εύκολη. Ο νόμος Πρόληψης Παράνομων Δραστηριοτήτων τροποποιήθηκε το 2019, για να επιτρέψει στην κυβέρνηση να ορίζει άτομα ως «τρομοκράτες» χωρίς να προηγείται δίκη ή να υπάρχει σύνδεση των ατόμων με αναγνωρισμένες «τρομοκρατικές οργανώσεις». Μέσω των τροποποιήσεων εισήχθη και όρος που σχετίζεται με την «προώθηση εξέγερσης», που είναι και η κατηγορία που θα αντιμετωπίσει η Ρόι.
Έπειτα από το αποτέλεσμα των πρόσφατων βουλευτικών εκλογών στην Ινδία, όπου το κόμμα του Μόντι για πρώτη φορά από την ανέλιξή του στην εξουσία δεν κατάφερε να πετύχει κοινοβουλευτική πλειοψηφία (διατήρησε την κυβέρνηση μόνο χάρη στις συμμαχίες του με άλλα κόμματα), φαίνεται πως ήρθε η ώρα να «δείξει τα δόντια του» στους αντιπάλους του.
«Τα θέματα που συζητήθηκαν και κουβεντιάστηκαν στη διάσκεψη προπαγάνδιζαν τον “διαχωρισμό του Κασμίρ από την Ινδία”», ανέφερε το γραφείο του κυβερνήτη στην ανακοίνωση της δίωξης την περασμένη Παρασκευή.
«Εάν με τη δίωξη της Αρουντάτι Ρόι υπό τον Νόμο UAPA το BJP προσπαθούν να αποδείξουν ότι έχουν επιστρέψει, ε λοιπόν δεν έχουν. Και δεν θα επιστρέψουν ποτέ με τον ίδιο τρόπο», δήλωσε η Μαχούα Μόιτρα, βουλεύτρια του αντιπολιτευόμενου κόμματος Trinamool Congress Party, και προσέθεσε: «Αυτού του είδους ο φασισμός είναι ακριβώς αυτό στο οποίο εναντιώθηκαν οι Ινδοί με την ψήφο τους».
Στήριξη στην Αρουντάτι Ρόι για την απαράδεκτη δίωξή της εξέφρασαν μεταξύ άλλων αριστερά και κομμουνιστικά κόμματα της Ινδίας, και σπουδαίοι συγγραφείς όπως ο Βρετανός Χάρι Κούνζρου, ο Ινδός Αμίταβ Γκος και ο Αμερικανός ποιητής Ζησάν Τζουνάμ.
Τη στήριξή του εξέφρασε και ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας και επικεφαλής του πανευρωπαϊκού κόμματος DiEM25, Γιάνης Βαρουφάκης: «Μόλις χθες εξέφραζα ανησυχία για τις φήμες πως η Αρουντάτι Ρόι μπορεί να είναι η επόμενη πολιτική κρατούμενη του Μόντι. Μια ημέρα αργότερα η φήμη γίνεται πραγματικότητα. Θα υπάρξει κατακραυγή στην “πολιτισμένη” Δύση; Ή μήπως η συνενοχή θα είναι το ζητούμενο α λα Ασάνζ;».
Εάν καταδικαστεί, η Ρόι αντιμετωπίζει ποινές με εύρος από πρόστιμο έως ισόβια κάθειρξη.
Διαβάστε παρακάτω μεταφρασμένη την ομιλία της το 2010, που χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για τη δίωξή της (πηγή πρωτότυπου: Outlook India):
Ομιλία της Arundhati Roy το 2010 | ‘Azadi-The Only Way’
Πριν από περίπου μια εβδομάδα ή 10 ημέρες, ήμουν στο Ράντσι, όπου γινόταν ένα λαϊκό δικαστήριο κατά της Επιχείρησης Πράσινο Κυνήγι — που είναι ο πόλεμος του ινδικού κράτους εναντίον των φτωχότερων ανθρώπων αυτής της χώρας [ΣτΜ: πρόκειται για το ανεπίσημο όνομα μιας επιχείρησης του ινδικού στρατού, της αστυνομίας και παραστρατιωτικών ομάδων ενάντια στο Μαοϊκό Κομμουνιστικό Κόμμα της Ινδίας, που συνεχίζεται από το 2009 μέχρι σήμερα και έχει στοχοποιήσει πολλά μικρά χωριά φτωχών αγροτών με περισσότερους από 2.0000 άμαχους νεκρούς] — και σε αυτό το δικαστήριο, καθώς έφευγα, ένας δημοσιογράφος της τηλεόρασης μου κόλλησε ένα μικρόφωνο στο πρόσωπο και μου είπε πολύ επιθετικά: «Κυρία, είναι το Κασμίρ αναπόσπαστο τμήμα της Ινδίας ή όχι;». «Είναι το Κασμίρ αναπόσπαστο τμήμα της Ινδίας ή όχι;», περίπου πέντε φορές.
Έτσι είπα, κοιτάξτε, το Κασμίρ δεν υπήρξε ποτέ αναπόσπαστο τμήμα της Ινδίας. Όσο επιθετικά και όσο συχνά κι αν θέλετε να με ρωτάτε αυτό. Ακόμα και η ινδική κυβέρνηση έχει αποδεχτεί, στον ΟΗΕ, ότι δεν αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της Ινδίας. Οπότε γιατί προσπαθούμε να αλλάξουμε αυτό το αφήγημα τώρα; Βλέπετε, το 1947, μας είπαν ότι η Ινδία έγινε ένα κυρίαρχο έθνος και μια κυρίαρχη δημοκρατία, αλλά αν κοιτάξετε τι έκανε το ινδικό κράτος από τα μεσάνυχτα του 1947 και μετά, αυτή η αποικιοκρατούμενη χώρα, αυτή η χώρα που έγινε χώρα λόγω της φαντασίας του αποικιοκράτη της — οι Βρετανοί σχεδίασαν τον χάρτη της Ινδίας το 1899 — οπότε αυτή η χώρα έγινε αποικιοκρατική δύναμη τη στιγμή που έγινε ανεξάρτητη, και το ινδικό κράτος έχει επέμβει στρατιωτικά στο Μανιπούρ, στη Ναγκαλάντ, στο Μιζοράμ… (Εδώ χτυπάει το τηλέφωνο κάποιου)… στο Μιζοράμ, στο Κασμίρ, στην Τελανγκάνα, κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Ναξαλμπάρι, στο Παντζάμπ, στο Χαϊντεραμπάντ, στη Γκόα, στο Τζουνάγκαρ.
Πολύ συχνά η ινδική κυβέρνηση, το ινδικό κράτος, η ινδική ελίτ, κατηγορούν τους Ναξαλίτες [ΣτΜ: οι υποστηρικτές του Μαοϊκού Κομμουνιστικού Κόμματος της Ινδίας] ότι πιστεύουν στον παρατεταμένο πόλεμο, αλλά στην πραγματικότητα βλέπετε ένα κράτος — το ινδικό κράτος — που έχει διεξάγει παρατεταμένο πόλεμο εναντίον του ίδιου του λαού του (ή αυτού που αποκαλεί δικό του λαό) ανελέητα από το 1947, και αν κοιτάξετε ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι εναντίον των οποίων έχει διεξάγει πόλεμο — οι Νάγκας, οι Μίζος, οι Μανιπούρις, οι άνθρωποι στο Άσαμ, το Χαϊντεραμπάντ, το Κασμίρ, το Παντζάμπ — είναι πάντα μια μειονότητα, οι μουσουλμάνοι, οι φυλές, οι χριστιανοί, οι Νταλίτ, οι Αδιβάσις, ατελείωτος πόλεμος από ένα ινδουιστικό κράτος της ανώτερης κάστας, αυτή είναι η σύγχρονη ιστορία της χώρας μας.
Τώρα, το 2007, την εποχή της εξέγερσης στο Κασμίρ ενάντια σε όλη αυτή την απόκτηση γης για το Amarnath Yatra, ήμουν στο Σριναγκάρ και περπατούσα στο δρόμο και συνάντησα έναν νεαρό δημοσιογράφο, νομίζω ότι ήταν από τους Times of India, και μου είπε — δεν μπορούσε να πιστέψει ότι είδε έναν Ινδό άνθρωπο που περπατούσε μόνος του στον δρόμο — και μου είπε, «μπορώ να έχω μια δήλωση;», και του είπα, «ναι, έχεις ένα στυλό; Γιατί δεν θέλω να παρατεθούν ανακριβώς τα λόγια μου» και είπα, «γράψε — η Ινδία χρειάζεται azaadi [ΣτΜ: ανεξαρτησία] από το Κασμίρ, όσο και το Κασμίρ χρειάζεται azaadi από την Ινδία». Και όταν είπα Ινδία, δεν εννοούσα το ινδικό κράτος, εννοούσα τον ινδικό λαό, γιατί πιστεύω ότι η κατοχή του Κασμίρ (σήμερα υπάρχουν 700.000 στελέχη σωμάτων ασφαλείας που επανδρώνουν αυτή την κοιλάδα των 12 εκατομμυρίων ανθρώπων) είναι η πιο στρατιωτικοποιημένη ζώνη στον κόσμο — και για εμάς, τον λαό της Ινδίας, το να ανεχόμαστε αυτή την κατοχή είναι σαν να επιτρέπουμε ένα είδος ηθικής διάβρωσης να στάζει στο αίμα μας.
Έτσι, για μένα είναι μια ανυπόφορη κατάσταση να προσπαθούμε να προσποιηθούμε ότι δεν συμβαίνει, ακόμη και αν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης το αποσιωπούν, όλοι μας γνωρίζουμε… ή ίσως όλοι μας δεν γνωρίζουμε… αλλά όποιος από εμάς έχει επισκεφθεί το Κασμίρ γνωρίζει ότι οι Κασμίριοι δεν μπορούν να εισπνεύσουν και να εκπνεύσουν χωρίς η αναπνοή τους να περάσει από την κάννη ενός AK-47. Έτσι, έχουν γίνει τόσα πολλά πράγματα εκεί, κάθε φορά που γίνονται εκλογές και ο κόσμος βγαίνει να ψηφίσει, η ινδική κυβέρνηση πάει και λέει: «Γιατί θέλετε δημοψήφισμα; Έγινε ψηφοφορία και ο λαός ψήφισε υπέρ της Ινδίας».
Τώρα, στην πραγματικότητα πιστεύω ότι πρέπει να εμβαθύνουμε λίγο στη σκέψη μας, διότι και εγώ είμαι πολύ περήφανη για τη σημερινή συνάντηση, νομίζω ότι είναι μια ιστορική συνάντηση κατά κάποιο τρόπο, είναι μια ιστορική συνάντηση που πραγματοποιείται στην πρωτεύουσα αυτής της πολύ κούφιας υπερδύναμης, μιας υπερδύναμης όπου 830 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με λιγότερο από 20 ρουπίες την ημέρα. Μερικές φορές είναι πολύ δύσκολο να ξέρεις από ποια θέση στέκεσαι τυπικά ως πολίτης της Ινδίας, τι μπορείς να πεις, τι επιτρέπεται να πεις, γιατί όταν η Ινδία αγωνιζόταν για την ανεξαρτησία της από τη βρετανική αποικιοκρατία, κάθε επιχείρημα που χρησιμοποιούν τώρα οι άνθρωποι για να προπαγανδίσουν τα προβλήματα του αζαάντι στο Κασμίρ χρησιμοποιήθηκε σίγουρα εναντίον των Ινδών. Χονδροειδώς ειπωμένο, «οι ιθαγενείς δεν είναι έτοιμοι για την ελευθερία, οι ιθαγενείς δεν είναι έτοιμοι για τη δημοκρατία», αλλά κάθε είδους επιπλοκή ήταν επίσης αληθινή, εννοώ τις μεγάλες συζητήσεις μεταξύ του Ambedkar και του Gandhi και του Nehru — ήταν επίσης πραγματικές συζητήσεις και κατά τη διάρκεια αυτών των τελευταίων 60 ετών, ό,τι κι αν έκανε το ινδικό κράτος, οι άνθρωποι σε αυτή τη χώρα επιχειρηματολόγησαν και συζήτησαν και εμβάθυναν την έννοια της ελευθερίας.
Έχουμε επίσης χάσει πολύ έδαφος, διότι έχουμε φτάσει σήμερα σε ένα στάδιο όπου η Ινδία, μια χώρα που κάποτε αποκαλούσε τον εαυτό της Αδέσμευτο, που κάποτε κρατούσε το κεφάλι της ψηλά με υπερηφάνεια, έχει σήμερα πέσει τελείως ξαπλωμένη στο πάτωμα στα πόδια των ΗΠΑ. Έτσι, είμαστε ένα έθνος σκλάβων σήμερα, η οικονομία μας είναι εντελώς — όσο κι αν ο Sensex [ΣτΜ: δείκτης του Χρηματιστηρίου της Βομβάης] μπορεί να αυξάνεται, το γεγονός είναι ότι ο λόγος που η ινδική αστυνομία, ο παραστρατιωτικός στρατός και σύντομα ίσως ο στρατός θα αναπτυχθεί σε ολόκληρη την κεντρική Ινδία είναι επειδή μας επιβάλλεται μια εξορυκτική αποικιακή οικονομία.
Αλλά ο λόγος που είπα ότι αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να εμβαθύνουμε αυτή τη συζήτηση είναι επειδή είναι επίσης πολύ εύκολο για εμάς να συνεχίσουμε να χτυπάμε τους εαυτούς μας στην πλάτη ως σπουδαίοι μαχητές της αντίστασης για οτιδήποτε, είτε πρόκειται για τους μαοϊκούς στα δάση είτε για τους πετροπόλεμους στους δρόμους. Αλλά στην πραγματικότητα πρέπει να καταλάβουμε ότι έχουμε να κάνουμε με κάτι πολύ σοβαρό και φοβάμαι ότι τα τόξα και τα βέλη των Adivasis και οι πέτρες στα χέρια των νέων είναι απολύτως απαραίτητα, αλλά δεν είναι το μόνο πράγμα που θα μας κερδίσει την ελευθερία, και γι’ αυτό πρέπει να είμαστε τακτικοί, πρέπει να αμφισβητούμε τους εαυτούς μας, πρέπει να κάνουμε συμμαχίες, σοβαρές συμμαχίες…
Γιατί… Λέω συχνά ότι το 1986, όταν ο καπιταλισμός κέρδισε το τζιχάντ εναντίον του σοβιετικού κομμουνισμού στα βουνά του Αφγανιστάν, όλος ο κόσμος άλλαξε και η Ινδία επαναπροσδιορίστηκε στον μονοπολικό κόσμο και σε αυτόν τον επαναπροσδιορισμό έκανε δύο πράγματα, άνοιξε δύο κλειδαριές. Η μία ήταν η κλειδαριά του Babri Masjid [ΣτΜ: Μουσουλμανικό τέμενος που καταστράφηκε ολοσχερώς από όχλο εθνικιστών Ινδών το 1992] και η άλλη ήταν η κλειδαριά των ινδικών αγορών και εγκαινίασε δύο είδη ολοκληρωτισμού — τον ινδουιστικό φασισμό, Hindutva φασισμό και τον οικονομικό ολοκληρωτισμό. Και τα δύο αυτά είδη κατασκεύασαν τα δικά τους είδη τρομοκρατίας — έτσι έχουμε τους ισλαμιστές «τρομοκράτες» και τους μαοϊκούς «τρομοκράτες». Και αυτή η διαδικασία έχει κάνει το 80% αυτής της χώρας να ζει με 20 ρουπίες την ημέρα, αλλά μας έχει διχάσει όλους και ξοδεύουμε όλο το χρόνο μας πολεμώντας ο ένας τον άλλον, ενώ στην πραγματικότητα θα έπρεπε να υπάρχει βαθιά αλληλεγγύη.
Θα έπρεπε να υπάρχει βαθιά αλληλεγγύη μεταξύ των αγώνων στο Μανιπούρ, των αγώνων στο Ναγκαλάντ, του αγώνα στο Κασμίρ, του αγώνα στην κεντρική Ινδία και σε όλους τους φτωχούς, τους καταληψίες, τους πωλητές, όλους τους κατοίκους των παραγκουπόλεων και ούτω καθεξής. Αλλά τι είναι αυτό που πρέπει να συνδέει αυτούς τους αγώνες; Είναι η ιδέα της Δικαιοσύνης, γιατί μπορεί να υπάρχουν αγώνες που δεν είναι αγώνες για τη δικαιοσύνη, υπάρχουν λαϊκά κινήματα όπως το VHP [ΣτΜ: ακροδεξιό ινδουιστικό κόμμα] είναι ένα λαϊκό κίνημα — αλλά είναι ένας αγώνας για τον φασισμό, είναι ένας αγώνας για την αδικία, δεν ευθυγραμμιζόμαστε με αυτό. Έτσι, κάθε κίνημα, κάθε άτομο στο δρόμο, κάθε σύνθημα δεν είναι σύνθημα για τη δικαιοσύνη.
Έτσι, όταν ήμουν στο Κασμίρ στους δρόμους κατά τη διάρκεια του Amarnath Yatra, και ακόμη και σήμερα — δεν έχω πάει στο Κασμίρ πρόσφατα — αλλά έχω δει και η καρδιά μου είναι γεμάτη με εκτίμηση για τον αγώνα που δίνουν οι άνθρωποι, τον αγώνα που δίνουν οι νέοι άνθρωποι και δεν θέλω να τους απογοητεύσουν. Δεν θέλω να τους απογοητεύσουν ούτε οι ίδιοι οι ηγέτες τους, γιατί θέλω να πιστεύω ότι αυτός ο αγώνας είναι αγώνας για δικαιοσύνη. Όχι ένας αγώνας στον οποίο διαλέγεις και επιλέγεις τους δικαστές σου — «θέλουμε δικαιοσύνη, αλλά δεν πειράζει αν ο άλλος συνθλίβεται». Αυτό δεν είναι σωστό.
Θυμάμαι λοιπόν όταν έγραφα το 2007, είπα ότι το μόνο πράγμα που μου ράγισε την καρδιά στους δρόμους του Σριναγκάρ ήταν όταν άκουσα τους ανθρώπους να λένε «Nanga Bhooka Hindustan, jaan se pyaara Pakistan» [ΣτΜ: «Γυμνή Πεινασμένη Ινδία, Αγαπημένο Πακιστάν»]. Είπα: «Όχι. Επειδή η Nanga Bhooka Hindustan είναι μαζί σας. Και αν αγωνίζεστε για μια δίκαιη κοινωνία, τότε πρέπει να ευθυγραμμιστείτε με τους ανίσχυρους». Οι Ινδοί που βρίσκονται σήμερα εδώ είναι άνθρωποι που έχουν περάσει τη ζωή τους αντιτιθέμενοι στο ινδικό κράτος. Έχω, όπως πολλοί από εσάς ίσως γνωρίζετε, συνδεθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα με τον αγώνα στην κοιλάδα Narmada ενάντια στα μεγάλα φράγματα και πάντα λέω ότι σκέφτομαι τόσο πολύ αυτές τις δύο κοιλάδες — την κοιλάδα του Κασμίρ και την κοιλάδα Narmada. Στην κοιλάδα Narmada, μιλούν για καταστολή, αλλά ίσως οι άνθρωποι δεν ξέρουν πραγματικά τι σημαίνει καταστολή, επειδή δεν έχουν βιώσει το είδος της καταστολής που υπάρχει στην κοιλάδα του Κασμίρ. Έχουν όμως μια πολύ πολύ πολύ εξελιγμένη κατανόηση των οικονομικών δομών του κόσμου του ιμπεριαλισμού και της γης και του τι κάνει και πώς αυτά τα μεγάλα φράγματα δημιουργούν μια ανισότητα από την οποία δεν μπορείς να ξεφύγεις.
Και στην κοιλάδα του Κασμίρ έχετε μια τόσο εκλεπτυσμένη κατανόηση της καταστολής, 60 χρόνια καταστολής των μυστικών επιχειρήσεων, της κατασκοπείας, των επιχειρήσεων πληροφοριών, του θανάτου, των δολοφονιών. Αλλά έχετε απομονωθεί από αυτή την άλλη κατανόηση, του τι είναι ο κόσμος σήμερα; Ποιες είναι αυτές οι οικονομικές δομές; Για τι είδους Κασμίρ θα αγωνιστείτε; Επειδή είμαστε μαζί σας σε αυτόν τον αγώνα, είμαστε μαζί σας. Αλλά θέλουμε, ελπίζουμε ότι θα είναι ένας αγώνας για τη δικαιοσύνη. Γνωρίζουμε σήμερα ότι αυτή η λέξη «κοσμικότητα» που μας εκτοξεύει το ινδικό κράτος είναι μια κούφια λέξη, διότι δεν μπορείς να σκοτώσεις 68.000 μουσουλμάνους του Κασμίρ και μετά να αποκαλείς τον εαυτό σου κοσμικό κράτος. Δεν μπορείς να επιτρέψεις τη σφαγή των μουσουλμάνων στο Γκουτζαράτ και να αποκαλείς τον εαυτό σου κοσμικό κράτος και όμως δεν μπορείς μετά να γυρίσεις και να πεις ότι «μας επιτρέπεται να συμπεριφερόμαστε άσχημα στις μειονότητές μας» — οπότε για τι είδους δικαιοσύνη αγωνίζεσαι; Ελπίζω ότι οι νέοι άνθρωποι θα εμβαθύνουν στην ιδέα της Azaadi, είναι κάτι που το κράτος και οι εχθροί σας που πολεμάτε χρησιμοποιούν για να σας διχάσουν. Αυτό είναι αλήθεια.
Το αποικιοκρατικό κράτος, είτε ήταν το βρετανικό κράτος στην Ινδία είτε το ινδικό κράτος στο Κασμίρ ή στο Ναγκαλάντ ή στο Τσατισγκάρ, είναι στη δουλειά τους να δημιουργούν ελίτ για να διαχειρίζονται τις καταλήψεις τους, οπότε πρέπει να γνωρίζεις τον εχθρό σου και να είσαι σε θέση να απαντάς με τρόπους όπου είσαι τακτικός, όπου είσαι έξυπνος, όπου είσαι πολιτικός — διεθνώς, τοπικά και με κάθε άλλο τρόπο. Πρέπει να κάνεις τις συμμαχίες σου, γιατί αλλιώς θα είσαι σαν τα ψάρια που κολυμπούν μανιωδώς γύρω σε μια δεξαμενή χτυπώντας τους τοίχους και θα κουραστείς στο τέλος, γιατί αυτοί οι τοίχοι είναι πολύ πολύ ισχυροί. Γι’ αυτό και θα φύγω με αυτό: Σκεφτείτε τη δικαιοσύνη και μην επιλέγετε τις αδικίες σας, μην λέτε ότι «θέλω δικαιοσύνη αλλά δεν πειράζει αν δεν την έχει ο επόμενος άντρας ή η επόμενη γυναίκα». Επειδή η δικαιοσύνη είναι ο θεμέλιος λίθος για την ακεραιότητα και η ακεραιότητα είναι ο θεμέλιος λίθος για την πραγματική αντίσταση.
Σας ευχαριστώ.