Ο Συνήγορος του Πολίτη δημοσιεύει Ειδική Έκθεση με θέμα: «Η πρόκληση των μεταναστευτικών ροών και της προστασίας των προσφύγων – Ζητήματα διοικητικής διαχείρισης και δικαιωμάτων».
Η Ευρώπη καλείται να διαχειριστεί το προσφυγικό, μια ανθρωπιστική κρίση. Οι ενδείξεις ήταν εμφανείς από καιρό και ο χρόνος επαρκής για τη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου και συνεκτικού σχεδίου αντιμετώπισής της. Σε συνέχεια του ανθρωπιστικού εφιάλτη που προκάλεσαν οι πόλεμοι στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, η λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη» που ανέτειλε στην περιφέρεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στοχεύοντας στον εκδημοκρατισμό των κοινωνιών, μοιραία οδήγησε στην αποδόμηση των παλαιών δομών εξουσίας, σε τέτοιο, μάλιστα, βαθμό που εκρίζωσε κάθε θεσμικό υπόβαθρο και οδήγησε σε άγριες εμφύλιες συγκρούσεις και φυλετικές διαμάχες. Η μαζική φυγή ανθρώπων από τις εστίες των συρράξεων, με κάθε τρόπο, με κάθε μέσο, ήταν η μόνη διαφαινόμενη ελπίδα σωτηρίας.
Αντιμέτωποι με αυτή την κατάσταση, οι ηγέτες των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εν πολλοίς διατηρούν το προνόμιο της διαμόρφωσης της εξωτερικής πολιτικής της, επέδειξαν αδικαιολόγητη αμηχανία. Άργησαν να αντιληφθούν το μέγεθος του ζητήματος, και όταν πλέον το αντελήφθησαν, αντέδρασαν αποσπασματικά, αντί να δράσουν στο πλαίσιο ενός συνεκτικού σχεδίου.
Και πάλι δίστασαν να αναθέσουν στους ενωσιακούς θεσμούς την «ιδιοκτησία»ενός ολοκληρωμένου προγράμματος για τη διαχείριση των μεικτών ροών προσφύγων και μεταναστών, προκαλώντας με τον τρόπο αυτό -πέραν της ανθρωπιστικής κρίσης στα νότια σύνορα της ΕΕ, κυρίως στην Ελλάδα και στην Ιταλία- και έξαρση ρατσιστικών και ξενοφοβικών τάσεων μέσα στους κόλπους της Ευρώπης.
Το ζήτημα κατέστη αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ κρατών μελών, αλλά και μεταξύ πολιτικών και κομματικών συσχετισμών εντός των κρατών-μελών. Για ακόμη μία φορά μέσα σε μία δεκαετία, η Ευρώπη, λειτουργώντας περισσότερο ως ένα διακρατικό μόρφωμα παρά ως μία ενιαία, αλληλέγγυα πολιτική οντότητα, έδειξε να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις μείζονες προκλήσεις.
Η έκθεση του Συνηγόρου διαρθρώνεται σε δύο βασικούς άξονες: από τη μία πλευρά, στην αποτίμηση των διοικητικών διαδικασιών και του θεσμικού πλαισίου διαχείρισης των μετακινούμενων πληθυσμών. Από την άλλη, η έκθεση επικεντρώνεται στην παροχή υπηρεσιών, με γνώμονα την εξασφάλιση ανθρώπινων, αποδεκτών όρων διαβίωσης, την «κανονικοποίηση» της καθημερινής ζωής των προσφυγικών/μεταναστευτικών πληθυσμών και τη διαμόρφωση των προοπτικών για την ομαλή ένταξη και ενσωμάτωσή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Η έκθεση, επίσης, αποτυπώνει τις πιο πρόσφατες εξελίξεις, μέχρι και το τέλος του πρώτου τριμήνου του τρέχοντος έτους, και ολοκληρώνεται με την παράθεση, συνολικά, των βασικών πορισμάτων και συμπερασμάτων της Αρχής.