Ισραήλ ακροδεξιά κυβέρνηση μιλιταρισμός θεοκρατία Νετανιάχου

Η «πιο ακραία κυβέρνηση» στην Ιστορία του Ισραήλ θα στραφεί και εναντίον των Ισραηλινών

του Ανδρέα Κοσιάρη

Η αυτοαποκαλούμενη «μοναδική δημοκρατία στη Μέση Ανατολή» ετοιμάζεται να κατασπαράξει τις (όποιες) δημοκρατικές της σάρκες, ενισχύοντας τον θεοκρατικό και μιλιταριστικό χαρακτήρα του ισραηλινού κράτους εις βάρος πρώτιστα των Παλαιστινίων, αλλά και των ίδιων της των πολιτών.

Η νέα κυβέρνηση Νετανιάχου χαρακτηρίζεται δικαίως ως η πιο ακροδεξιά κυβέρνηση στην Ιστορία του Ισραήλ. Τουλάχιστον 13 από τους 31 υπουργούς της προέρχονται από τα υπερεθνικιστικά θρησκευτικά κόμματα που συμμετέχουν στον συνασπισμό, όπως το κόμμα «Θρησκευτικού Σιωνισμού» και το «Εβραϊκή Δύναμη». Οι υπόλοιποι, που προέρχονται από το κόμμα του Νετανιάχου, «Λικούντ», δεν είναι και οι προοδευτικότεροι άνθρωποι στον κόσμο — σε ένα πολιτικό σύστημα του οποίου η συντριπτική πλειοψηφία στηρίζει κάποια μορφή καταπίεσης του υπό κατοχή πληθυσμού.

Αναμενόμενα, η όξυνση των πολιτικών του ισραηλινού κράτους απέναντι στους Παλαιστίνιους είναι από τις προτεραιότητες του νέου κυβερνητικού σχήματος. Όμως σημαντικά, η σχεδόν πλήρης παράδοση του Νετανιάχου στους ακροδεξιούς θρησκόληπτους συνεταίρους του – και ο διακαής του πόθος να απαλλαγεί από τις δικαστικές περιπέτειές του – σημαίνει πως η νέα κυβέρνηση του Ισραήλ θα επιχειρήσει να απαλλάξει εαυτόν από τη διάκριση των εξουσιών και να συρρικνώσει την ίδια την έννοια του ισραηλινού πολίτη, θέτοντας την ιδεολογία του θεοκρατικού μιλιταρισμού ως κυρίαρχη ιδεολογία του κράτους.

Εποικισμοί, προσάρτηση και ελεύθερο πυρ

Έπειτα από αρκετά χρόνια κυβερνητικής αστάθειας, με κυβερνητικούς συνασπισμούς που χαρακτηρίζονταν από ευκαιριακές συμμαχίες και εσωτερικές διαμάχες, η νέα κυβέρνηση Νετανιάχου είναι σε μεγάλο βαθμό ιδεολογικά συμπαγής — ειδικά σε ό,τι αφορά τον κατεχόμενο πληθυσμό των Παλαιστίνιων.

«Ο Εβραϊκός λαός έχει αποκλειστικό και αδιαμφισβήτητο δικαίωμα σε όλες τις περιοχές της Γης του Ισραήλ», έγραψε στην αρχή του νέου έτους στο Twitter ο Νετανιάχου, και συμπεριέλαβε όλα τα κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη. Πρόκειται για μία ξεκάθαρη δήλωση «Εβραϊκής υπεροχής», που όπως τόνισε και η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Αντάλα (Νομικό Κέντρο για τα Δικαιώματα της Αραβικής Μειοψηφίας στο Ισραήλ) υπερβαίνει όσα καθορίζονταν με τον Νόμο Εβραϊκού Εθνικού Κράτους του 2018, στον οποίο δινόταν αποκλειστικό δικαίωμα αυτοκαθορισμού στους Εβραίους πολίτες εντός των ορίων «του κράτους του Ισραήλ». Ο νόμος εκείνος είχε δικαίως κατηγορηθεί πως στερούσε δικαιώματα από το περίπου 20% των πολιτών του Ισραήλ που δεν είναι Εβραίοι, και πως ενείχε χαρακτηριστικά απαρτχάιντ. Η σημερινή κυβερνητική ρητορική επεκτείνει την αποκλειστικότητα αυτή σε όλα τα εδάφη που κατέχει, αλλά δεν έχει ακόμα επισήμως προσαρτήσει, το Ισραήλ.

Όμως το ζήτημα δεν είναι μονάχα η ρητορική. Ο Νετανιάχου τοποθέτησε στη θέση του υπουργού Εθνικής Ασφάλειας τον Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, ηγέτη του υπερεθνικιστικού κόμματος «Εβραϊκή Δύναμη» — ο έλεγχος όλων των δυνάμεων επιβολής του νόμου βρίσκεται πλέον στα χέρια ενός καταδικασμένου ρατσιστή, παλιού οπαδού κόμματος που έχει απαγορευθεί ως τρομοκρατική οργάνωση, ο οποίος έχει πρωτοστατήσει στις εξώσεις Παλαιστινίων από τη γη τους και της αντικατάστασής τους από εποίκους. Από τις πρώτες μέρες της θητείας του, ο Μπεν-Γκβιρ έχει πραγματοποιήσει τη μία πρόκληση έπειτα από την άλλη, επισκεπτόμενος το συγκρότημα του τεμένους Αλ-Άκσα, διατάσσοντας την απαγόρευση ανάρτησης παλαιστινιακών σημαιών ακόμα και στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη και υφαρπάζοντας τμήμα της χρηματοδότησης της Παλαιστινιακής Αρχής ως αντίποινα για την προσφυγή του ΟΗΕ σε γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Ο Νετανιάχου έχει δεσμευτεί στους συνεταίρους του πως θα συνεχίσει την επέκταση των εποικισμών, θα νομιμοποιήσει ακόμα και όσους το ίδιο το ισραηλινό κράτος θεωρεί παράνομους, θα αυξήσει την κρατική χρηματοδότηση προς αυτούς, αλλά και πως θα υπάρξει μελλοντικά επίσημη προσάρτηση της Δυτικής Όχθης σε «χρονική επιλογή και λαμβάνοντας υπόψη τα εθνικά και διεθνή συμφέρονται του κράτους του Ισραήλ».

Σύμφωνα με το συμφωνηθέν πρωτόκολλο του κυβερνητικού συνασπισμού, θα προωθηθούν επίσης νομοσχέδια που θα προσφέρουν ασυλία σε ισραηλινούς στρατιώτες και αστυνομικούς που σκοτώνουν Παλαιστίνιους — επίσημη ασυλία, καθώς η ουσιαστική ασυλία υπάρχει εδώ και χρόνια. Σύμφωνα με ανάλυση δεδομένων του ίδιου του Ισραηλινού Στρατού από την οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Yesh Din, λιγότερο από το 1% των επίσημων καταγγελιών κατά ισραηλινών στρατιωτών από το 2017 έως το 2021 προχώρησε σε δίωξη.

Για να το δούμε σε νούμερα: από τις συνολικά 1260 υποθέσεις επίσημων καταγγελιών εναντίον ισραηλινών στρατιωτών για βία ενάντια σε Παλαιστίνιους που αναγνωρίζει ο IDF, μόλις 248 οδηγήθηκαν σε ποινική έρευνα, ήτοι περίπου το 1/5 του συνόλου. Και από αυτές μόλις 11 οδήγησαν σε ποινική δίωξη, με μόλις τρεις να αφορούν περιστατικά όπου στρατιώτες σκότωσαν Παλαιστίνιους. Πρόκειται για το 0,87% του συνόλου των αναγνωρισμένων από τον Στρατό καταγγελιών, ποσοστό που μαρτυρά την ατιμωρησία που παρέχεται στις δολοφονίες Παλαιστινίων. Η πραγματικότητα είναι μάλιστα πολύ χειρότερη — στο ίδιο χρονικό διάστημα τα στοιχεία του ΟΗΕ δηλώνουν πως οι δυνάμεις ασφαλείας του Ισραήλ σκότωσαν 614 Παλαιστίνιους άμαχους και τραυμάτισαν 76.340 στις κατεχόμενες Παλαιστινιακές περιοχές.

Ο εσωτερικός εχθρός

Όπως, όμως, προειδοποιούν επί χρόνια οι Παλαιστίνιοι, το μένος της ισραηλινής ακροδεξιάς δεν πρόκειται να σταματήσει σε αυτούς. Δηλωμένη επιθυμία των θρησκευτικών υπερεθνικιστών είναι να καθορίσουν υπό τις ιδεολογικές τους προτιμήσεις ποιος μπορεί να θεωρείται πολίτης του Ισραήλ. Και οι ιδεολογικές τους προτιμήσεις δεν περιέχουν μονάχα ρατσισμό προς τους αραβικής καταγωγής Ισραηλινούς, αλλά και μπόλικη ομοφοβία, όπως και άλλες παρανοϊκές φοβίες για τον εσωτερικό εχθρό — δηλαδή τους πολιτικά διαφωνούντες με τη μιλιταριστική θεοκρατία.

Ειδικά στο ζήτημα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, που έχουν υπάρξει στο επίκεντρο της ισραηλινής προπαγάνδας του λεγόμενου «pink-washing», οι επιθυμίες των εταίρων του Νετανιάχου είναι σαφείς. Όπως τονίζει ο Άρης Χατζηστεφάνου στο σχετικό κεφάλαιο του βιβλίου του «Προπαγάνδα και Παραπληροφόρηση», το Ισραήλ έχει προσπαθήσει συστηματικά να προωθήσει την εικόνα μιας όασης μέσα στην ομοφοβική έρημο του αραβικού και ισλαμικού κόσμου. Ο ίδιος ο Νετανιάχου, γνωρίζοντας με ποιους πρόκειται να συνεργαστεί, προωθούσε ακόμα αυτήν την εικόνα στις εμφανίσεις του στα αμερικανικά ΜΜΕ λίγες μέρες πριν τις τελευταίες εκλογές. Οι θρησκόληπτοι ομοφοβικοί που έχει στο πλάι του έχουν άλλα σχέδια.

Ο ηγέτης του ακροδεξιού κόμματος «Νοαμ», Άβι Μαόζ, που έχει σαν κύριο σκοπό του την προώθηση πολιτικών ενάντια στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+, εκλέχθηκε με τον συνασπισμό του Νετανιάχου στο κοινοβούλιο και τοποθετήθηκε ως υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ για ζητήματα «Εβραϊκής ταυτότητας». Μεταξύ άλλων έχει προτείνει την απαγόρευση των εκδηλώσεων Υπερηφάνειας, ενώ στο παρελθόν το κόμμα του έχει κατηγορηθεί πως δημιουργούσε λίστες στοχοποίησης ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στα μέσα ενημέρωσης.

Παράλληλα, στη «συμφωνία συνεργασίας» του κυβερνητικού συνασπισμού δίνεται στα ακροδεξιά κόμματα η προοπτική αλλαγής της νομοθεσίας κατά των διακρίσεων, για να επιτρέπεται στους παρόχους υπηρεσιών να τις αρνούνται βάσει των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων. Πρόκειται για μία κίνηση βγαλμένη απευθείας από τα κιτάπια των θρησκόληπτων του Ρεπουμπλικανικού κόμματος στις ΗΠΑ, με Ισραηλινούς ακροδεξιούς βουλευτές να προκρίνουν ήδη πως θα επιτραπεί σε γιατρούς να αρνούνται θεραπεία σε ΛΟΑΤΚΙ+ ασθενείς και σε ξενοδόχους να αρνούνται να ενοικιάσουν δωμάτια σε ΛΟΑΤΚΙ+ επισκέπτες. Ο Νετανιάχου μπορεί να καταδίκασε τις συγκεκριμένες δηλώσεις, όμως οι υποχωρήσεις του στη συμφωνία συνεργασίας υποδηλώνουν ότι δεν θα θυσιάσει την κυβερνητική σταθερότητα στον βωμό των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων.

Η θρησκόληπτη ακροδεξιά έχει επίσης στο στόχαστρό της την ακύρωση της πρόσφατης απαγόρευσης των λεγόμενων «θεραπειών μετατροπής» (ψευδοεπιστημονικών πρακτικών ψυχολογικής πίεσης σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να αλλάξουν σεξουαλικό προσανατολισμό), την επαναφορά της απαγόρευσης αιμοδοσίας σε ομοφυλόφιλους άνδρες και την επαναφορά εμποδίων στην πραγματοποίηση εγχειρήσεων επιβεβαίωσης φύλου.

Τέλος, ο Μπεζαλέλ Σμότριχ, αρχηγός του κόμματος «Θρησκευτικός Σιωνισμός», είχε δηλώσει αμέσως μετά τις εκλογές πως η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να «λάβει δράση» απέναντι στις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις οποίες χαρακτήρισε «υπαρξιακή απειλή για το κράτος του Ισραήλ». Ως υπουργός Οικονομικών πλέον, προωθεί για αρχή τη φορολόγηση της χρηματοδότησης που δέχονται τέτοιες οργανώσεις από κυβερνήσεις του εξωτερικού. Όπως σημειώνει σε σχετικό της άρθρο η Haaretz, οι δεξιές ΜΚΟ στο Ισραήλ δεν πρόκειται να επηρεαστούν από αυτό το μέτρο, καθώς οι δωρεές σε αυτές προέρχονται κατά κύριο λόγω από ιδιώτες στο εξωτερικό και όχι από κυβερνήσεις. Αντίθετα, οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων βασίζονται σχεδόν εξολοκλήρου σε κυβερνητική χρηματοδότηση από το εξωτερικό και η φορολόγησή της είναι πολύ πιθανό να την τερματίσει.

Ποια διάκριση εξουσιών;

Το ζουμί για την πλήρη παράδοση του Νετανιάχου στις επιθυμίες των συνεταίρων του είναι η προσπάθειά του να αποφύγει την καταδίκη στις τουλάχιστον τρεις διώξεις εναντίον του για απάτη και δωροδοκία. Σε αυτήν την προσπάθεια εντάσσεται και η συνεργασία του με τη θρησκευτική ακροδεξιά (την οποία παλαιότερα είχε απαρνηθεί) και οι παραχωρήσεις που της έχει προσφέρει.

Έτσι, η νέα κυβέρνησή του προωθεί ήδη σειρά νομοσχεδίων, με τα οποία θα καταργείται ουσιαστικά η όποια διάκριση μεταξύ νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας στο Ισραήλ. Συγκεκριμένα, πρόκειται να υιοθετηθεί νόμος που θα επιτρέπει στο ισραηλινό κοινοβούλιο να ανατρέπει αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου με απλή πλειοψηφία 61 βουλευτών. Κάτι που σημαίνει πως η κυβέρνηση, έχουσα την πλειοψηφία στην Κνεσέτ, θα μπορεί ουσιαστικά να πράττει όπως επιθυμεί, ανεξάρτητα από τη γνώμη του Ανώτατου Δικαστηρίου.

Η κυβέρνηση επίσης προωθεί αλλαγές στην επιλογή των μελών του Ανώτατου Δικαστηρίου, δίνοντας στον εαυτό της σχεδόν ολοκληρωτική εξουσία σε αυτόν τον τομέα. Έως τώρα, η επιτροπή που διορίζει τα μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου στο Ισραήλ αποτελείται από εννέα μέλη: τρεις Ανώτατους Δικαστές, δύο υπουργούς, δύο μέλη του κοινοβουλίου και δύο δικηγόρους — η επιβεβαίωση διορισμού Ανώτατου Δικαστή απαιτεί πλειοψηφία 7-2 σε αυτή την επιτροπή. Οι προτεινόμενες από την κυβέρνηση αλλαγές θα αυξήσουν τον αριθμό των μελών της επιτροπής σε 11, επτά από τα οποία θα ανήκουν ή θα επιλέγονται από την ίδια την κυβέρνηση. Με την απαιτούμενη πλειοψηφία να παραμένει ίδια, η κυβέρνηση θα έχει ουσιαστικά έναν διάδρομο αυτόματου διορισμού Ανώτατων Δικαστικών.

Τέλος, η κυβέρνηση προωθεί και νομοσχέδιο με το οποίο θα επιτραπεί στον Αριέχ Ντέρι, ηγέτη του υπερορθόδοξου κόμματος «Shas», να τοποθετηθεί στους ρόλους του αναπληρωτή πρωθυπουργού, του υπουργού Υγείας και του υπουργού Εσωτερικών, παρά το γεγονός ότι έχει καταδικαστεί πρόσφατα για φοροαποφυγή. Είναι πιθανόν ο Νετανιάχου να μπορέσει να εκμεταλλευτεί τον ίδιο νόμο, εάν καταδικαστεί για τις δικές του υποθέσεις χωρίς ποινή φυλάκισης.

Οι κινήσεις αυτές είναι κάτι που επιθυμούν αμφότερες οι δύο πλευρές του κυβερνητικού συνασπισμού: ο Νετανιάχου επιθυμεί τον πλήρη έλεγχο της δικαστικής εξουσίας για να αποφύγει τις συνέπειες των δικαστικών υποθέσεων εναντίον του· και η θρησκόληπτη ακροδεξιά επιθυμεί να νομοθετήσει την ιδεολογία της χωρίς οποιαδήποτε πιθανότητα αντίρρησης. Το κράτος του Ισραήλ δεν διαθέτει επίσημο Σύνταγμα, παρά μόνο ένα σετ Βασικών Νόμων — το αν αυτοί οι Βασικοί Νόμοι είναι ισχυρότεροι από ένα νομοθέτημα που αντιτίθεται σε αυτούς αποφασίζεται κατά περίπτωση από το Ανώτατο Δικαστήριο. Ο έλεγχος της στελέχωσης του ΑΔ και η δυνατότητα της Κνεσέτ να ακυρώνει τις αποφάσεις του με απλή πλειοψηφία θα σημαίνουν την ολοκληρωτική του υποταγή.

Κλιμάκωση

Τίποτε από όλα αυτά δεν είναι ακριβώς καινοφανές. Η βία και οι πολιτικές απαρτχάιντ κατά των Παλαιστινίων, η ασυλία του στρατού και της αστυνομίας, η επιθετικότητα της κυρίαρχης πολιτικής κατά των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ο ακροδεξιός λόγος έχουν διαχρονική παρουσία στο ισραηλινό πολιτικό σύστημα.

Όμως η νέα κυβέρνηση έχει την ιδεολογική δυναμική και τις προθέσεις να κλιμακώσει έντονα την κατάσταση. Σε μία χώρα που ο μιλιταρισμός υπήρξε θεμελιώδης αρχή και σε ένα κράτος που δεν έχει επίσημο Σύνταγμα που να καθορίζει τα όρια της εξουσίας, οι κινήσεις της κυβέρνησης Νετανιάχου έχουν τα φόντα να μετατρέψουν το Ισραήλ σε θεοκρατία — πολύ παρόμοια με αυτήν του «αιώνιου εχθρού», του Ιράν.

Δεν θα ήταν άδικο να πει κανείς ότι η ευθύνη αυτής της εξέλιξης βαραίνει σχεδόν εξολοκλήρου έναν άνθρωπο, του οποίου αυτή η πρωθυπουργική θητεία θα είναι η έκτη. Ο Νετανιάχου πήρε από το χεράκι τους θρησκόληπτους υπερεθνικιστές και τους έκανε ρυθμιστές της πολιτικής ζωής του Ισραήλ, για να διασώσει το δικό του τομάρι. Όμως μερίδιο της ευθύνης έχει μαζί του και ολόκληρο το πολιτικό σύστημα του Ισραήλ, κόμματα και πολίτες. Για την απουσία εναλλακτικής, για το κλείσιμο των ματιών στην καταπίεση της κατοχής και του απαρτχάιντ, για τις πράξεις και τις παραλείψεις που διαιωνίζουν μια απάνθρωπη συνθήκη και την οδηγούν στα εκρηκτικά όριά της.

inffowar logo

Βοήθησε το INFO-WAR να συνεχίσει την ανεξάρτητη δημοσιογραφία

Για περισσότερες επιλογές πατήστε εδώ