Η παραπληροφόρηση από την iefimerida… και πώς την εντοπίζουμε

Όπως μας επεσήμανε αναγνώστης στο Twitter, ένα κείμενο που ανάρτησε η iefimerida περιλαμβάνει πάρα πολλές από τις τεχνικές που αναλύουμε στο βιβλίο Προπαγάνδα και Παραπληροφόρηση. Σκεφτήκαμε λοιπόν να εξετάσουμε το κείμενο παράγραφο-παράγραφο και να δούμε σε ποια κεφάλαια του βιβλίου αντιστοιχούν οι τεχνικές προπαγάνδας που χρησιμοποιούνται (επειδή η iefimerida συνηθίζει να αλλάζει τα κείμενά της χωρίς καμία αναφορά, δίνουμε το λινκ όπως έχει αποθηκευτεί στην εφαρμογή way back machine – όπως κάνουμε και στο βιβλίο για όλες τις πηγές).

Το κείμενο αφορά τη συνάντηση που είχε ο Αλέξης Τσίπρας με την πρόεδρο των Ελλήνων Αρχαιολόγων, Δέσποινα Κουτσούμπα, με αφορμή τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει από βρετανικά ΜΜΕ για τον δανεισμό των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο.

Τα προβλήματα ξεκινούν από τον τίτλο του κειμένου ο οποίος αναφέρει: «Στα άκρα ο Τσίπρας: Συνάντηση με την Δ. Κουτσούμπα του ΑΝΤΑΡΣΥΑ για τα Γλυπτά». Εδώ έχουμε μια χαρακτηριστική περίπτωση της γνωστής λογικής πλάνης της «ενοχής από συσχέτιση» (guilt by association – κεφάλαιο 14) η οποία εντάσσεται στη μεγαλύτερη κατηγορία των επιθέσεων τύπου ad hominem. Στο guilt by association αντί κάποιος να απαντήσει με λογικά επιχειρήματα σε μια τοποθέτηση στρέφεται εναντίον αυτού που την παρουσιάζει και τον κατηγορεί για τις σχέσεις που διατηρεί με κάποιο άλλο πρόσωπο, μια ομάδα κτλ. Εδώ συγκεκριμένα έχουμε διπλή ενοχή από συσχέτιση: Ο Τσίπρας θεωρείται ακραίος γιατί συναντήθηκε με ένα πρόσωπο το οποίο διατηρεί σχέσεις με μια τρίτη ομάδα την οποία η iefimerida θεωρεί ακραία.

Ο τίτλος, τον οποίο θα διαβάσουν πολλοί περισσότεροι σε σχέση με το κείμενο, δεν αναφέρει καν τη βασική ιδιότητα της Δέσποινας Κουτσούμπα ως προέδρου της Ένωσης Ελλήνων Αρχαιολόγων. Η σύνταξη του τίτλου μάλιστα που αφήνει στο τέλος το βασικό θέμα, δηλαδή τη γλυπτά, εξασφαλίζει ότι όσοι αναγνώστες δουν το θέμα από την αναζήτηση της Google ή στο Twitter (όπου υπάρχει περιορισμός στα στοιχεία που εμφανίζονται – κεφάλαιο 17) ίσως να μην μάθουν ποτέ το θέμα της συνάντησης. Αυτό πιθανότατα δεν γίνεται συνειδητά αλλά προκύπτει από την απόφαση της iefimerida να προτάξει στον τίτλο το σχόλιο και όχι την είδηση.

Παρεμπιπτόντως στον ίδιο τίτλο έχουμε και σφάλμα στην αναφορά του ονόματος ενός πολιτικού κόμματος: το σωστό είναι «της ΑΝΤΑΡΣΥΑ» (Αντικαπιταλιστική Αριστερή Συνεργασία για την Ανατροπή) και όχι «του ΑΝΤΑΡΣΥΑ». Το γεγονός ότι το λάθος επισημάνθηκε πολλές φορές σε μέσα κοινωνικη΄ς δικτύωσης αλλά η iefimerida δεν το διορθώνει παραπέμπει στη συνειδητή διαστρέβλωση ονομάτων και τοπωνυμίων που εξετάζουμε στο κεφάλαιο 22. Επειδή όμως είναι δευτερεύον θέμα σε σχέση με τις άλλες τεχνικές παραπληροφόρησης του κειμένου δεν θα ασχοληθούμε περαιτέρω.

Συνεχίζοντας στον πρόλογο του κειμένου διαβάζουμε το εξής: «Ό,τι μπορεί για να αποδομήσει την προσπάθεια της κυβέρνησης να επαναπατριστούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ, και ο Αλέξης Τσίπρας είχε το Σάββατο συνάντηση με το Προεδρείο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και συνομιλία με την πρόεδρό του, Δέσποινα Κουτσούμπα, στέλεχος του ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η οποία επίσης αντιτίθεται σε μια τέτοια προοπτική».

Εδώ εκτός από προβληματική σύνταξη έχουμε και μια κλασική περίπτωση της λεγόμενης λογικής πλάνης του αχυράνθρωπου (κεφάλαιο 14): κάποιος διαστρεβλώνει τα επιχειρήματα του αντιπάλου του και ύστερα επιτίθεται στη διαστρεβλωμένη εκδοχή που ο ίδιος δημιούργησε. Η iefimerida παρουσιάζει ως «δεδομένο» ότι η αξιωματική αντιπολίτευση και η Ένωση Ελλήνων Αρχαιολόγων δεν επιθυμούν την επιστροφή των μαρμάρων και τους ασκεί κριτική για αυτό. Πρόκειται βέβαια για χονδροειδές και μηνύσιμο ψέμα το οποίο κατά τη γνώμη μας θα έπρεπε να είχε ήδη κινητοποιήσει το πειθαρχικό της ΕΣΗΕΑ.

Το κείμενο της iefimerida συνεχίζει με εσκεμμένα λογικά σφάλματα όταν επιχειρεί να μειώσει το κύρος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης επειδή αναφέρθηκε σε «μάρμαρα» αντί για «γλυπτά» του Παρθενώνα. Για το λόγο αυτό παρουσιάζει την άποψη τριών ανώνυμων και εξαιρετικά αναξιόπιστων λογαριασμών και τρολ που στηρίζουν πάντα τη ΝΔ (@MsLouellaDeVil, @commonsense491 και @GreekAnalyst). Όπως εξηγούσε βέβαια ο γνωστός μεταφραστής και συγγραφέας, Νίκος Σαραντάκος, πρόκειται απλώς για μια επίδειξη αμάθειας από την πλευρά «αγράμματων δεξιών» καθώς η λέξη μάρμαρα χρησιμοποιείται από το λεξικό Μπαμπινιώτη για να περιγράψει τα γλυπτά του Παρθενώνα. Άλλωστε χρησιμοποιούνταν κατά κόρον από εφημερίδες όπως τα ΝΕΑ αλλά και τη Μελίνα Μερκούρη – την οποία μέχρι στιγμής κανείς δεν έχει κατηγορήσει ότι δεν επιθυμούσε την επιστροφή των μαρμάρων.

Η iefimerida μας έχει συνηθίσει εδώ και χρόνια σε μορφές παραποίησης της πραγματικότητας με παραπειστικούς τίτλους: Πρόσφατα προσπάθησε να συνδέσει παλαιότερες δηλώσεις του Βέλγου εισαγγελέα για τις υποκλοπές με την υπόθεση της Εύας Καϊλή προκειμένου να δώσει την ψευδή εντύπωση ότι παρακολουθούνταν το τηλέφωνο της ευρωβουλεύτριας. Για το λόγο αυτό παρουσίασε τον εξής τίτλο: «Qatargate: “Χωρίς υποκλοπές δεν καταπολεμάς το έγκλημα” – Ο Βέλγος εισαγγελέας που έπιασε επ’ αυτοφώρω την Καϊλή». Πρόκειται όμως για δυο εντελώς ασύνδετα θέματα καθώς ο εισαγγελέας αναφερόταν σε υπόθεση εμπορίας κοκαΐνης με τη συμμετοχή και Βέλγων αστυνομικών και όχι στην παρακολούθηση πολιτικών.    

Το πρόβλημα είναι ότι τις ίδιες ακριβώς πρακτικές υιοθετούν και θεσμικοί παράγοντες της χώρας. Ο εισαγγελέας Ισίδωρος Ντογιάκος παραδείγματος χάριν χρησιμοποίησε σχεδόν πανομοιότυπη φράση αφήνοντας να εννοηθεί ότι παρακολουθούνταν το τηλέφωνο της Καϊλή, με στόχο να δικαιολογήσει τις υποκλοπές που πραγματοποιεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης ως επικεφαλής της ΕΥΠ.

Στην περίπτωση των γλυπτών του Παρθενώνα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος επιχείρησε και αυτός μια ad hominem επίθεση εναντίον της Ένωσης Ελλήνων αρχαιολόγων χτυπώντας την πρόεδρο της Ένωσης.

inffowar logo

Βοήθησε το INFO-WAR να συνεχίσει την ανεξάρτητη δημοσιογραφία

Για περισσότερες επιλογές πατήστε εδώ