Άρης Χατζηστεφάνου για το Sputnik
Ο θόρυβος που προκλήθηκε από τις απειλές των ΗΠΑ να αποπέμψουν την Τουρκία από το ΝΑΤΟ, κάλυψε μια άλλη πολύ πιο σοβαρή και πραγματική απειλή… να ενταχθεί η Κύπρος στη βορειοατλαντική συμμαχία.
Αν και το συγκεκριμένο σενάριο διοχετεύεται εδώ και χρόνια σε δημοσιογραφικά γραφεία, μέσα από συντονισμένες διαρροές Αμερικανών και νατοϊκών αξιωματούχων, πριν από μερικές ημέρες πήρε την πιο επίσημη μορφή του σε ένα κείμενο που δημοσίευσε o Ντέιμον Ουίλσον, αντιπρόεδρος του Ατλαντικού Συμβουλίου — ένα από τα σημαντικότερα αμερικανικά Think Tank που χρηματοδοτεί το ΝΑΤΟ.
Το όνομα του συντάκτη είναι εξίσου ανησυχητικό με το περιεχόμενο του κειμένου του. Ως υπεύθυνος για θέματα Ευρώπης στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ επί προεδρίας Τζορτζ Μπους, ο Ουίλσον επέβλεπε την λεγόμενη «πορτοκαλί επανάσταση» της Ουκρανίας μέσω της οποίας η χώρα πέρασε αρχικά στη σφαίρα επιρροής της Ουάσιγκτον και αργότερα οδηγήθηκε στον εμφύλιο πόλεμο. Ο Ουίλσον υπήρξε επίσης το δεξί χέρι του πρώην Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Λόρδου Ρόμπερτσον, όταν η βορειοατλαντική συμμαχία διεύρυνε γεωγραφικά το ρόλο της ξεκινώντας βομβαρδισμούς στο Αφγανιστάν. Λίγα χρόνια αργότερα τον βρίσκουμε να υπηρετεί ως ανώτατος αξιωματούχος στην αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη. To όνομά του είναι λοιπόν συνδεδεμένο με ανατροπές καθεστώτων και πολεμικές επιχειρήσεις – ίσως όχι και τα καλύτερα διαπιστευτήρια για την ειρηνική επίλυση του Κυπριακού.
Το κείμενό του, με το οποίο συνοψίζει τις απόψεις που έχουν εκφράσει αρκετοί νατοϊκοί αξιωματούχοι, ξεκινά αναγνωρίζοντας τις τουρκικές θέσεις για την κατοχή της Κύπρου: Η εισβολή του 1974 παρουσιάζεται, λίγο ως πολύ, σαν μια λογική αντίδραση της Άγκυρας απέναντι στο ενδεχόμενο η ελληνική χούντα να προχωρούσε στην «ένωση» της Κύπρου με την Ελλάδα, ύστερα από την ανατροπή του Μακάριου.
Αμέσως μετά ο συντάκτης παρουσιάζει τις πραγματικές επιδιώξεις του ΝΑΤΟ από την ένταξη της Κύπρου: να φέρει το νησί στην πρώτη γραμμή της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία και να το μετατρέψει σε βασικό κέντρο στρατιωτικών επιχειρήσεων της συμμαχίας για ολόκληρη τη Μεσόγειο. «Η Ρωσία» εξηγεί ο Ουίλσον «έχει ενισχύσει τη θέση της στην περιοχή μέσω της συμμαχίας της με το βάρβαρο καθεστώς του Άσαντ στη Συρία». Λίγες γραμμές πιο κάτω μαθαίνουμε ότι το νησί μπορεί να μετατραπεί σε βασικό κέντρο επιχειρήσεων της συμμαχίας με αποστολή να αντιμετωπίσει «τις απειλές από τη Ρωσία και άλλους μη κρατικούς δρώντες» και να ελέγχει την «διάχυση των συγκρούσεων από τη Λιβύη προς της Συρία». Η Κύπρος δηλαδή θα μετατραπεί σε μια τεράστια στρατιωτική βάση για την αντιμετώπιση απειλών τις οποίες το ίδιο το ΝΑΤΟ δημιούργησε, αρχικά με τους βομβαρδισμούς της Λιβύης και στη συνέχεια με τη στήριξη που παρείχε στους βομβαρδισμούς της Συρίας. Όσο για τους «μη κρατικούς δρώντες» είναι προφανώς οι τρομοκρατικές οργανώσεις εξτρεμιστών ισλαμιστών οι οποίες αρχικά χρηματοδοτήθηκαν και εξοπλίστηκαν από χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Τουρκία για να πραγματοποιήσουν ανατροπές καθεστώτων στη Λιβύη και τη Συρία. Και αν όλα αυτά ακούγονται σαν σχέδια επί χάρτου, που δεν θα επηρεάσουν την καθημερινή ζωή των κατοίκων της Κύπρου και κατ’ επέκταση της Ελλάδας, η πραγματικότητα φαίνεται να έχει άλλα σχέδια…
Οι πρόσφατες εξελίξεις σε αρκετές περιοχές του πλανήτη αποδεικνύουν ότι η ένταξη νέων μελών στο ΝΑΤΟ δεν αποτελεί μια προληπτική τακτική, όπως μπορεί να συνέβαινε στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Οι νεοεισαχθέντες βρίσκονται αμέσως στην πρώτη γραμμή της αντιπαράθεσης με τους γεωπολιτικούς αντιπάλους της Ουάσιγκτον. Τα νέα μέλη από την ανατολική Ευρώπη, παραδείγματος χάριν, χρησιμοποιήθηκαν από την πρώτη ημέρα σαν ορμητήρια για την προβολή της αμερικανικής ισχύος στην περιοχή. Στη Λατινική Αμερική το ΝΑΤΟ μετέτρεψε σε «εταίρο» του την Κολομβία ακριβώς τη στιγμή που η Ουάσιγκτον άρχισε να παρουσιάζει τα σχέδιά της για εισβολή στη γειτονική Βενεζουέλα ενώ ανάλογο ρόλο αναμένεται να προσφέρει και στη Βραζιλία του ακροδεξιού προέδρου Ζαίρ Μπολσονάρο. Για να το πούμε ακόμη πιο απλά, κάθε νέος μέλος της συμμαχίας αποτελεί έναν μισθοφόρο ο οποίος ρίχνεται από την πρώτη στιγμή στις πιο επικίνδυνες μάχες.
Την ίδια στιγμή η ένταξη στη βορειοατλαντική συμμαχία συνοδεύεται από ένα τεράστιο οικονομικό κόστος καθώς το ΝΑΤΟ χρησιμοποιείται από τις ΗΠΑ σαν μηχανισμός προώθησης οπλικών συστημάτων της αμερικανικής πολεμικής βιομηχανίας. Το γεγονός ότι κάθε χώρα μέλος οφείλει να δαπανά το 2% του ΑΕΠ της σε νατοϊκούς εξοπλισμούς (δηλαδή ως επί το πλείστον σε αμερικανικά όπλα) προκάλεσε σημαντικά προβλήματα ακόμη και στις πιο ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα φυσικά η Ελλάδα η οποία εν μέσω κρίσης παρέμεινε ένας από τους καλύτερους πελάτες οπλικών συστημάτων σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Για την Κύπρο όμως το κόστος μπορεί να είναι πολλαπλάσιο καθώς θα συνοδευτεί και από εκροή επενδύσεων από τον αραβικό κόσμο και τη Ρωσία, που συντηρούν την όχι και τόσο… παραγωγική οικονομία του νησιού. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο κείμενό του ο Ουίλσον σχεδόν πανηγυρίζει για την παρολίγον ολοκληρωτική οικονομική κατάρρευση του νησιού το 2012-13 και κυρίως για την δέσμευση καταθέσεων, καθώς αυτή επηρέασε, όπως υποστηρίζει, κυρίως τα ρωσικά κεφάλαια. «Η επιταχυνόμενη εκροή καταθέσεων και η διακοπή των επιχειρηματικών σχέσεων με τη Ρωσία» παρουσιάζεται σαν μεγάλη επιτυχία η οποία θα ενισχύσει το διαπραγματευτικό ρόλο των Ελληνοκυπρίων.
Προκειμένου να χρυσώσουν το χάπι στην ελληνοκυπριακή πλευρά το αμερικανικό Think Tank αφήνει να εννοηθεί ότι η βορειοατλαντική συμμαχία θα εντάξει στους κόλπους της μια ενωμένη Κύπρο και το ΝΑΤΟ θα αντικαταστήσει το ρόλο της Ελλάδας, της Βρετανίας και της Τουρκίας ως εγγυητριών δυνάμεων στο νησί. Σε διαφορετικά σημεία όμως της ανάλυσής του, ο αντιπρόεδρος του Ατλαντικού Συμβουλίου, τονίζει ότι θα παραμείνουν στην Κύπρο στρατιωτικές δυνάμεις της Τουρκίας (και φυσικά πουθενά δεν γίνεται λόγος για απομάκρυνση των βρετανικών στρατιωτικών βάσεων). Από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις δηλαδή η Βρετανία και η Τουρκία θα διατηρήσουν τη στρατιωτική παρουσία στο νησί.
Τι προσφέρει λοιπόν η ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ στους κατοίκους του νησιού και σε δεύτερο βαθμό και στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κορυφαίου αμερικανικού think tank; Η Κύπρος θα βρεθεί στο επίκεντρο των πιο σκληρών αλλά και αιματηρών συγκρούσεων που έρχονται στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, ενώ παράλληλα θα διατηρηθεί η παρουσία τουρκικών και βρετανικών στρατευμάτων. Η χώρα θα είναι υποχρεωμένη να δαπανά τεράστια ποσά για εξοπλισμούς που θα αποφασίζει η βορειοατλαντική συμμαχία αλλά και να ξεχάσει το ρόλο της ως τοπικό χρηματοπιστωτικό κέντρο αφού θα χάσει τους παραδοσιακούς της δεσμούς με ισχυρές δυνάμεις στον αραβικό κόσμο και την Ασία.
Τέτοια «προσφορά» ποιος μπορεί να την απορρίψει.