Ο ερευνητής Γιώργος Βασάλλος, πρώην μέλος του Corporate Europe Observatory παρουσιάζει την πολύ ενδιαφέρουσα εργασία του με τίτλο «Η επίθεση εργοδοσίας και Κομισιόν στα εργατικά δικαιώματα σε όλη την Ευρώπη: H “οικονομική διακυβέρνηση” στην πράξη». H ομιλία έγινε στη Λέσχη Αναιρέσεις
(Δείτε εδώ το πρωτότυπο κείμενο με τους πίνακες και τις πηγές)
“Μόνο μία κρίση οδηγεί σε πραγματικές αλλαγές” έλεγε ο Μίλτον Φρίντμαν. Οι μαθητές του στην ΕΕ το ξέρουν πολύ καλά, και γι’αυτό τα τελευταία δύο χρόνια πέρασαν σειρά νομοθετημάτων, συμφώνων και συνθηκών με τα οποία η γραφειοκρατία των Βρυξελλών διευρύνει ριζικά τα δικαιώματα παρέμβασής της στη χάραξη των οικονομικών πολιτικών όλων των κρατών μελών.1
Το 2011 ήταν η πρώτη χρονιά που εφαρμόστηκε το “Ευρωπαϊκό εξάμηνο”. Με βάση αυτό οι κυβερνήσεις καταθέτουν κάθε χρόνο το οικονομικό τους πρόγραμμα στην ΕΕ για σχολιασμό και υποδείξεις. Με το πακέτο των έξι νομοθετημάτων της οικονομικής διακυβέρνησης θεσπίστηκε επίσης, το 2012, η δυνατότητα να επιβάλλονται κυρώσεις στις χώρες που, ενώ “πάσχουν” από διάφορες ανισορροπίες δε συμμορφώνονται προς τας υποδείξεις. Αλλά ποιος γνωματεύει για την ύπαρξη ή όχι ανισορροπιών; Η ίδια η ΕΕ φυσικά, και για την ακρίβεια η Κομισιόν.
Η BusinessEurope (πανευρωπαϊκή συνομοσπονδία βιομηχάνων) δημοσιεύει ετησίως το δικό της “Βαρόμετρο Μεταρρυθμίσεων” στα τέλη Φλεβάρη – αρχές Μάρτη. Αφού δηλαδή δημοσιεύσει η Κομισιόν τις γενικές εκτιμήσεις και προτάσεις της για την ερχόμενη χρονιά, και πριν την ανοιξιάτικη Σύνοδο των επικεφαλής των κυβερνήσεων που είναι αφιερωμένη στην οικονομική πολιτική. Οι προτάσεις που έκανε η BusinessEurope στο “Βαρόμετρο” αυτό για το 2011 και 2012 είχαν ιδιαίτερη σημασία, καθώς πρόκειται για τις “πιλοτικές” χρονιές του νέου συστήματος.
Στο άρθρο αυτό εξετάζουμε την καταπληκτική ομοιότητα των “προτάσεων” της BusinessEurope με τις υποδείξεις της Κομισιόν και πώς εφαρμόστηκαν σε ορισμένες χώρες. Η διαδικασία συγκέντρωσης όλων των οικονομικών αποφάσεων στις Βρυξέλλες δεν έχει ολοκληρωθεί. Πέρα από τους δύο κανονισμούς για την έγκριση των εθνικών προϋπολογισμών σε επίπεδο ΕΕ που θα εγκριθούν σύντομα,2 η “Πρόταση των Τεσσάρων” (Μπαρόζο, Ντράγκι, Βαν Ρόμπαϊ, Γιούνκερ) προτείνει οι υποδείξεις οικονομικής πολιτικής να πάρουν το χαρακτήρα «συμβολαίου» που θα υπογράφει κάθε χώρα με την ΕΕ στα πλαίσια της «Δημοσιονομικής
Ένωσης» (Fiscal Union).3
Ποια είναι η BusinessEurope;
Πρόκειται για την ευρωπαϊκή συνομοσπονδία των εθνικών ενώσεων βιομηχάνων όπως ο ΣΕΒ στην Ελλάδα, το MEDEF στη Γαλλία, η CBI στη Βρετανία, η Confindustria στην Ιταλία κλπ. Οι σύνδεσμοι αυτοί εκπροσωπούν θεωρητικά όλους τους εργοδότες ή όλους εκτός αυτών που έχουν οργανωθεί σε επίπεδο «μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων». Είναι ωστόσο οι πολυεθνικές που τους έχουν υπό τον έλεγχό τους. Όσον αφορά την BusinessEurope αυτό αναγνωρίζεται επισήμως, αφού λέγεται ξεκάθαρα ότι τα 51 μέλη της «Συμβουλευτικής Ομάδας Υποστήριξης» της έχουν ένα ειδικό στάτους μέσα στην οργάνωση. Τα μέλη αυτά περιλαμβάνουν μεγαθήρια όπως οι Arcelor‐ Mittal, Siemens, Unilever, Enel, Telefonica, Total και GDF‐Suez.4 Συχνά οι πολυεθνικές υποστηρίζουν ότι από αυτές εξαρτάται η δημιουργία θέσεων εργασίας, ότι αυτές «δίνουν δουλειά», έτσι ώστε να παρουσιάσουν ως νομιμοποιημένη την τεράστια επιρροή που ασκούν. Δεν είναι καν αλήθεια σύμφωνα με την ίδια την Κομισιόν: πάνω από τα 2/3 των θέσεων εργασίας στην Ευρώπη παρέχονται από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και τον δημόσιο τομέα.5 Η δημιουργία θέσεων εργασίας δεν είναι κάτι που ενδιαφέρει τις πολυεθνικές. Ενδιαφέρονται όμως πολύ για τη ριζική μείωση του κόστους εργασίας τόσο για τις ίδιες όσο και για τους υπεργολάβους τους.
Το νέο σύστημα οικονομικής διακυβέρνησης είναι το πλέον κατάλληλο πλαίσιο για να πετύχει το στόχο αυτό το πολυεθνικό κεφάλαιο. Το Σύμφωνο για το Ευρώ που υπογράφηκε το Μάρτιο του 2011 ήταν ‐ όπως θα δούμε και παρακάτω ‐ το πολιτικό μανιφέστο του νέου συστήματος λήψης αποφάσεων και το σάλπισμα της τελικής επίθεσης στις εργατικές κατακτήσεις του 20ου αιώνα. Η «οικονομική διακυβέρνηση» είναι το εργαλείο εφαρμογής του μανιφέστου αυτού.
Ικανοποίηση για «τους τελευταίους μήνες τους 2011»
Στο «Βαρόμετρο» της του 2012, η BusinessEurope εξέφρασε ικανοποίηση για την πρόοδο που σημείωσαν πολλές χώρες τους τελευταίους μήνες του 2011. Οι εργοδότες δεν ξέχασαν να αναγνωρίσουν ότι σε αυτό «η Κομισιόν έπαιξε σημαντικό ρόλο παρέχοντας τις κατάλληλες συστάσεις σε κάθε κράτος». 6
Οι υποδείξεις αυτές συνέπιπταν σε πολλές περιπτώσεις με αυτές που περιέχονταν στο προηγούμενο «Βαρόμετρο» της BusinessEurope: σε πέντε χώρες είχε προταθεί να «αποκεντρώσουν» και να «ελαστικοποιήσουν» τις συλλογικές συμβάσεις (Βέλγιο, Κύπρος, Λουξεμβούργο, Ιταλία και Ισπανία). Από την Ιταλία και τη Γαλλία ζητήθηκε να κάνουν πιο εύκολες τις απολύσεις. Η BusinessEurope επέμεινε ότι τα συστήματα αυτόματης τιμαριθμικής προσαρμογής των μισθών πρέπει να καταργηθούν όπου επιβιώνουν. Η Κομισιόν ζήτησε την αποδυνάμωση τους από το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και την Ισπανία. Κομισιόν κι εργοδότες συμφώνησαν ότι η ηλικία συνταξιοδότησης πρέπει να αυξηθεί σε επτά χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Πολωνία). Το Συμβούλιο των κυβερνήσεων υιοθέτησε όλες τις προτάσεις της Κομισιόν.
Η ικανοποίηση των εργοδοτών εκφράστηκε για τα μέτρα απορρύθμισης της αγοράς εργασίας που πάρθηκαν σε Ισπανία και Ιταλία αλλά και όσο αφορά τις συντάξεις στο Βέλγιο. Πέρα από αυτό όμως στα τέλη του 2011 ο αριθμός των χωρών της ΕΕ που ήταν υπό τα δεσμά μνημονίων είχε ανέβει στις πέντε (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ρουμανία και Λετονία), ενώ η Ουγγαρία είχε μόλις βγει, εντελώς προσωρινά από ότι φαίνεται πλέον. Οι μειώσεις ονομαστικών μισθών που έγιναν σε αυτές τις χώρες αποτελούν το « τρελό όνειρο» εργοδοτών και γραφειοκρατών της ΕΕ που απεργάζονται τρόπους να τις επεκτείνουν και σε άλλες χώρες.7
Πώς μπορεί η οικονομική διακυβέρνηση να μειώσει τους μισθούς;
Στο Βαρόμετρό της η BusinessEurope εξομολογείται τους λόγους που την κάνουν να είναι τόσο ενθουσιώδης με τη νομοθεσία της οικονομικής διακυβέρνησης: «βοηθάει γιατί πάει πέρα από τους δημοσιονομικούς κανόνες καθιερώνοντας τη διαδικασία για τις υπερβολικές ανισορροπίες” (…) “H διαδικασία αυτή που περιλαμβάνει τον πίνακα δεικτών είναι καλοδεχούμενη. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ενισχυμένης εποπτείας, που μέχρι τώρα περιοριζόταν στους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και αγνοούσε τις μακρο‐οικονομικές ανισορροπίες που είναι τόσο σημαντικές όπως είδαμε στις περιπτώσεις της Ισπανίας και της Ιρλανδίας. Περιμένουμε από την Κομισιόν να ενισχύσει τη βαρύτητα αυτής της λειτουργίας κάνοντας έντονες συστάσεις στα κράτη όταν χρειάζεται».
Ένας από τους δέκα δείκτες στον πίνακα για την εποπτεία των μακρό‐οικονομικών ανισορροπιών αφορά το λόγο της μέσης ονομαστικής αμοιβής ανά εργαζόμενο προς το ΑΕΠ της εκάστοτε χώρας ανά εργαζόμενο (μοναδιαίο κόστος εργασίας). Ο λόγος αυτός δεν πρέπει να αυξάνεται πάνω από 9% μέσα σε μια τριετία (12% για τις χώρες εκτός Ευρώ) . Έτσι μπαίνει δια νόμου οροφή στις αυξήσεις που μπορούν να διεκδικήσουν τα συνδικάτα και στην ουσία απαγορεύεται να διεκδικήσουν οι εργαζόμενοι ένα αυξανόμενο μερίδιο στον παραγόμενο πλούτο (μετρημένο σε ΑΕΠ). Όταν μία χώρα είναι σε στασιμότητα, η μείωση των πραγματικών μισθών θα είναι επιβεβλημένη αφού οι ονομαστικοί θα πρέπει να μείνουν σταθεροί. Σε περίπτωση ύφεσης θα πρέπει να μειώνονται οι ονομαστικοί μισθοί όπως συμβαίνει σήμερα στις μνημονιακές χώρες. Εξ ου λοιπόν και η BusinessEurope καλεί στην απαρέγκλιτη εφαρμογή του κανονισμού:
«Θα είναι πολύ σημαντικό το πακέτο των έξι νομοθετημάτων να εφαρμοστεί πλήρως το 2012. Θα υποστηριχθεί και από τη διακυβερνητική δημοσιονομική συνθήκη μόλις αυτή επικυρωθεί». Συγκεκριμένα για το 2012, η BusinessEurope ξεκαθάρισε ότι «οι βασικές της προτεραιότητες είναι στην ίδια γραμμή με αυτές της Κομισιόν». 8 Ανάμεσα σε αυτές είναι:
« η μεταρρύθμιση της νομοθεσίας για την προστασία της εργασίας με σκοπό τη μείωση της ακαμψίας των μόνιμων συμβολαίων».
Αλλά και:
«η μεταρρύθμιση των συστημάτων διαπραγμάτευσης και καθορισμού των μισθών. Η ελαστικότητα των μισθών είναι ένας βασικός παράγοντας ώστε να είναι οι ευρωπαϊκές ιδιωτικές εταιρείες ανταγωνιστικές και να κερδίζουν αγορές στο παγκόσμιο επίπεδο για να δημιουργούν δουλειές στην Ευρώπη. Οι εταιρείες πρέπει να μπορούν να προσαρμόζουν τους μισθούς στην απόδοσή τους και να τους αντιστοιχούν στην παραγωγικότητα».
Ακόμα όμως κι αν η παραγωγικότητα αυξηθεί ο πίνακας δεικτών βάζει οροφή στην αύξηση των ονομαστικών μισθών. Επίσης με βάση το Σύμφωνο για το Ευρώ για να αυξηθούν οι μισθοί θα πρέπει να αυξάνεται και η ανταγωνιστικότητα της εκάστοτε οικονομίας. Εν ολίγοις, στο νέο πλαίσιο το πάγωμα των ονομαστικών μισθών θα είναι πολύ συχνά «επιβεβλημένο», ενώ η αύξηση των πραγματικών μισθών πολύ δύσκολη.
ΕΕ: Παραβιάζοντας διεθνώς αναγνωρισμένα θεμελιώδη δικαιώματα
Οι αγώνες και επαναστάσεις της εργατικής τάξης στον 20ο αιώνα επέβαλαν την
αναγνώριση κάποιων κοινωνικών δικαιωμάτων από το Διεθνές Δίκαιο. Τόσο το Διεθνές Σύμφωνο για τα Κοινωνικά και Οικονομικά Δικαιώματα της ΓΣ του ΟΗΕ του 1966 όσο και ο Κοινωνικός Χάρτης του Συμβουλίου της Ευρώπης9 του 1961, καθιέρωναν το δικαίωμα στη «δίκαιη αμοιβή» που να εξασφαλίζει «αξιοπρεπή διαβίωση». Τα δικαίωματα στη δουλειά και την αξιοπρεπή διαβίωση αναφέρονται και στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του
1948.
Σύμφωνα με ερμηνευτική δήλωση του Συμβουλίου της Ευρώπης ως «δίκαιη αμοιβή» ορίζεται αυτή που είναι «πάνω από το όριο της φτώχειας , δηλαδή το 50% το μέσου μισθού». «Επιπροσθέτως ο μισθός δε πρέπει να είναι κάτω από το 60% του μέσου μισθού (…), εκτός αν το κράτος μπορεί να αποδείξει ότι ο μισθός είναι αρκετός για να εξασφαλίσει ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής, παρέχοντας λεπτομερειακές πληροφορίες σε σχέση με το κόστος ζωής».
Αυτήν ακριβώς την αρχή θεώρησε το Συμβούλιο της Ευρώπης ότι παραβίασε η Ελλάδα εγκρίνοντας το Μνημόνιο ΙΙ το Φλεβάρη του 2011, προβλέποντας ελάχιστο μισθό κάτω από τα όρια της φτώχειας για τους νέους. 10 Και ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας αποφάνθηκε ότι στην Ελλάδα παραβιάζεται το δικαίωμα της «ελεύθερης συλλογικής διαπραγμάτευσης».11
Όλα αυτά δεν εμποδίζουν την BusinessEurope να κατατάσσει την Ελλάδα ανάμεσα στις τρεις χώρες με την πιο «ικανοποιητική πρόοδο» στη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας λέγοντας: “H επίδοση της Ελλάδας υπολείπεται στους περισσότερους δείκτες αλλά υπάρχει αξιοπρόσεκτη βελτίωση σε δείκτες όπως το μοναδιαίο κόστος εργασίας». Κοινώς επιχαίρει ανοιχτά για τη σφαγή των μισθών και τη ριζική φτωχοποίηση. Το νεοφιλελεύθερο think tnak «The Lisbon Council» λέει ότι «η Ελλάδα ηγείται τώρα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων προς υγιείς οικονομικές βάσεις και ακολουθούν η Ιρλανδία, η Εσθονία, η
Ισπανία και η Πορτογαλία».12 Ανάλογες παρατηρήσεις κάνει η BusinessEurope και για μια άλλη χώρα στην οποία η φτώχεια έχει αυξηθεί κατακόρυφα, την Ισπανία: “η νέα κυβέρνηση είναι σε μια δυναμική διαδικασία μεταρρυθμίσεων χρηματοπιστωτικών, δημοσιονομικών αλλά και στην αγορά εργασίας. Η ισπανική επιχειρηματική κοινότητα υποστηρίζει τις μεταρρυθμίσεις και είναι βέβαιη ότι η οικονομία θα ξανακερδίσει την αξιοπιστία της». Η έννομη τάξη της ΕΕ δεν προβλέπει την προστασία της δίκαιης αμοιβής ούτε κανενός άλλου κοινωνικού δικαιώματος που αναγνωρίζεται διεθνώς. Με την έγκριση του πακέτου για την οικονομική διακυβέρνηση όμως, προβλέπει την υποχρέωση παγώματος των μισθών μέχρι να ανακάμψει η ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου.
Κομισιον – BusinessEurope: Κοινές προτεραιότητες για το 2012
Για την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και τη Ρουμανία δε χρειάζονται επιπλέον συστάσεις από την ΕΕ καθότι οι χώρες αυτές είναι δεμένες χειροπόδαρα στα μνημόνια13. Ούτε η BusinessEurope επιμένει πολύ σε αυτές στο Βαρόμετρό της καθότι οι «φιλικές προς τις επιχειρήσεις» μεταρρυθμίσεις έχουν πάρει το δρόμο τους εκεί.
Η Λετονία βγήκε από το Μνημόνιο στα μέσα του 2012 αφού πέρασε μια από τις βαθύτερες υφέσεις στη ιστορία το 2008‐2009 και το 10% του οικονονικά ενεργού πληθυσμού της μετανάστευσε. Η ανάπτυξη επέστρεψε αλλά η ανεργία παραμένει στο 16%. Η Κομισιόν επιμένει ότι πρέπει να μειωθούν οι φόροι στους εργοδότες και να αυξηθούν οι φόροι κατανάλωσης. Το γενικό αίτημα της BusinessEurope για το 2012 ήταν το εξής:
“O εκσυγχρονισμός των μηχανισμών διαπραγμάτευσης και καθορισμού των μισθών είναι το κλειδί για να βελτιώσουμε τους τρόπους ανταγωνιστικής προσαρμογής, ώστε οι εταιρείες να μπορούν να παράγουν σε κάθε χώρα με διεθνώς ανταγωνιστικό μοναδιαίο κόστος εργασίας. Η απόσυρση της τιμαριθμικής προσαρμογής, ο περιορισμός των έμμεσεων εργατικών δαπανών και η μεταρρύθμιση των συστήματων κοινωνικής πρόνοιας είναι οι πιο σημαντικές προτεραιότητες για να το κάνουμε αυτό.”
To γενικό αυτό αίτημα εκφράζεται με τρεις κατηγορίες συστάσεων:
1) Μεταρρύθμιση των τρόπων διαπραγμάτευσης και καθορισμού των μισθών. Xώρες προτεραιότητας για το 2012: Γερμανία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο. Και για το 2011: Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία και Φινλανδία.
2) Προώθηση των «ενεργών αγορών εργασίας» και της κινητικότητας των εργαζομένων από
χώρα σε χώρα κι από κλάδο σε κλάδο αυξάνοντας τα όρια συνταξιοδότησης, περιορίζοντας την πρόσβαση στα επιδόματα ανεργίας και απελευθερώνοντας τις απολύσεις. Χώρες προτεραιότητας για την κατηγορία αυτή: Γερμανία, Γαλλία, Δανία, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία, Σλοβενία και Σουηδία.
3) «Βελτίωση» της αλληλεπίδρασης φορολογικού και προνοιακού συστήματος με τη μείωση
των εργοδοτικών εισφορών στην κοινωνική πρόνοια και τα κρατικά έσοδα γενικά. Χώρες προτεραιότητας: Δανία, Σλοβενία και Φινλανδία.
Οι προτεραιότητες αυτές που καθορίστηκαν μέσω ερωτηματολογίων που απαντήθηκαν από τις εθνικές ενώσεις βιομηχάνων συμπίπτουν με τις συστάσεις της Κομισιόν (που στη συνέχεια εγκρίθηκαν και από το Συμβούλιο).14
Στους τρεις παρακάτω πίνακες μπορούμε να δούμε, τρεις γενικές πολιτικές κατευθύνσεις στις οποίες δεσμεύτηκαν οι επικεφαλής των κυβερνήσεων με το Σύμφωνο για το Ευρώ, τις αντίστοιχες προτεραιότητες της BusinessEurope και τις χώρες όπου θεωρεί τη νομοθετική δράση πιο «επείγουσα», τις συστάσεις της ΕΕ και τέλος τις αλλαγές που συνέβηκαν ή έχουν δρομολογηθεί στο επίπεδο των κρατών.
Άδικοι φόροι για όλους: Η μανία της Κομισιόν με το ΦΠΑ
Πέρα από τις τρεις παραπάνω χώρες, οπού η μεταρρύθμιση της “αλληλεπίδρασης του φορολογικού συστήματος με το σύστημα κοινωνικής πρόνοια” ήταν ανάμεσα στις προτεραιότητες της BusinessEurope, η Κομισόν έχει επιμείνει για την ανάγκη επιβολής περισσότερων κοινωνικά άδικων φόρων σε περισσότερες χώρες. Η μείωση των φόρων στους εργοδότες με παράλληλη αύξηση της οριζόντιας φορολογίας προτάθηκε στην Ιταλία, την Ουγγαρία, τη Γαλλία και το Βέλγιο (συν τη Λετονία) που πήραν όλες μέτρα σε αυτή την κατεύθυνση. Πρωταθλήτρια είναι η Ουγγαρία που το 2011 ανέβασε το ΦΠΑ από το 25 στο 27%.
Συμπέρασματα και προοπτικές
Τον πρώτο χρόνο της εφαρμογής της “οικονομικής διακυβέρνησης”, η χώρα που έφτασε πιο κοντά σε κυρώσεις ήταν η Ουγγαρία: από το Μάρτη ως το Μάη του 2012 τα κονδύλιά της από το ταμείο συνοχής για το 2013 θεωρούνταν μπλοκαρισμένα επειδή δεν ακολούθησε τις συστάσεις για τη μείωση του ελλείμματος της. 31 Τα κονδύλια απελευθερώθηκαν αφού συμμορφώθηκε.
Το φόβητρο των κυρώσεων και μόνο (πρόστιμα, παρακράτηση κονδυλίων κλπ.) αποδεικνύεται ιδιαίτερα αποτελεσματικό εργαλείο για την Κομισιόν για να επιβάλει τις μεταρρυθμίσεις που θέλει. Και η BusinessEurope επιχαίρει γι’αυτό.
Όσο αφορά τη «συγκράτηση του κόστους εργασίας», ενώ το 2012 που η μόνη χώρα της
Ευρωζώνης που ξεπερνούσε τα όρια ήταν η Φινλανδία, στην προκαταρκτική έκθεση της Κομισιόν για το 2013 τα όρια φέρονται να ξεπερνούν και η Ισπανία και το Λουξεμβούργο που θα πρέπει ως εκ τούτου να λάβουν δραστικά μέτρα ως προς αυτό.
Στην έκθεση αυτή η Κομισιόν αυτοσυγχαίρεται για την πρόοδο που σημειώθηκε σε πολλές χώρες το 2012 όσο αφορά την απελευθέρωση των απολύσεων, τη χαλάρωση των μόνιμων συμβολαίων και την αποδυνάμωση των κλαδικών συμβάσεων. Για το 2013 οι τρεις γενικές προτεραιότητες της χαλάρωσης των συλλογικών συμβάσεων, των «ενεργών αγορών εργασίας» και των περισσότερων έμμεσων φόρων ‐ λιγότερων εργοδοτικών εισφόρων παραμένουν.32
Η Γενική Διεύθυνση οικονομικών υποθέσεων της Κομισιόν (DG ECFIN) έχει δημιουργήσει τη βάση δεδομένων LABREF33 για να παρακολουθεί την πορεία των μεταρρυθμίσεων στην εργασιακή νομοθεσία στα κράτη – μέλη. Στη βάση δεδομένων αυτή, θεωρεί ως μέτρα που “ενθαρρύνουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας” τα παρακάτω : 1) αποδυνάμωση συλλογικών συμβάσεων, 2) περιορισμός μίνιμουμ μισθών, 3) περιορισμός επιδομάτων ανεργίας, 4) μείωση περιόδων υποχρεωτικής ειδοποίησης πριν την απόλυση και αύξηση δοκιμαστικών περιόδων, 5) αύξηση των συνταξιοδοτικών ορίων Ενώ στα 2006 – 2007 κανένα κράτος δεν έκανε αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο των συλλογικών συμβάσεων και του καθορισμού των μισθών, στα 2008 – 2009 κάποια κράτη άρχισαν να το αλλάζουν, και το 2010 τα μισά κράτη – μέλη της ΕΕ είχαν κινήσει τέτοιες διαδικασίες.
Στο δεύτερο μέρος του άρθρου αυτού (προσεχώς) θα δούμε πιο προσεκτικά τις αλλαγές που προωθούνται μέσω της οικονομικής διακυβέρνησης σε Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Σουηδία, Σλοβενία, Ουγγαρία, Ιταλία και Ισπανία, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα την ένταση και τη σημασία τους. Στο γενικό επίπεδο, ένα ξεκάθαρο αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών μείωσης του «εργατικού κόστους» είναι η μείωση των πραγματικών μισθών στην Ευρωζώνη και πέρα από αυτή.34 Από την άλλη, οι τράπεζες έχουν λάβει από το 2008 4,5 τρις (το ένα τρίτο του ετήσιου ΑΕΠ της ΕΕ) σε δάνεια και εγγυήσεις και πολύπλευρη στήριξη παρέχεται στις ευρωπαϊκές πολυεθνικές ώστε να διατηρήσουν την κερδοφορία τους. Με αυτόν τον τρόπο αναδεικνύεται ανάγλυφα ότι η κερδοφορία του κεφαλαίου και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων που αποτελούν την κοινωνική πλειοψηφία βρίσκονται, σήμερα, σε πλήρη αντίθεση. Αντικειμενικά λοιπόν, το θεμελιακό δόγμα του ευρω‐ενωσιακού εποικοδομήματος ότι “η ανταγωνιστικότητα των εταιρειών είναι η βάση της ευημερίας όλης της κοινωνίας” καταρρέει μπροστά στα μάτια όλων.
Το μοντέλο της αυταρχικής έξωθεν διακυβέρνησης που εφαρμόστηκε στις χώρες του Μνημονίου με την Τρόικα θα εφαρμοστεί για όλα τα κράτη της ΕΕ μέσω των μεταρρυθμίσεων της “οικονομικής διακυβέρνησης” που συνεχίζονται με το πακέτο των δύο οδηγιών και τις προτάσεις των τεσσάρων για τη Δημοσιονομική Ένωση (Fiscal Union). H μη εκλεγμένη Κομισιόν της οποίας οι προτάσεις με βάση τη νομοθεσία υιοθετούνται σχεδόν αυτόματα από το Συμβούλιο των κυβερνήσεων αποκτά έναν κεντρικό ρόλο στη διακυβέρνηση των οικονομιών. Οι εργοδοτικές οργανώσεις που είναι υπό τον έλεγχο των πολυεθνικών βελτιώνουν έτσι τον ιμάντα μεταφοράς και εφαρμογής των αιτημάτων τους. Τα εργατικά και λαϊκά κινήματα, και γενικότερα οι πολίτες των χωρών, έχουν πολύ λιγότερα μέσα να μπλοκάρουν αποφάσεις σε αυτό το επίπεδο.
Η εφαρμογή των μέτρων γίνεται με αυταρχικό τρόπο σε σειρά χωρών, με τα εκλογικά προγράμματα να πετιούνται στον κάλαθο των αχρήστων την επομένη των εκλογών (βλέπε Ολλάντ), την παραβίαση από τις κυβερνήσεις συμφωνημένων συλλογικών συμβάσεων (Ισπανία, Βέλγιο), την αγνόηση αποτελεσμάτων δημοψηφισμάτων (Σλοβενία για τις συντάξεις) και την παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ελλάδα.
Στην απολυτοποίηση της πανευρωπαϊκής δικτατορίας του κεφαλαίου, οι εργαζόμενοι μπορούν να απαντήσουν μόνο με ρήξη με την ΕΕ και τη δημιουργία των δικών τους δημοκρατικών λαϊκών θεσμών μέσα απ΄τους αγώνες.
Σχετικά θέματα:
H δικτατορία των τεχνοκρατών
Κατάληψη της ΕΕ από το τραπεζικό λόμπι
