Πηγή: Jacobin – Daphna Thier & Sumaya Awad
Μετάφραση/Επιμέλεια: Δήμητρα Μπέη
Μια σαφής μετατόπιση του δημόσιου λόγου γύρω από το Ισραήλ εκτυλίσσεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Αμερικανοί απορρίπτουν ολοένα και περισσότερο την καθολική και άκριτη υποστήριξη στο Ισραήλ. Ο κόσμος αγκαλιάζει το Παλαιστινιακό κίνημα ως οργανικό μέρος κάθε αριστερού ή προοδευτικού κινήματος. Ωστόσο, ένας τομέας της υπεράσπισης της Παλαιστίνης εξακολουθεί να θεωρείται ταμπού. Και αυτός είναι η υποστήριξη του κινήματος μποϊκοτάζ, αποεπένδυσης και κυρώσεων (BDS) και η έκκληση για αποχρηματοδότηση του απαρτχάιντ και της στρατιωτικής κατοχής.
Πάνω από εκατόν εβδομήντα παλαιστινιακές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, που εκπροσωπούν Παλαιστινίους σε όλη τη διασπορά, στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, και Παλαιστίνιους πολίτες του Ισραήλ, ζήτησαν μποϊκοτάζ και κυρώσεις στο Ισραήλ έως ότου συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο. Η πρόσκληση ξεκίνησε επίσημα το 2005. Οι απαιτήσεις του κινήματος BDS είναι συγκεκριμένες. Η διάλυση του τείχους του απαρτχάιντ και ο τερματισμός της κατοχής της Δυτικής Όχθης και του Γκολάν, η αναγνώριση όλων των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων πολιτών του Ισραήλ και η στήριξη του ψηφίσματος 194 του ΟΗΕ που ορίζει ότι,
… Οι πρόσφυγες που επιθυμούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να ζήσουν ειρηνικά με τους γείτονές τους θα πρέπει να μπορούν να το πράξουν το συντομότερο δυνατό και ότι πρέπει να καταβληθεί αποζημίωση για την περιουσία εκείνων που επιλέγουν να μην επιστρέψουν και για απώλεια ή ζημιά σε περιουσία η οποία, σύμφωνα με τις αρχές του διεθνούς δικαίου ή της δικαιοσύνης, θα πρέπει να αποκατασταθεί από τις αρμόδιες κυβερνήσεις ή αρχές.
Το κίνημα Boycott Apartheid της Νότιας Αφρικής αποτελεί μια από τις κύριες πηγές έμπνευσης για τους υποστηρικτές του BDS. Ωστόσο χρειάστηκε πάνω από τριάντα χρόνια για να κερδίσει αναγνωρισιμότητα. Από τις μικρές εκστρατείες βάσης έχει καταφέρει να εξαπλωθεί σε δράσεις που άλλαξαν τελικά τις κρατικές πολιτικές και τις διαθέσεις των μεγάλων εταιρικών επενδύσεων προς τη Νότια Αφρική. Το BDS βασίζεται επίσης στην πλούσια παράδοση μποϊκοτάζ και απεργιών εντός των αραβικών απελευθερωτικών αγώνων σε ολόκληρη την περιοχή. Εκτιμάται ότι τα αραβικά μποϊκοτάζ μεταξύ 1948 και 1994 κόστισαν στο Ισραήλ 40 δισεκατομμύρια δολάρια.
Δρώντας κυρίως σε ακαδημαϊκούς, πολιτιστικούς και οικονομικούς τομείς, το BDS έχει υιοθετηθεί από ένα πλατύ εύρος ιδρυμάτων και οργανισμών — συνδικάτα, ακαδημαϊκές ενώσεις και ιδρύματα, εκκλησίες, ακόμα και από κάποια δημοτικά συμβούλια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχει υιοθετηθεί κυρίως σε πανεπιστημιουπόλεις και σε εκκλησιαστικές οργανώσεις. Το 2015, η Ενωμένη Εκκλησία του Χριστού με οκτακόσιες χιλιάδες μέλη υπερψήφισε ψήφισμα που ζητούσε την αποεπένδυση από εταιρείες που επωφελούνταν από τις φρικαλεότητες του Ισραήλ εναντίον Παλαιστινίων.
Στόχοι των εκστρατειών BDS αποτελούν εταιρικοί γίγαντες όπως η G4S και η Elbit Systems. Αυτά είναι καλά παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο το BDS θα μπορούσε να έχει διεθνή αντίκτυπο. Ένα μποϊκοτάζ της Elbit Systems θα επηρέαζε την κατασκευή τεχνολογίας παρακολούθησης στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού και στα στρατιωτικά σημεία ελέγχου του Ισραήλ. Αυτές οι εκστρατείες μπορούν να βοηθήσουν στην αποκάλυψη του ρόλου των ιδιωτικών εταιρειών στην παροχή σε κράτη όπως το Μεξικό, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, την Ονδούρα και την Ινδία με τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την καταστολή, την παρακολούθηση και τη φυλάκιση των πληθυσμών τους.
Το Ισραήλ πρωτοστατεί στην ανάπτυξη τεχνολογίας ασφάλειας παγκοσμίως και είναι ο μεγαλύτερος κατά κεφαλήν προμηθευτής όπλων στον κόσμο. Πειραματόζωα είναι οι Παλαιστίνιοι στους οποίους και δοκιμάζονται πριν τα εξαγάγει σε άλλες χώρες. Ο Άνταμ Χάνιε υποστηρίζει: «Δεν είναι απλώς το βάθος της ταλαιπωρίας ή η διάρκεια της εξορίας που καθιστά τον παλαιστινιακό αγώνα μια επιταγή διεθνούς αλληλεγγύης στην τρέχουσα περίοδο. Είναι επίσης η κεντρική θέση του αγώνα μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της παγκόσμιας αντίστασης στον ιμπεριαλισμό και τον νεοφιλελευθερισμό».
Το απαρτχάιντ εξασφαλίζει τα κοινά οικονομικά συμφέροντα και τις επενδύσεις στο στρατό και τη βιομηχανία όπλων μεταξύ ΗΠΑ-Ισραήλ. Η ετήσια στρατιωτική χρηματοδότηση των ΗΠΑ προς το Ισραήλ αγγίζει τα 3,8 δισεκατομμυρίων δολάρια. Αυτή συνοδεύεται από την προϋπόθεση ότι ένα ποσοστό της χρηματοδότησης θα χρησιμοποιηθεί για την αγορά όπλων από τις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ είναι ο μοναδικός μεγάλος προμηθευτής όπλων στο Ισραήλ χρηματοδοτώντας σχεδόν αποκλειστικά το σύστημα του Σιδερένιου Θόλου. Η αμερικανική κυβέρνηση αντιμάχεται κάθε προσπάθεια να θεωρηθεί το Ισραήλ υπεύθυνο για τις φρικαλεότητες και τα εγκλήματα πολέμου εναντίον Παλαιστινίων. Την ίδια στιγμή το προμηθεύει με πρωτοφανή πακέτα στρατιωτικής χρηματοδότησης.
Υπάρχει ένας λόγος που το Ισραήλ ενδιαφέρεται τόσο για τις λεπτομέρειες της πολιτικής σκηνής των ΗΠΑ. Με την οικονομική και πολιτική υποστήριξη της μεγαλύτερης στρατιωτικής δύναμης στον κόσμο, το Ισραήλ είναι σε θέση να ξεπλένει το όνομά του από τη στρατιωτική κατοχή, τη βιαιότητα των εποίκων, τις κατεδαφίσεις οικισμών και τον δεκατριάχρονο αποκλεισμό στη Γάζα με τα δολάρια των Αμερικανών φορολογουμένων.
Επικριτές στην Αριστερά έθεσαν ερωτήματα σχετικά με το τι σκέφτονται οι Παλαιστίνιοι εργάτες για τις εκστρατείες του BDS και αν αυτές δύνανται να απειλήσουν τη θέση των εκατόν τριάντα χιλιάδων Παλαιστινίων που εργάζονται στο Ισραήλ ή τους παράνομους οικισμούς του. Ο Μανάλ Σκαΐρ, που συμμετέχει στην Παλαιστινιακή Νέα Ομοσπονδία Συνδικάτων εξηγεί γιατί ακόμη και οι εργαζόμενοι των οποίων οι εργοδότες υπόκεινται σε μποϊκοτάζ υποστηρίζουν το BDS:
Οι Παλαιστίνιοι εργαζόμενοι αντιτίθενται στη σκέψη ότι η διεθνής υποστήριξη στο κίνημα BDS ενδέχεται να βλάψει τους Παλαιστίνιους εργαζόμενους που εργάζονται για εταιρείες που στοχεύει το BDS. Αντίθετα η διάλυση της ισραηλινής επιχείρησης εποικισμού σημαίνει ότι εμείς οι Παλαιστίνιοι θα είμαστε σε θέση να ανακτήσουμε τη γη και τους φυσικούς πόρους μας. Αυτό, φυσικά, θα θέσει τέρμα στην εκμετάλλευση Παλαιστινίων εργαζομένων από τους Ισραηλινούς εργοδότες τους. Οποιοδήποτε επιχείρημα εναντίον αυτού είναι ένα αντι-εργατικό επιχείρημα.
Ένα άλλο ερώτημα που τίθεται συχνά είναι εάν το κίνημα είναι αποτελεσματικό. Αν και εξακολουθεί να είναι μικρής κλίμακας, υπάρχουν πολλά παραδείγματα του αντίκτυπου που είχε ήδη καταφέρει να επιφέρει το BDS στη μετατόπιση της κοινής γνώμης για το Ισραήλ και τη διακοπή των εταιρικών επενδύσεων στο απαρτχάιντ.
Η αποτελεσματικότητα και οι δυνατότητές του μπορούν επίσης να υπολογιστούν και από την αδίστακτη αντίδραση που έχει εξαπολύσει το Ισραήλ και οι συνεργάτες του. Οι υποστηρικτές του Ισραήλ έχουν ξοδέψει πολλά χρήματα και επιρροή για να περιθωριοποιήσουν, να διώξουν και να απειλήσουν όλους εκείνους που συμμετέχουν σε εκστρατείες του BDS.
Η πιο διάσημη τέτοια απόπειρα είναι η δημιουργία της ειδικής ομάδας Μακκαμπί του Σέλντον Άντελσον. Ο εκλιπών δεξιός δισεκατομμυριούχος Άντελσον, συγκέντρωσε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια στον πόλεμο εναντίον του BDS σε πανεπιστημιουπόλεις. Η διαδικτυακή μαύρη λίστα Canary Mission ξεκίνησε το 2015, ταυτόχρονα με τις καμπάνιες BDS σε πολλά μεγάλα πανεπιστήμια.
Νόμοι κατά του μποϊκοτάζ που στοχεύουν στους υπερασπιστές της Παλαιστίνης έχουν θεσπιστεί σε τριάντα πολιτείες. Το 2016, ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης Άντριου Κουόμο αντέγραψε μια σελίδα από το εγχειρίδιο της εποχής του ΜακΚάρθυ για το πώς να στοχοποιούνται κομμουνιστές, υπογράφοντας εκτελεστική εντολή που κατευθύνει την πολιτεία της Νέας Υόρκης να τηρεί δημόσιο μητρώο οργανώσεων που συμμετέχουν σε μποϊκοτάζ του Ισραήλ – και ανέθεσε σε όλες τις πολιτειακές υπηρεσίες υπό την εξουσία του να διακόψουν κάθε οικονομική σχέση με αυτούς τους οργανισμούς.
Αυτή η απάντηση στο BDS υποδηλώνει τον δυνητικά τεράστιο αντίκτυπο του κινήματος στη ροή κεφαλαίων προς το Ισραήλ. Το BDS δεν είναι απλώς ένα μέσο προώθησης ή μια ηθική στάση. Εμποδίζει στην πράξη την υλική υποστήριξη του συνεχιζόμενου απαρτχάιντ. Επιβάλλει στις κυβερνήσεις και τις εταιρείες να αποσύρουν κάθε πολιτική και χρηματοοικονομική υποστήριξη με την απειλή της οικονομικής απώλειας. Για τις ΗΠΑ συγκεκριμένα, το BDS βάζει φρένο στο «όραμά» τους για μια ενωμένη οικονομική ζώνη, που θα ενσωματώνει το Ισραήλ στην οικονομία της Μέσης Ανατολής.
Τα μποϊκοτάζ μπορούν να λειτουργήσουν. Η δύναμη τους, τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν εντοπίζεται στην άρνηση να περιοριστούν τα κινήματα που εκπροσωπούν στο πεδίο της ανθρωπιστικής βοήθειας — ταυτόχρονα απαιτούν και λογοδοσία. Την περασμένη εβδομάδα, το Human Rights Watch δημοσίευσε μια έκθεση 213 σελίδων. Σε αυτή κατηγορεί το Ισραήλ για απαρτχάιντ και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η ώρα για να κληθεί το Ισραήλ να λογοδοτήσει έχει φτάσει προ πολλού. Το BDS είναι ένα κίνημα για την αποδυνάμωση και την αποχρηματοδότηση τέτοιων εγκλημάτων. Και αυτό είναι ένα κίνημα που αξίζει να υποστηριχθεί.
