Της Αναστασίας Πολίτη*
Στις 17 Νοέμβρη 2020 στη γαλλική Βουλή στο Παρίσι άρχιζε τριήμερη συζήτηση σχετικά με το νομοσχέδιο περί «Καθολικής Ασφάλειας των πολιτών». Ένα νομοσχέδιο που έχει ήδη προκαλέσει τη γενική κατακραυγή και έχει χαρακτηριστεί ως «δολοφονικό για την ελευθερία του τύπου και το δικαίωμα στην πληροφόρηση». Ο λόγος: ένας χρόνος φυλάκισης και 45.000 ευρώ πρόστιμο σε όποιον δημοσιογράφο ή πολίτη φωτογραφίσει και δημοσιεύσει φωτογραφία προσώπου ή στοιχεία ταυτοποίησης οργάνου της τάξης σε ώρα εργασίας και εφόσον το όργανο θεωρεί ότι η καταγραφή της εικόνας του ή των αναγνωριστικών του μπορεί να του προξενήσει ζημιά.
Πρόκειται για περίφημο άρθρο 24 του νόμου που πυροδότησε τις αντιδράσεις ακόμα και στα συστημικά μέσα ενημέρωσης. Διαδηλωτές και αστυνομία αντιπαρατάθηκαν με εξαιρετική ένταση κατά τις πρώτες βραδυνές ώρες στις 17 Νοέμβρη. Αρχικά η αστυνομία υποχώρησε και βρήκε καταφύγιο σε αυλές πολυκατοικιών προκαλώντας τα ειρωνικά χειροκροτήματα των διαδηλωτών και το κλασικό τραγούδι των Κίτρινων Γιλέκων. Η αστυνομία πέρασε στην αντεπίθεση με αύρες νερού, ξύλο και δακρυγόνα. Στην πρώτη σειρά των διαδηλωτών παρεβρίσκονταν μαθήτριες και πολλές γυναίκες που έκαναν καθιστική διαμαρτυρία και δέχτηκαν πεισματικά την προσφερόμενη από τις αύρες ψυχρολουσία αρνούμενες να εγκαταλείψουν το οδόστρωμα, με τη θερμοκρασία να κυμαίνεται στους 5 βαθμούς Κελσίου και τον κορονοιό να είναι σε έξαρση. Είχε προηγηθεί δυναμική κινητοποίηση Κίτρινων Γιλέκων και οδοκαθαριστών στο κτίριο της Διεύθυνσης Υδροδότησης και Καθαρισμού του Δήμου Παρισιού στο 13ο Διαμέρισμα. Οι οδοκαθαριστές, που κήρυξαν απεργία διαρκείας, κατέλαβαν την ταράτσα του πολυόροφου κτιρίου και πέταξαν τόνους χαρτιού – χιλιάδες ενημερωτικά φυλλάδια του Δήμου Παρισιού- κατά μήκος της λεωφόρου ώστε να σχηματιστεί ένα χάρτινο ποτάμι στο οποίο κάποιοι στο έδαφος έβαλαν φωτιά. Η διεύθυνση δεν έκανε δεκτό το αίτημά των απεργών για διάλογο. Παρέμειναν στην ταράτσα και δήλωσαν ότι δεν θα μείνουν άπραγοι σε περίπτωση επέμβασης της αστυνομίας, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Στις συγκρούσεις που δόθηκαν στη συνέχεια γύρω από τη Βουλή, στο 7ο διαμέρισμα, πρωτοστατούσαν πάλι Κίτρινα Γιλέκα, που ‘γιόρταζαν’ την επέτειο δύο ετών ηρωικού κινήματος. Τα συνόδευαν δυναμικά η CGT, η Ένωση Εργαζομένων στον Τύπο, οργανώσεις για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σωματεία και πολυάριθμοι φορείς. Κινητοποιήσεις διεξάγονταν παράλληλα σε άλλες πόλεις, Τουλούζ, Νάντ, Βρέστη, Μπορντώ, Μονπελιέ κ.α. Στο Παρίσι, όπου οι συγκρούσεις γίνονταν αντιληπτές μέσα στο ημικύκλιο, έγιναν δεκάδες προσαγωγές. Ανάμεσά τους και δύο δημοσιογράφοι από τους οποίους ένα μέλος της γαλλικής εθνικής τηλεόρασης FR3. Κακοποιήθηκε και κρατήθηκε στο αστυνομικό τμήμα επί 15 ώρες. Αφέθηκε ελεύθερο μετά από παρέμβαση βουλευτών με πλήθος κόσμου σε ολονυχτία μπροστά στο αστυνομικό τμήμα.
Και οι δύο δημοσιογράφοι υπέστησαν την αστυνομική καταστολή παρά το ότι έφεραν πάνω τους τις επαγγελματικές τους ταυτότητες και κάμερες. Σύσσωμη κοινοβουλευτική και εξωκοινοβουλευτική αριστερά αντέδρασαν στις νέες προκλητικές καταχρήσεις της αστυνομίας. Αντίθετα, η ακροδεξιά Λεπέν δήλωσε ότι κάθε νόμος που προστατεύει την αστυνομία είναι ευπρόσδεκτος. Ας σημειωθεί ότι ο πρώην υπουργός οικονομίας της κυβέρνησης του ‘σοσιαλιστή’ Ολάντ, πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν συστήνεται ως ‘κεντρώος’ αλλά έχει εφαρμόσει τις πιο σκληρές νεοφιλελεύθερες πολιτικές.
Μετά τις επεισοδιακές συζητήσεις εντός Βουλής και το μέτωπο εκτός Βουλής, η γαλλική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου – Ligue des droits de l’homme – κοινοποίησε μια οργισμένη ανακοίνωση που υπέγραψαν από κοινού δεκάδες σωματεία, πολιτικές οργανώσεις και κοινωνικοί φορείς ενώ η συζήτηση στη Βουλή συνεχίστηκε για τρίτη και τελική μέρα στις 20.11.2020. Τελικά το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε. Διαδηλωτές επέστρεψαν στο Κοινοβούλιο χωρίς να έχουν σκοπό να απομακρυνθούν. Στο διαδίκτυο κυκλοφόρησε κάλεσμα και από τη Διεθνή Αμνηστεία (βλέπε παρακάτω συνδέσμους). Τα Κίτρινα Γιλέκα κάλεσαν σε νέα εθνική κινητοποίηση το Σάββατο 21.11.2020. Ο Αστυνομικός διευθυντής του Παρισιού υπέβαλε την παραίτησή του.
Ο Γάλλος πρωθυπουργός, Ζαν Καστέξ, δήλωσε καταρχήν ότι οι δημοσιογράφοι που συνελήφθησαν σε ώρα εργασίας, ευθύνονται οι ίδιοι γιατί δεν είχαν ενημερώσει τις αρχές ότι θα καλύψουν τη συγκέντρωση στη Βουλή. Η συγκέντρωση είχε δηλωθεί στις αρχές απο τα σωματεία – τα Κίτρινα Γιλέκα διοργανώνουν και συγκεντρώσεις-διαδηλώσεις έκπληξη, χωρίς να τις δηλώσουν στην Αστυνομία, παρά το νομικό πλαίσιο που το επιβάλλει. Οι κινητοποιήσεις τους διεξάγονται πλέον συχνά μετά τη δύση του ηλίου, με τραγούδια και συχνά και με πυρσοφορία.
Ο Γάλλος υπουργός επέμεινε ότι οι δημοσιογράφοι και φωτορεπόρτερ που προτίθενται να ασκήσουν το επάγγελμά τους σε δημόσιους χώρους, θα πρέπει εφεξής να παίρνουν άδεια από την αστυνομία ώστε να μην διατρέχουν κίνδυνο να συλληφθούν/κακοποιηθούν κατά την κάλυψη γεγονότων. Αυτό, βέβαια είναι εντελώς αντίθετο με τους μέχρι σήμερα ισχύοντες νόμους και επίσης αντίθετο με το γαλλικό σύνταγμα.
Τελικά, κάτω από την πίεση βουλευτών του κόμματος του Μακρόν, το κυβερνόν κόμμα κατέθεσε τροποποίηση του άρθρου 24 του νόμου της καθολικής ασφάλειας, ώστε να μην εμποδίζεται εντελώς η καταγραφή της δράσης των σωμάτων ασφαλείας. Μένει να δούμε τι θα απογίνει με τα drones που προβλέπεται να επιβλέπουν τους πολίτες για ενδεχόμενες παραβάσεις στα μέτρα κατά της πανδημίας, πχ. για το αν θα συναθροίζονται πάνω από τον επιτρεπόμενο αριθμό ατόμων. Οι πρακτικές γενικευμένης και διαρκούς παρακολούθησης μέσω drones έχουν ήδη μπεί σε εφαρμογή εδώ και χρόνια από το Ισραήλ στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά εδάφη και τη Γάζα.
Ο Τζούλιαν Ασάνζ είχε προειδοποιήσει για το προς τα πού βαίνει η ελευθερία του τύπου και η ελευθερία των πολιτών. Είναι κρίμα που κανείς από τους έγκυρους δημοσιογράφους που εξανίστανται τώρα δεν τον ανέφερε. Το σενάριο που εξελίσσεται, αν υπολογίσουμε και την πανδημία, είναι σκοτεινό. Το αποτέλεσμα της σημερινής ψηφοφορίας στο Παρίσι σχετικά με το ‘δολοφονικό’ νομοσχέδιο το επιβάλλει με 146 ψήφους υπέρ και 24 κατά. Ετσι, το Σάββατο 21.11.2020, όπως κάθε Σάββατο εδώ και δύο χρόνια, το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων – και όχι μόνο αυτό – θα αναμετρηθεί με την κυβέρνηση Μακρόν. Ο Μαξίμ Νικόλ, που πρωτοστατεί, δήλωσε ότι η κινητοποίηση αυτή ή θα σημαίνει την έναρξη μιας επαναστατικής περιόδου ή θα σημαίνει την πτώση της κοινωνίας και της δημοκρατίας. Άλλη ανεξάρτηση δημοσιογράφος δήλωσε ότι είμαστε στο 12 παρά 5 από τη δύση της Δημοκρατίας στη Γαλλία. Είναι προφανές ότι oι κοινωνικοί αγώνες που διαδραματίζονται στη χώρα ανελλιπώς τα τελευταία 3 χρόνια με πρωτόγνωρη ένταση θα κερδηθούν – αν κερδηθούν – με το λαό στους δρόμους.
21/11/2020
*Καλλιτεχνική Ομάδα Ήριννα (Παρίσι / Αθήνα)
Κάλεσμα Ένωσης για τα δικαιώματα του Ανθρώπου – Ligue des droits de l’homme
Η πρόταση νόμου στην ιστοσελίδα της γαλλικής Βουλής
Σχέδιο της κυβέρνησης Μακρόν για την εσωτερική ασφάλεια, εξαιρετικά επικίνδυνο για τα δικαιώματα