Όσοι διάβασαν το κοινό γαλλογερμανικό ψήφισμα για την επέτειο των 55 χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης των Ηλυσίων, θα πίστεψαν ότι οι δυο χώρες κινούνται δυναμικά προς τη δημιουργία ενός νέου προγράμματος… Εράσμους για την ανταλλαγή φοιτητών. Σε σύγκριση με το πνεύμα της συνθήκης που υπέγραψαν ο Αντενάουερ και o Ντε Γκωλ το 1963, για τον τερματισμό σχεδόν δυο αιώνων πολιτικής και στρατιωτικής αντιπαλότητας, η φιέστα της περασμένης εβδομάδας έμοιαζε με μια κακή ιστορική φάρσα.
Πίσω όμως από τις γενικόλογες τοποθετήσεις, περί της αδελφοποίησης πόλεων και των κοινών προγραμμάτων εκμάθησης γαλλικών και γερμανικών, κρύβονταν τα σχέδια δημιουργίας ενός νέου στρατιωτικού και οικονομικού «άξονα» που θα καθορίζει την πολιτική της Ευρώπης απέναντι στις ΗΠΑ και τις άλλες οικονομικές υπερδυνάμεις του πλανήτη.
Το γεγονός ότι τα κοινοβούλια των δυο χωρών συνεδρίασαν παράλληλα αποτέλεσε ένα συμβολικό μήνυμα των πολιτικών ελίτ για το πώς φαντάζονται την μετά το Brexit Ευρώπη. Στον πυρήνα του κοινού ανακοινωθέντος που εκδόθηκε ήταν η στρατιωτική συνεργασία σε επίπεδο αρχηγών γενικών επιτελείων και η ενίσχυση της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασία (PESCO), η οποία προβλέπει τη δυνατότητα των χωρών μελών της ΕΕ να προχωρούν σε στρατιωτικές συνεργασίες διαφορετικών ταχυτήτων. Να σημειωθεί ότι λίγο πριν από την ψήφιση του ανακοινωθέντος ο Μακρόν επισκέφθηκε το ναύσταθμο της Τουλόν, όπου αναφέρθηκε και πάλι στην επιστροφή της υποχρεωτική στράτευσης.
Βρισκόμαστε λοιπόν, μπροστά στη δημιουργία ενός νέου γαλλογερμανικού άξονα ο οποίος θα διεκδικήσει την απόλυτη κυριαρχία στο εσωτερικό της ΕΕ και θα προετοιμαστεί για ακόμη σφοδρότερες συγκρούσεις με την παρακμάζουσα αλλά όλο και πιο επιθετική εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ;
Αν η υπογραφή της Συνθήκης των Ηλυσίων έχει κάτι να μας διδάξει είναι ότι οι προθέσεις συγκεκριμένων πολιτικών κύκλων δεν μετουσιώνονται πάντα σε επιτυχημένες πολιτικές. Το 1963 ο Αντενάουερ επιχειρούσε απλώς να απαγκιστρώσει τον γερμανικό καπιταλισμό από το ναζιστικό του παρελθόν ενώ ο Ντε Γκωλ αναζητούσε ένα σύμμαχο για να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Το Βερολίνο, όμως, που όφειλε την αναγέννησή του στην στήριξη των ΗΠΑ, δεν ήταν έτοιμο να παίξει ένα τέτοιο ρόλο, που θα μείωνε την αξία χρήσης του ως ανάχωμα στην ΕΣΣΔ. Η Συνθήκη των Ηλυσίων ήταν λοιπόν ένα βραχύβιο πείραμα που έληξε με τον στρατηγό Ντε Γκωλ να αφρίζει από τα νεύρα του για την γερμανική υποχωρητικότητα απέναντι στην Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ.
Σήμερα οι δυο χώρες μπορεί να μοιράζονται την ίδια υπαρξιακή αγωνία απέναντι στην αμερικανική επιθετικότητα, αλλά παραμένουν οικονομικοί αντίπαλοι και μάλιστα σε ένα νομισματικό σύστημα που προσφέρει λεόντεια πλεονεκτήματα στο Βερολίνο.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα Πριν – 28/1/2018
