Πηγή: The Canary
Στις 5 Ιουλίου, η επικεφαλής για τα ανθρώπινα δικαιώματα του ΟΗΕ Μισέλ Μπατσελέτ κατέθεσε μια έκθεση 16 σελίδων σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Βενεζουέλα. Η έκθεση, η οποία ανέφερε ότι η κυβέρνηση της Βενεζουέλας σχετίζεται με «κατάφωρες παραβιάσεις (ανθρωπίνων δικαιωμάτων)», συνάντησε θετικές αλλά και αρνητικές αντιδράσεις. Συγκεκριμένα ο πρώην ειδικός εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ, Άλφρεντ ντε Ζάγιας θεωρεί την έκθεση «θεμελιωδώς ελαττωματική και απογοητευτική».
Τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Βενεζουέλα
Το έγγραφο, το οποίο επικεντρώνεται «στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Βενεζουέλα από το 2018», έρχεται μετά την ιστορική τριήμερη επίσκεψη της Μπατσελέτ στη χώρα. Κατά την επίσκεψη της, συναντήθηκε με διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου Νικολάς Μαδούρο, του ηγέτη της αντιπολίτευσης Χουάν Γκουαϊδό και διάφορους αντιπροσώπους κοινωνικών οργανώσεων.
Οι καταστρατηγήσεις βασικών δικαιωμάτων συνδέονται με την εκτεταμένη έλλειψη σε φάρμακα, στην ιατρική περίθαλψη και στα τρόφιμα, την επιδείνωση της κατάστασης στα νοσοκομεία, τις κλινικές, στα μαιευτήρια, την ανεπαρκή παροχή κρίσιμων βασικών παραγόντων για την υγεία, όπως είναι το νερό και η κατάλληλη διατροφή.
Παράλληλα, ασθένειες που είχαν εξαφανιστεί έχουν επανεμφανιστεί στη χώρα ενώ η κυβέρνηση φαίνεται να μην κατάφερε να δημοσιεύσει «πλήρη στοιχεία για την δημόσια υγεία».
Η ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης
Η έκθεση ήταν πιο αυστηρή όσον αφορά στην «ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης». Ανέφερε μεγάλες καταχρήσεις από τις δυνάμεις ασφαλείας της Βενεζουέλας, με εκτεταμένη «χρήση βίας» και «αυθαίρετες κρατήσεις, βασανισμούς και κακομεταχείριση».
Το 2018, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας κατέγραψε 5,287 δολοφονίες που προέρχονταν από επιχειρήσεις των σωμάτων ασφαλείας. Τα θύματα είχαν έρθει αντιμέτωποι με αυτό που προσδιορίζεται ως «αντίσταση στην αρχή». Σημειώθηκαν επίσης 1.569 αντίστοιχες δολοφονίες από τον Ιανουάριο ως τον Μάιο του 2019.
Η έκθεση επίσης αναφέρει ευρεία καταπάτηση των δικαιωμάτων των ιθαγενών.
Η αξιολόγηση έρχεται μερικές μέρες μετά τον φερόμενο βασανισμό και δολοφονία του Βενεζουελάνου υποπλοίαρχου Ραφαέλ Ακόστα Αρεβάλο ο οποίος κατηγορήθηκε για την απόπειρα δολοφονίας κατά του προέδρου.
Η πρόσβαση στη δικαιοσύνη, επίσης, κρίθηκε ανεπαρκής.
Οι κυρώσεις από τις ΗΠΑ
Το ευρύ φάσμα των προβληματισμών που εγείρει έκθεση της Μπατσελέτ είναι κάτι σοβαρό, σοκαριστικό και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Υπάρχουν όμως; σημεία της έκθεσης που προκάλεσαν οργή. Πιο συγκεκριμένα, η Μπατσελέτ ανέφερε ότι «οι τελευταίες οικονομικές κυρώσεις επιδεινώνουν περαιτέρω τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης», και πως «ειδικοί στον τομέα της υγείας και γονείς άρρωστων παιδιών κατήγγειλαν τις επιπτώσεις των κυρώσεων στον τομέα της υγείας».
Πολλά άλλα στοιχεία όμως που ήρθαν πρόσφατα στο φως της δημοσιότητας απουσιάζουν από την έκθεση.
Τον Απρίλιο του 2019, οι οικονομολόγοι Μαρκ Βάισμπροτ και Τζέφρι Σακς βρήκαν ότι οι κυρώσεις από τις ΗΠΑ έχουν στοιχίσει τη ζωή σε περίπου 40.000 άτομα στη Βενεζουέλα από το 2017 μέχρι το 2018. Επίσης, ένας οικονομολόγος φιλικά προσκείμενος προς την αντιπολίτευση συμφώνησε πρόσφατα ότι οι κυρώσεις από τις ΗΠΑ είναι υπεύθυνες για την αύξηση της θνησιμότητας. Παράλληλα, αξιωματούχοι από τις ΗΠΑ εξαπολύουν συνεχείς απειλές, οι οποίες είναι παράνομες σύμφωνα με το άρθρο 2 της Χάρτας του ΟΗΕ. Όλα αυτά συμβαίνουν στο ευρύτερο πλαίσιο μιας προσπάθειας εκδήλωσης πραξικοπήματος που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ.
Παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία της έκθεσης έδειχναν ότι οι οικονομικές κυρώσεις επιδεινώνουν την ανθρωπιστική κατάσταση, η Μπατσελέτ δεν έκανε καμία σύσταση για την διακοπή τους. Ούτε απεύθυνε κάλεσμα για να τερματιστούν οι παράνομες απειλές εναντίον της κυβέρνησης της Βενεζουέλας, που περιλαμβάνουν ευθείες απειλές εναντίον του Μαδούρο.
«Όλα τα προβλήματα της Βενεζουέλας μπορούν να λυθούν, αλλά πρώτα πρέπει να αρθούν αυτές οι εγκληματικές κυρώσεις από τις ΗΠΑ»
Ο Άλφρεντ ντε Ζάγιας, ο οποίος το 2018 έγινε ο πρώτος ειδικός εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ που επισκέφτηκε τη Βενεζουέλα εδώ και 21 χρόνια, έδωσε τη δική του απάντηση στην έκθεση:
«Η ιστορική επίσκεψη της Μισέλ Μπατσελέτ στη Βενεζουέλα, αποτελούσε μια ευκαιρία, αλλά η έκθεση είναι θεμελιωδώς ελαττωματική και απογοητευτική. Θα έπρεπε να επικεντρωνόταν περισσότερο στην εγκληματική φύση των επαναλαμβανόμενων προσπαθειών πραξικοπήματος. Η Λατινική Αμερική έχει υποφέρει από τα τόσο πολλά πραξικοπήματα της δεξιάς».
«Η έκθεση, συνεχίζει ο Άλφρεντ ντε Ζάγιας «δεν δίνει ιδιαίτερη βάση στο κεντρικό πρόβλημα, δηλαδή τον οικονομικό αποκλεισμό και τις κυρώσεις που προκαλούν τόσα προβλήματα ακόμα και τον θάνατο ανθρώπων.Όλα τα προβλήματα της Βενεζουέλας μπορούν να λυθούν, αλλά πρώτα πρέπει να αρθούν αυτές οι εγκληματικές κυρώσεις από τις ΗΠΑ».
Η διαρκής αποτυχία της Μπατσελέτ να αντιμετωπίσει τα μεγάλα και προφανή ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αντιμετωπίζει η Βενεζουέλα και σχετίζονται με τις παρέμβαση των ΗΠΑ στη χώρα, σημαίνει οτι η αποστολή της δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αντικειμενική. Όπως ανέφερε ο δημοσιογράφος Τζο Έμερσμπεργκ σε επιστολή του στον ΟΗΕ, αποτελεί μια φαρσοκωμωδία.
Πρέπει να ακουστούν όλες οι πλευρές
Αναφερόμενος στην μονόπλευρη παρουσίαση της πραγματικότητας ο ντε Ζάγιας,πρόσθεσε ότι είναι «είναι αντιεπαγγελματικό για το προσωπικό του ΟΗΕ να αγνοεί ή να μην δίνει την απαραίτητη προσοχή στις καταθέσεις οργανισμών όπως το Fundalatin, το Grupo Sures, το Red Nacional de Derechos Humanos καθώς και στις απαντήσεις που έδωσε η κυβέρνηση.
Η βασική αρχή που διέπει κάθε ερευνητή είναι το «audiatur et altera pars ». Όλες οι πλευρές πρέπει να ακουστούν.
Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας απάντησε λέγοντας στην Μπατσελέτ ότι πρέπει να «διορθώσει 70 λάθη», προσθέτοντας ότι «οι καταπατήσεις (ανθρωπίνων δικαιωμάτων) που προέρχονται από την αντιπολίτευση δεν περιλαμβάνονται στην έκθεση».
Σε αυτές τις παραβιάσεις περιλαμβάνονται οι ένοπλες ανταρσίες, η πυρπόληση υποστηρικτών της κυβέρνησης και η τοποθέτηση συρματοπλέγματος κατά μήκος δρόμων σε μια προσπάθεια να αποκεφαλίσουν τους υποστηρικτές της κυβέρνησης.
Επίσης, παρά το γεγονός ότι η επικεφαλής για τα ανθρώπινα δικαιώματα επισκέφτηκε οικογένειες οι οποίες είχαν δεχτεί βία από την αντιπολίτευση, οι ομολογίες τους δεν συμπεριλήφθηκαν στην τελική έκθεση. Οι οικογένειες κατήγγειλαν ότι «η έκθεση της Μπατσελέτ κάνει τα θύματα αόρατα και προστατεύει αυτούς που ευθύνονται για τη βία που έχει βλάψει τόσο πολύ αυτή τη χώρα».
Το κοινωνικό πρόγραμμα CLAP
Η έκθεση του ΟΗΕ ανέφερε επίσης ότι το κοινωνικό πρόγραμμα CLAP (Τοπικές Επιτροπές Προμηθειών και Παραγωγής) της χώρας, μέσω του οποίου μοιράζεται φαγητό σε περίπου 6 εκατομμύρια νοικοκυριά στη Βενεζουέλα, χρησιμοποιείται για «συλλογή πληροφοριών και αμυντικούς σκοπούς». Ανέφερε επίσης ότι κάποιοι κάτοικοι της Βενεζουέλας «δεν συμπεριλαμβάνονταν στην διανομή των κουτιών από το CLAP επειδή δεν ήταν υποστηρικτές της κυβέρνησης».
Πηγή στη Βενεζουέλα ανέφερε στο The Canary ότι αυτό έχει συμβεί σε σπάνιες περιπτώσεις και δεν αποτελεί συστηματική πρακτική της κυβέρνησης.
Το ίδιο το ρεπορτάζ του The Canary επιβεβαιώνει αυτήν την άποψη. Η βασική «συλλογή πληροφοριών» για το CLAP γίνεται μέσω απογραφής από τοπικούς διοργανωτές. Καθώς είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μια διανομή τροφίμων στο κεντρικό Καράκας – μια περιοχή που κατοικείται από αρκετούς υποστηρικτές της αντιπολίτευσης – μπορούμε να βεβαιώσουμε ότι σε καμία φάση δεν έγιναν ερωτήσεις σχετικές με τα πολιτικά πιστεύω των πολιτών.
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι οι ΗΠΑ πρόσφατε στοχοποίησαν το CLAP απειλώντας με επιβολή κυρώσεων που θα πλήξει τη διανομή τροφίμων.
Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας φέρει μεγάλη ευθύνη για τη βελτίωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα. Αλλά η αποστολή της Μπατσελέτ στη Βενεζουέλα παραμένει προβληματική λόγω της άρνησής της να ζητήσει την άρση των οικονομικών κυρώσεων και της αποτυχίας της να εκφράσει τις ανησυχίες κάθε πλευράς.
