Επιμέλεια: Δημήτρης Μακκός
Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, η κυβέρνηση της Χιλής προωθεί την αντικατάσταση του υπάρχοντος συντάγματος – που είναι σε ισχύ από την δικτατορία Πινοσέτ – και την εκπόνηση ενός νέου. Το νέο σύνταγμα θα επικυρωθεί με δημοψήφισμα. Ο ελιγμός αυτός στοχεύει στην αποκλιμάκωση του κοινωνικού αναβρασμού που επικρατεί στη χώρα τις τελευταίες εβδομάδες και την ικανοποίηση του αιτήματος των διαδηλωτών για μια ριζική αλλαγή των θεσμών.
Η αλλαγή του συντάγματος και η ταύτισή του με την δικτατορία του Πινοσέτ, αποτέλεσε βασικό θέμα συζήτησης στις διάφορες τοπικές λαϊκές συνελεύσεις που έχουν συσταθεί από την αρχή των συγκρούσεων στη Χιλή. Η πρόταση των διαδηλωτών, όπως διαμορφώθηκε, δεν έχει να κάνει απλά με μία συνταγματική αναθεώρηση, αλλά με μία ριζική αντικατάστασή του ώστε να διακοπεί άλλος ένας σύνδεσμος του πολιτικού συστήματος της χώρας με την εποχή Πινοσέτ. Πιο συγκεκριμένα το νέο σύνταγμα οφείλει να επεκτείνει τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα και παράλληλα να αυξήσει τους αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς του, ενισχύοντας έτσι την συμμετοχή και επιρροή του πολίτη στα κοινά.
Από την άλλη, μέχρι πρότινος για την κυβέρνηση Πινιέρα, το υπάρχον σύνταγμα αποτελούσε πυλώνα κοινωνικής και οικονομικής σταθερότητας για τη χώρα. Έτσι δεν είχε τεθεί μέχρι τώρα θέμα όχι μόνο αντικατάστασης του συντάγματος, αλλά ούτε καν μιας πιο μετριοπαθούς αναθεώρησης. Ωστόσο, το Aljazeera τονίζει πως σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις η έγκριση των Χιλιανών για ένα νέο σύνταγμα έφτανε στο συντριπτικό 87%, ενώ η δημοτικότητα του προέδρου Πινιέρα βρισκόταν στο ιστορικό χαμηλό του 15%.
Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός εσωτερικών Γκονζάλο Μπλουμέλ ανακοίνωσε την πρόθεση της κυβέρνησης για εκπόνηση νέου συντάγματος, τονίζοντας τον κεντρικό ρόλο του Χιλιανού Κογκρέσου στις διαδικασίες. «Πάνω απ ‘όλα, πρέπει να επικεντρωθούμε στον στόχο της αναμόρφωσης του κοινωνικού συμβολαίου, πράγμα το οποίο αποτελεί βασικό αίτημα των πολιτών μας», δήλωσε ο Μπλουμέλ την περασμένη Κυριακή.
Ωστόσο, αντιπολίτευση και διαδηλωτές βλέπουν αυτήν την κίνηση με αρκετή καχυποψία. Εκτός της αναξιοπιστίας της παρούσας κυβέρνησης έπειτα από εβδομάδες βίαιης καταστολής και τον θάνατο τουλάχιστον 20 διαδηλωτών, ένας άλλος βασικός λόγος του σκεπτικισμού έχει να κάνει με τον κεντρικό ρόλο του Κογκρέσου στις διαδικασίες. Το ότι το Κογκρέσο θα καθοδηγεί τις θεσμικές αλλαγές αυτόματα περιορίζει την άμεση συμμετοχή του λαού στην διαδικασία. Μια συνταγματική συνέλευση σε συνεργασία με το δημοψήφισμα για την επικύρωση του νέου συντάγματος φαίνεται να ικανοποιεί πολύ περισσότερο τα αιτήματα των διαδηλωτών.
Η δήλωση του υπουργού Μπλουμέλ σχεδόν αμέσως έφερε το χάσταγκ «Συνταγματική Συνέλευση ή τίποτα» πρώτο στις τάσεις της χώρας και αποτελεί ενδεικτικό της αντιμετώπισης της κοινής γνώμης στον ελιγμό της κυβέρνησης του Πινιέρα. Η αντιπολίτευση επίσης δήλωσε σχεδόν αμέσως πως δεν θα υπερψηφίσει την εκκίνηση διαδικασιών για νέο σύνταγμα σε περίπτωση που οι θεσμικές αλλαγές πραγματωθούν μέσω του Κογκρέσου.
Πράγματι, ο ελιγμός Πινιέρα αποτελεί μεν έναν συμβιβασμό, από την άλλη όμως είναι σαφές ότι πρόκειται για ένα μέσο κοινωνικής εκτόνωσης. Η πρόταση της κυβέρνησης δεν ανταποκρίνεται σε καμία περίπτωση στην ολότητα του αιτήματος των διαδηλωτών σχετικά με το σύνταγμα. Ωστόσο, η υποχώρηση Πινιέρα αλλάζει τα δεδομένα και μπορεί να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση διαδηλωτών και αντιπολίτευσης για να συνεχίσουν την πίεση με κάθε μέσο, ώστε το νέο σύνταγμα να αποτελέσει παιδί μια ευρύτατης δημοκρατικής και συμμετοχικής διαδικασίας. Η ευκαιρία για περαιτέρω πίεση προς αυτήν την κατεύθυνση μοιάζει ιστορική και μπορεί επιτέλους να δικαιώσει τον αγώνα του Χιλιανού λαού.
