Εκατοντάδες κάτοικοι της Γάζας βγήκαν στους δρόμους πανηγυρίζοντας όταν έγινε γνωστή η καταρχήν συμφωνία μεταξύ Χαμάς και Φατάχ, που υπόσχεται να γεφυρώσει τη δεκαετή σύγκρουση των δυο οργανώσεων.
Παρά το γεγονός ότι τα ακανθώδη ζητήματα του αφοπλισμού της Χαμάς, αλλά και της εσωτερικής μεταρρύθμισης της Παλαιστινιακής Αρχής παραμένουν ανοιχτά, η μερική συμφωνία προσέφερε μια σημαντική ελπίδα στους ελεύθερους πολιορκημένους της Γάζας, που απειλούνται με άμεση ανθρωπιστική καταστροφή.
Για τη Χαμάς η συμφωνία είχε αρχίσει να αποτελεί μονόδρομο καθώς ο διαρκής αποκλεισμός από το Ισραήλ και την Αίγυπτο, σε συνδυασμό με τη μείωση της ηλεκτροδότησης και της μισθοδοσίας των δημοσίων υπαλλήλων από την Φατάχ, είχαν μετατρέψει τη ζωή σε κόλαση για εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους της Γάζας. Οι δυνάμεις αλλά και το ηθικό της οργάνωσης φάνηκε να εξαντλούνται όταν η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοί της απομόνωσαν το Κατάρ, που λειτουργούσε για χρόνια σαν ύστατος χορηγός της Χαμάς.
Παρ’όλα αυτά η οργάνωση, που ελέγχει de facto τη Γάζα, είχε δυο τελευταία «χαρτιά» για να ενισχύσει τη διπλωματική της θέση στις διαπραγματεύσεις με την Φατάχ: Καταρχήν μπορούσε να προσφέρει βοήθεια στο καθεστώς της Αιγύπτου στη μάχη που δίνει με τις ομάδες ένοπλων Σαλαφιστών στη Χερσόνησο του Σινά. Σε αντάλλαγμα το Κάιρο θα διέκοπτε ή θα χαλάρωνε τον αποκλεισμό της Γάζας ενώ παράλληλα θα λειτουργούσε σαν μεσολαβητής στις συνομιλίες με τη Φατάχ – όπως και έγινε.
Την ίδια περίοδο η Χαμάς διέκοψε τις σχέσεις της με τη διωκόμενη στην Αίγυπτο οργάνωση των Αδελφών Μουσουλμάνων ενώ προσέγγισε τη σκοτεινή προσωπικότητα του Νταχλάν – ο οποίος στο παρελθόν είχε παίξει καθοριστικό ρόλο στο πραξικόπημα εναντίον της Χαμάς. Και οι δυο αυτές κινήσεις επέτρεπαν στην οργάνωση να ανοίξει διαύλους με το Κάιρο και χώρες του Περσικού Κόλπου (ο Νταχλάν κατοικεί στο Ντουμπάι και διατηρεί στενές σχέσεις με το καθεστώς) και έτσι να ενισχύσει τη θέση της απέναντι στην Φατάχ.
Από την πλευρά της Φατάχ, ο Αμπάς βίωνε και σε πολιτικό επίπεδο τις επιπτώσεις από την ολοκληρωτική αποτυχία κάθε προσπάθειας συνδιαλλαγής με το Ισραήλ – ιδιαίτερα μετά την εκλογή του Τραμπ που οδήγησε σε περαιτέρω σκλήρυνση της στάσης της Ουάσιγκτον και του Τελ Αβίβ. Με την οικονομική δραστηριότητα να υποχωρεί δραματικά η Φατάχ δεν ήταν πλέον σε θέση να «εξαγοράζει» τη συναίνεση των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και κατέφευγε όλο και συχνότερα σε αυταρχικά μέτρα διακυβέρνησης – με την ανοχή και την οικονομική στήριξη των ΗΠΑ και της ΕΕ.
Οι ίδιοι παράγοντες, βέβαια, που ανάγκασαν κάθε πλευρά να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων συνθέτουν ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο και ασταθές σκηνικό που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέα αδιέξοδα – όπως συνέβη, δηλαδή, και τις τρείς προηγούμενες φορές που οι δυο οργανώσεις επιχείρησαν να λύσουν τις διαφορές τους.
Όλα αυτά φυσικά πριν ακόμη βάλει κανείς στην εξίσωση και τον παράγοντα Ισραήλ που παρακολουθεί τις εξελίξεις με το δάχτυλο στη σκανδάλη.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα Πριν – 15/10/2017
