Γιώργος Βασσάλος
Στις 14 Φλεβάρη 1939 – ενάμιση μήνα πριν πέσει η Μαδρίτη – η Ελβετία έγινε η πρώτη δημοκρατία στον κόσμο που αναγνώρισε το στρατηγό Φράνκο ως το μόνο νόμιμο εκπρόσωπο του ισπανικού κράτους. Σε όλη τη διάρκεια του εμφυλίου, οι πρόγονοι των σημερινών τραπεζικών κολοσσών της Ελβετίας Crédit Suisse και UBS παρείχαν δάνεια στον Φράνκο, παραβιάζοντας το επίσημο εμπάργκο που είχε κηρύξει η ελβετική κυβέρνηση.
Μετά το τέλος του πολέμου, δεκάδες Ελβετοί που είχαν πολεμήσει στο πλευρό της ισπανικής δημοκρατίας αφέθηκαν να βασανιστούν στις φασιστικές φυλακές εγκαταλειμμένοι από την κυβέρνησή της χώρας τους. Οι δε εκατοντάδες Ελβετοί εθελοντές που κατάφεραν να επιστρέψουν στη χώρα τους καταδικάστηκαν σε πολύμηνες φυλακίσεις και στερήθηκαν των πολιτικών τους δικαιωμάτων γιατί παραβίασαν τον ελβετικό νόμο που απαγόρευε την κατάταξη σε ξένο στρατό χωρίς προηγούμενη άδεια. [1]
Η κυβέρνηση Ραχόι – του οποίου το κόμμα συν-ιδρύθηκε από πρώην υπουργούς του Φράνκο όπως ο Μανουέλ Φράγκα – κρατά σήμερα στα χέρια της ένα φυγά της ελβετικής δικαιοσύνης. Πρόκειται για τον Ερβέ Φαλτσιανί τον άνθρωπό που παρείχε δεκάδες κυβερνήσεις με λίστες φοροφυγάδων, με βάση τις οποίες οι κυβερνήσεις ξεκίνησαν έρευνες μέσω των οποίων έχουν ήδη εισπράξει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Μεταξύ αυτών και η περιβόητη στα καθ’ ημάς «λίστα Λαγκάρντ». Ο πρώην αναλυτής πληροφοριακών συστημάτων του παραρτήματος της βρετανικής τράπεζας HSBC στη Γενεύη καταδικάστηκε ερήμην – το 2015 – από τα ελβετικά δικαστήρια σε πέντε χρόνια φυλάκιση για «εταιρική κατασκοπεία».
Στις 4 Απρίλη 2018, ο γαλλο-ιταλός Φαλτσιανί συνελήφθη για δεύτερη φορά από τις ισπανικές αρχές. Η προηγούμενη ήταν το Ιούλη του 2012. Τότε, μετά από πολύμηνη φυλάκισή του, η ισπανική δικαιοσύνη αποφάνθηκε, το Μάη του 2013, ότι αυτά για τα οποία κατηγορούταν στην Ελβετία δε συνιστούσαν έγκλημα στην Ισπανία και απέρριψε έτσι το ελβετικό αίτημα έκδοσης του, όπως είχε άλλωστε κάνει και η γαλλική δικαιοσύνη το Γενάρη του 2009.
Προς τι λοιπόν η νέα του αυτή κράτηση μετά από την ενδελεχή αυτή εξέταση της περίπτωσης του πριν από πέντε χρόνια;
H σημερινή συγκυρία έχει το εξής νέο στοιχείο: στελέχη του Καταλανικού κινήματος ανεξαρτησίας έχουν καταφύγει στην Ελβετία και η Ισπανία ζητά την έκδοσή τους.
Στις 27 Μάρτη 2018, η Ελβετία απέρριψε την έκδοση της Άννα Γκάμπριελ πρώην βουλευτίνας με το αντικαπιταλιστικό κόμμα CUP καθότι η «στάση» για την οποία κατηγορείται είναι «πολίτικο αδίκημα» που εξαιρείται από τα Διεθνή Εντάλματα Σύλληψης.
Τα πράγματα είναι όμως διαφορετικά για αλλά στελέχη όπως η Μάρτα Ροβίρα, γενική γραμματέας της Καταλανικής δημοκρατικής αριστεράς (ΕCR) που σύμφωνα με τα ισπανικά μίντια βρίσκεται στην Ελβετία, ενώ έχει κατηγορηθεί από την Ισπανία, όχι μόνο για «στάση», αλλά και για «κατάχρηση δημοσίου χρήματος» σχετική με τη διοργάνωση του δημοψηφίσματος.
Η κατάχρηση δημοσίου χρήματος είναι ένα αδίκημα που μπορεί πιο εύκολα να θεωρηθεί μη πολιτικό και να οδηγήσει σε έκδοση. Την επόμενη μέρα της σύλληψη Φαλτσιανί – στις 5 Απρίλη 2018, η γερμανική δικαιοσύνη έκρινε μη αποδεκτό το αίτημα έκδοσης του Κάρλες Πουτζντεμόν για στάση, αλλά δέχτηκε να διερευνήσει την έκδοσή του για κατάχρηση δημοσίου χρήματος κι γι’αυτό του απαγόρευσε την έξοδο από τη χώρα.
Ο ευρωβουλευτής του Ποδέμος Μιγκέλ Ουρμπάν αναρωτήθηκε δημόσια αν η σύλληψη του Φαλτσιάνι είναι μια χάρη που η Ισπανία κάνει στην Ελβετία ώστε να πετύχει την έκδοση των Καταλανών πολιτικών κρατουμένων.
Το ισπανικό Λαϊκό Κόμμα (PP) θα πετύχαινε σε αυτή την περίπτωση μ’ένα σμπάρο δυο τρυγόνια: και θα τσάκωνε τους μισητούς του “independentistas” και θα συνέβαλε να μαζευτούν λίγο όσοι υπάλληλοι τραπεζών και συμβουλευτικών το σκέφτονται να συμμετέχουν στην επικίνδυνη μόδα της αποκάλυψης υψηλά ιστάμενων φοροφυγάδων.
Μη ξεχνάμε άλλωστε ότι οι ευρωβουλευτές του Λαϊκού Κόμματος (PP) προσπάθησαν με τροπολογία τους να ξεχειλώσουν το ψήφισμα του ευρω-κοινοβουλίου για την προστασία των «μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος» ή whistleblowers λέγοντας ότι αυτοί θα πρέπει να υποβάλουν τις πληροφορίες τους στους ίδιους τους εργοδότες τους πριν απευθυνθούν στον τύπο!
Λογική κίνηση αυτοάμυνας αν κανείς σκεφτεί ότι οι λίστες Φαλτσιάνι συνέβαλαν αποφασιστικά στη στοιχειοθέτηση της «υπόθεσης Gürtel» που αφορά δίκτυο διαφθοράς που στήθηκε από ηγετικά στελέχη του Λαϊκού κόμματος (PP).
Κατά τα άλλα, η προστασία των «μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος» ή «whistleblowers» σε ευρωπαϊκό επίπεδο παραμένει μια ευχή του ευρωκοινοβουλίου, ενώ μια πολύ ευρεία ερμηνεία αυτών που θεωρούνται «εμπορικά μυστικά» των πολυεθνικών προστατεύονται από αυστηρή ευρωπαϊκή οδηγία που υιοθετήθηκε το 2016.
Η τετρακομματική ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Ελβετίας, τέλος, στην οποία συμμετέχουν τόσο το αδελφό χριστιανοδημοκρατικό κόμμα του PP όσο και οι ακροδεξιοί, ίσως να μην έχει και τόσο μεγάλο πρόβλημα να μιμηθεί τις ελβετικές κυβερνήσεις της εποχής του Φράνκο, βάζοντας και πάλι πλάτη σε ένα αυταρχικό ντελίριο στην Ισπανία.
Πόσο όμως μπορεί να μακροημερεύσει μια κατάσταση στην Ευρώπη όπου όσοι εφαρμόζουν δημοκρατικές λαϊκές εντολές και όσοι αποκαλύπτουν δίκτυα διαφθοράς πάνε πιο εύκολα φυλακή από τους φοροφυγάδες και τους διεφθαρμένους; Κι ας μη μιλήσουμε καν για τους διαφθορείς…
[1] Swissinfo.ch: ‘Swiss diplomacy supported Franco’
