Γιώργος Βασσάλος
Με βάση το σχέδιο των τραπεζιτών, βιομηχάνων, μιντιαρχών και ανώτατων δημοσίων υπαλλήλων που αποφάσισαν να τον στηρίξουν πριν τις εκλογές του 2017, ο Μακρόν ακολουθεί πιστά τη συνταγή που ο Νεοζηλανδός πρώην υπουργός οικονομικών είχε καταθέσει στη νεοφιλελεύθερη λέσχη Mont-Pèlerin το 1989: «πρέπει να επιτίθεσαι σε όλα τα δύσκολα μέτωπα ταυτόχρονα (…) μην επιχειρήσετε να πάτε βήμα – βήμα (…) είναι πιο δύσκολο για κάθε επαγγελματική ομάδα να παραπονιέται όταν όλος ο κόσμος υποφέρει τουλάχιστον το ίδιο (…) τα πυρά των αντιπάλων σας χάνουν σε ευστοχία όταν πρέπει να σημαδεύουν ένα στόχο που συνεχώς κινείται».
Με το «νόμο εργασίας 3», που πέρασε με διάταγμα στην αρχή της θητείας του, κατέφερε να διαλύσει τις κλαδικές συμβάσεις και να απελευθερώσει ριζικά τις απολύσεις. Το κίνημα που επιχείρησε να τον σταματήσει τότε, αποδείχθηκε πολύ αδύναμο. Βιομηχανίες όπως η Πεζώ έχουν ήδη πραγματοποιήσει χιλιάδες απολύσεις με βάση το νέο πλαίσιο.
Επιχειρεί τώρα να διαλύσει τη ναυαρχίδα των γαλλικών δημοσίων υπηρεσιών, την εθνική εταιρεία σιδηροδρόμων (SNCF), καταργώντας το καθεστώς δημοσίου λειτουργού του προσωπικού της και μετατρέποντας την σε ανώνυμη εταιρεία, κάτι που θα επιφέρει την υποχρεωτική ύπαρξη ανταγωνιστών όμως προβλέπει η νομοθεσία της ΕΕ. Αν «πέσει» η SNCF η κατεδάφιση του υπολοίπου δημοσίου τομέα που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της γαλλικής οικονομίας και κοινωνίας θα είναι πολύ πιο εύκολη.
Την ίδια στιγμή προσπαθεί να καταργήσει την ελεύθερη πρόσβαση κι εγγραφή των φοιτητών στα πανεπιστήμια. Κάτι που αποτελεί καταστατική αρχή της γαλλικής ανώτατης εκπαίδευσης το λιγότερο από το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου.[1]
Να όμως που τα θύματα των αντιμεταρρυθμίσεων αυτών καταφέρνουν να συντονιστούν.
Μισό εκατομμύριο κόσμος σε όλη τη Γαλλία ανταποκρίθηκε στο κοινό κάλεσμα φοιτητών, σιδηροδρομικών, εκπαιδευτικών και άλλων δημοσίων υπαλλήλων με τη συμμετοχή και πολλών σωματείων του ιδιωτικού τομέα στις 22 Μάρτη που συνέπιπτε με τα 50χρονα της απαρχής του Μάη του ’68.
Από τις 3 Απρίλη, οπού έγινε και νέα διαδήλωση, οι σιδηροδρομικοί κάνουν διήμερες επαναλαμβανόμενες απεργίες με ορίζοντα μέχρι και όλο τον Ιούνη. Στο κάλεσμα τους για ενίσχυση του απεργιακού τους ταμείου έχουν ανταποκριθεί πάνω από 13.500 άτομα που έχουν συλλέξει πάνω από 450 χιλιάδες ευρώ.
Εδώ και μια βδομάδα επίσης οι σκουπιδιάρηδες μπλοκάρουν τρεις χωματερές του Παρισιού, ζητώντας μεταξύ άλλων να ισχύσει το ίδιο καθεστώς για όλους τους συναδέλφους τους είτε εργάζονται για δημόσιους φορείς είτε για ιδιωτικές εταιρείες.
Ξεκινώντας από το Σάββατο 7 Απρίλη, το προσωπικό της Air France έχει ανακοινώσει τρεις ημέρες απεργίας αυτή τη βδομάδα. Το Σάββατο ακυρώθηκε το 30% των πτήσεων.
Το συνδικάτο CGT στον τομέα του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου ανακοίνωσε τρίμηνη απεργιακή δράση με στοχευμένες διακοπές σε βιομηχανίες που απολύουν μαζικά ή διώκουν συνδικαλιστές.
Μονοήμερη απεργία έκαναν οι εργαζόμενοι στα γηροκομεία, έχοντας μάλιστα και την υποστήριξη των διευθύνσεων τους, ζητώντας προσλήψεις.
Μαζική απεργία μέσα στις διακοπές του καθολικού Πάσχα έκαναν και οι εργαζόμενοι στα σουπερμάρκετ Carrefour λόγω των 4.500 απολύσεων που έχει προγραμματίσει η διεύθυνση με βάση το Νόμο Μακρόν 3.
Παράλληλα, τα περισσότερα πανεπιστήμια της Γαλλίας βρίσκονται σε κινητοποιήσεις. Από τότε που ανακοινώθηκε το νομοσχέδιο για τα πανεπιστήμια, η αστυνομία εκκένωσε πολλές καταλήψεις.
Την επομένη της μεγάλης κινητοποίησης της 22ας Μάρτης, μια πρακτική που είχε δεκαετίες να παρατηρηθεί στη Γαλλία επανεμφανίστηκε: οι επιθέσεις φασιστών μέσα στα πανεπιστήμια. Στις 23 Μάρτη, ο κοσμήτορας της νομικής σχολής του Μονπελιέ απογοητευμένος από τη μη έγκριση αστυνομικής επέμβασης άνοιξε την πόρτα σε κουκουλοφόρους φασίστες που χτύπησαν άγρια τους φοιτητές με μαδέρια βγάζοντας τους έξω από το κτίριο.
Οι φασιστικές επιθέσεις ενάντια στους φοιτητές γενικεύτηκαν τις επόμενες μέρες σε Στρασβούργο, Λιλ, Νανσί και το βράδυ της περασμένης Παρασκευής και στο Παρίσι. Σε Στρασβούργο και Λιλ τις φασιστικές επιθέσεις διαδέχτηκαν αστυνομικές επιχειρήσεις ενάντια στις καταλήψεις, ενώ στη Λιλ φοιτητική διαδήλωση σταματήθηκε δίχως καμία αφορμή, ξυλοκοπήθηκε και ψεκάστηκε από την αστυνομία.
Παρόλες τις επιθέσεις, οι γενικές συνελεύσεις σε δεκάδες πόλεις μαζικοποιήθηκαν με πολλές να ξεπερνούν τους χιλιάδες συμμετέχοντες. Πολλές καταλήψεις κρατούν, οι επανακαταλήψεις είναι πολύ πιθανές και η διενέργεια των εξετάσεων απειλείται με αναβολή σε πολλά πανεπιστήμια. Το εκπαιδευτικό προσωπικό σε αρκετές σχολές έχει ανακοινώσει ότι δεν πρόκειται να κάνει τη διαλογή αποφοίτων λυκείου, κατόχων baccalauréat που του ζητά το υπουργείο.
Πραγματοποιούνται επίσης ενωτικές πολιτικές εκδηλώσεις και κοινές συνελεύσεις πολλών κλάδων. Στις 4 Απρίλη έγινε μία με πάνω από 2.000 συμμετέχοντες μετά από κάλεσμα του βουλευτή Φρανσουά Ρουφάν και του φιλοσόφου Φρεντερίκ Λορντόν που αποφάσισε μια πανγαλλική κινητοποίηση στις 5 Μαη.
Η κατάργηση της ελεύθερης εισόδου στα πανεπιστήμια ξανα-επιχειρήθηκε το 1986, αλλά κατέρρευσε υπό το βάρος μαζικών φοιτητικών κινητοποιήσεων που πέτυχαν ταυτόχρονα και τη διάλυση ενός αστυνομικού σώματος τύπου «ομάδας Δέλτα». Η υποβάθμιση των σιδηροδρομικών ξανα-επιχειρήθηκε το 1995 όταν η κυβέρνηση Ζουπέ θέλησε να αλλάξει τον υπολογισμό της σύνταξης τους. Το σχέδιο εγκαταλείφθηκε μετά από απεργίες τριών εβδομάδων.
Το γαλλικό κίνημα όμως έχει να πετύχει νίκη από το 2006 όταν η κυβέρνηση Ντε Βιλπάν αναγκάστηκε να πάρει πίσω το «συμβόλαιο πρώτης πρόσληψης». Μπορεί το τεράστιο κίνημα του 2016 να διέλυσε το Σοσιαλιστικό κόμμα, δεν κατάφερε όμως να σταματήσει κανένα μέτρο.
Η τωρινή συγκυρία δε θα μπορούσε να είναι πιο κρίσιμη για τους εργαζόμενους όχι μόνο της Γαλλίας, αλλά ολόκληρης της Ευρώπης. Στη δεκαετία που πέρασε μετά τη μεγάλη κρίση του 2008, συρρικνώθηκαν τα δικαιώματα των εργαζομένων σε όλη την ήπειρο. Οι τωρινοί αγώνες για την αγοραστική δύναμη σε μια σειρά από χώρες, αγκομαχούν να φτάσουν τα προ της κρίσης εισοδηματικά επίπεδα στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης.
Ο Μακρόν έχει από πριν από τις εκλογές ξεκαθαρίσει ότι θα διαπραγματευτεί ουσιαστικά με τη Γερμανία – η οποία πάει από αναβολή σε αναβολή ακόμα και την τυπική έναρξη κάποιων συζητήσεων – μόνο με το κεκτημένο μιας μεγάλης νεοφιλελεύθερης «μεταρρύθμισης» στη Γαλλία.
Αν τα καταφέρει, μια νέα συνεννόηση ανάμεσα στις άρχουσες τάξεις της Ευρώπης πάνω στα οριστικά συντρίμμια του κοινωνικού κράτους και σε πλαίσια πολιτικής παντοκρατορίας του ολιγαρχικού κεφαλαίου και γενικευμένης απονομιμοποίησης της κινητοποίησης των από κάτω θα γίνει δυνατή.
Αν όμως ο Μακρόν αποτύχει στους σιδηρόδρομους και τα πανεπιστήμια, τότε η προοπτική για άλλες εξελίξεις θα κρατηθεί ανοιχτή όχι μόνο στη Γαλλία αλλά και σε όλη την ήπειρο. Τα κινήματα ίσως ξαναβρούν τη χαλασμένη πυξίδα που έχασαν το 2015 κι ίσως – ποιος ξέρει ; – να καταφέρουν και να την επιδιορθώσουν.
«Δε χρειάζεται να ψάξουμε μακριά για να βρούμε τους μακρο-οικονομικούς θεσμούς που αποτελούν την εναλλακτική στο καπιταλιστικό καθεστώς παραγωγής και ιδιοκτησίας. [Τον περασμένο αιώνα] Η οργανωμένη εργασία κατάφερε να αρχίσει να βγάζει τους εργαζόμενους από το καθεστώς μόνιμου εκβιασμού που είναι η αγορά εργασίας και να πετυχαίνει την αναγνώρισή τους ως παραγωγούς. Αυτό έγινε με τη δημιουργία των καθεστώτων λειτουργού οπού ο μισθός δε συνδέεται με μια συγκεκριμένη θέση εργασίας, αλλά με τα προσόντα των εργαζομένων.
»Στη σημερινή Γαλλία, έχουμε καταφέρει το 1/3 των πολιτών άνω των 18 να εντάσσονται στο καθεστώς αυτό. Επιπρόσθετα, η κοινωνική ασφάλιση – όπως την επέβαλαν οι κομμουνιστές το 1946 – είναι ακόμα ένα μέσο αναδιανομής εισοδήματος και δεν είναι ανταποδοτική: oι εργαζόμενοι δικαιούνται σύνταξη ίση με το 100% του καλύτερου καθαρού μισθού τους. Με τις ασφαλιστικές εισφορές, επίσης, φτιάξαμε τα νοσοκομεία μας έξω από τη λογική του δανεισμού και της κερδοφορίας. Αυτά είναι στοιχεία κομμουνισμού μέσα στον καπιταλισμό που όχι μόνο δεν πρέπει να τους επιτρέψουμε να τα αγγίξουν αλλά πρέπει να τα γενικεύσουμε στο 100% των εργαζομένων. Η άλλη διάσταση της χειραφέτησης των εργαζομένων από την καπιταλιστική ολιγαρχία είναι φυσικά το να γίνουν κύριοι της χρήσης των μέσων εργασίας τους, κυρίαρχοι παραγωγοί ».
Αυτά βρόντηξε ο συνταξιούχος κοινωνιολόγος και οικονομολόγος Μπερνάρ Φριό καταχειροκροτούμενος από μια αίθουσα γεμάτη φοιτητές.
[1]Εφαρμόζεται με κάποιες εξαιρέσεις που αναφέρονται στο τέλος αυτού του κειμένου