Η παρέλαση αρμάτων μάχης και οι πτήσεις μαχητικών αεροσκαφών που διέταξε ο Τραμπ για τον εορτασμό της εθνικής γιορτής των ΗΠΑ προκάλεσαν οργή στα πιο προοδευτικά στρώματα της χώρας και θυμηδία σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ελλάδα, οι οποίες πραγματοποιούν πολύ μεγαλύτερες στρατιωτικές παρελάσεις. Για ορισμένους, όμως, το πρόβλημα δεν ήταν τα τανκς στους δρόμους αλλά η ίδια η 4η Ιουλίου.
Πρόκειται για ένα θέαμα που θα περίμενες να δεις «σε αυταρχικά καθεστώτα όπως η Βόρεια Κορέα, το Ιράν και η Κίνα», σχολίασε ο Independent όταν έγινε γνωστό ότι ο Αμερικανός πρόεδρος ζήτησε να υπάρξουν μερικά άρματα μάχης και μαχητικά αεροσκάφη στις εκδηλώσεις για την εθνική εορτή της 4ης Ιουλίου. «Αυτές είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες του Πούτιν», υποστήριξε και ο ινδικής καταγωγής πρώην αρθρογράφος των New York Times Ανάντ Γκιριντχαράντας – στη χώρα του οποίου πραγματοποιείται κάθε χρόνο μία από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές παρελάσεις στον κόσμο.
Σε εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης, όπως το The Real News Network, η παρέλαση ονομάστηκε «φασιστική», ενώ το τροτσκιστικό WSWS εντόπισε άλλο ένα σημάδι του επερχόμενου «τρίτου παγκόσμιου πολέμου».
Προφανώς όλα τα σχόλια για τον μιλιταρισμό και τον αυταρχισμό του Ντόναλντ Τραμπ είναι απολύτως σωστά. Αν όμως αφορμή για αυτούς τους χαρακτηρισμούς είναι η παρέλαση μερικών τεθωρακισμένων, δεν θα έπρεπε να κάνουμε τα ίδια σχόλια και για τις κατά πολύ μεγαλύτερες ελληνικές στρατιωτικές παρελάσεις και τους Ελληνες πρωθυπουργούς και Προέδρους που τις παρακολουθούν κορδωμένοι δίπλα στους αρχηγούς των τριών Σωμάτων; Αλλωστε η στρατιωτική παρέλαση του Τραμπ στοίχισε «μόλις» 2,5 εκατομμύρια δολάρια, ενώ το κόστος των στρατιωτικών παρελάσεων στην Ελλάδα έφτανε παλαιότερα τα επτά εκατομμύρια.
«Πρόκειται για ένα από τα απεχθέστερα θεάματα στον κόσμο. Μια δήλωση ωμής ισχύος, που υποδηλώνει την εικόνα μιας μπότας να προσγειώνεται σε ανθρώπινο πρόσωπο»
Ο Τζορτζ Οργουελ για τον βηματισμό στις στρατιωτικές παρελάσεις
Δυστυχώς για όσους, ορθώς, έσπευσαν να κατηγορήσουν τον Αμερικανό πρόεδρο για μιλιταρισμό, η ιδέα μιας μεγάλης στρατιωτικής παρέλασης δεν ήρθε στον Τραμπ όταν επισκέφθηκε τη Ρωσία του Πούτιν ή την Κίνα του Σι Τζινπίνγκ αλλά τη Γαλλία του Νικολά Σαρκοζί, όπου παρακολούθησε τους εορτασμούς για την Ημέρα της Βαστίλης.
Ούτως ή άλλως ο Τραμπ δεν ήταν ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που κατέβασε τα τανκς στους δρόμους της Ουάσινγκτον. Η τελετή ορκωμοσίας του Τζον Κένεντι συνοδεύτηκε από πυραύλους τύπου Πέρσινγκ ενώ άρματα μάχης είχαν παρελάσει και στα χρόνια του Αϊζενχάουερ και του Ρούσβελτ.
Προφανώς το γεγονός ότι οι στρατιωτικές παρελάσεις είναι σχετικά άγνωστες στις ΗΠΑ και προκαλούν έκπληξη και οργή είναι ελπιδοφόρο. Για μια χώρα που εκφράζει με κάθε ευκαιρία τον μιλιταρισμό και τον εθνικισμό της, η απουσία μηχανοκίνητων στρατιωτικών παρελάσεων φαντάζει σαν ένα παράδοξο.
Η παρουσία όμως ενόπλων τμημάτων από μόνη της δεν μπορεί να έχει αρνητικό ή θετικό πρόσημο. Το πραγματικό ερώτημα είναι τι συμβολίζει κάθε στρατιωτική παρέλαση για μια κοινωνία.
Παρελάσεις πραγματοποιούσαν ακόμη και οι κομμουνιστές στον ισπανικό εμφύλιο (με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα ένοπλα τμήματα γυναικών της Ταξιαρχίας Ρόζα Λούξεμπουργκ). Αντίστοιχα οι παρελάσεις στη Γαλλία και τη Ρωσία, που σήμερα έχουν εξελιχθεί σε επιδείξεις εθνικισμού και αυταρχισμού, κάποτε συμβόλιζαν την επανάσταση απέναντι στη φεουδαρχία και τη νίκη απέναντι στον φασισμό.
Κάποιος μάλιστα θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι ακόμη και η παράταξη των στρατιωτών για μια παρέλαση παραπέμπει στην αρχαία ελληνική φάλαγγα των οπλιτών, που σύμφωνα με τον Καστοριάδη συμβολίζει τον πόλεμο όχι πλέον σαν «σειρά μονομαχιών» των αριστοκρατικών ηρώων αλλά σαν σύγκρουση δύο πειθαρχημένων και ενοποιημένων συνόλων οπλιτών. Η φάλαγγα, σημείωνε ο Καστοριάδης, «προϋποθέτει τη φαντασιακή κοινωνική (πολιτική) σημασία της ισότητας των πολιτικών κοινωνιών ως πολεμιστών».
Η κριτική, λοιπόν, προς την παρέλαση του Τραμπ πρέπει να τοποθετηθεί στο σημερινό πολιτικό πλαίσιο αλλά και να αναλυθεί με βάση τους βαθύτερους συμβολισμούς της 4ης Ιουλίου.
H φετινή παρέλαση, εξηγούσε προ ημερών ο συγγραφέας και μπλόγκερ Ντέιβιντ Σουάνσον, «αποτελεί ένα βήμα προς μια φασιστική κατεύθυνση, αλλά δεν παραβιάζει το πνεύμα της 4ης Ιουλίου και δεν έρχεται σε σύγκρουση με τις αξίες των ΗΠΑ, οι οποίες εδράζονται στον πόλεμο, τον ιμπεριαλισμό και τον θεσμό της δουλείας».
Ισως η καλύτερη απάντηση δεν ήρθε από όσους αμφισβήτησαν τη στρατιωτική παρέλαση αλλά από αυτούς που καταδίκασαν την ίδια την 4η Ιουλίου. Οπως, παραδείγματος χάριν, ο αθλητής του αμερικανικού ποδοσφαίρου Κόλιν Κάπερνικ που πόσταρε στον λογαριασμό του στο twitter αποσπάσματα από τα λόγια του ηγέτη για τα δικαιώματα των σκλάβων Φρέντερικ Ντάγκλας.
Στην ιστορική ομιλία με τίτλο «Τι είναι για έναν Αμερικανό σκλάβο η δική σας 4η Ιουλίου;» ο Ντάγκλας σημείωνε μεταξύ άλλων: «Δεν υπάρχει άλλο έθνος στη γη πιο ένοχο για πράξεις σοκαριστικές και αιμοσταγείς όσοι οι άνθρωποι αυτών των Ηνωμένων Πολιτειών, αυτή τη συγκεκριμένη ώρα».
Αν όμως αυτή τη συγκεκριμένη ώρα, συμπλήρωνε και ο Ντέιβιντ Σουάνσον, «πραγματοποιείς περισσότερους πολέμους από όσους μπορείς να μετρήσεις και αν κερδοσκοπείς χωρίς ντροπή από τις πωλήσεις όπλων, γιατί να μην παρουσιάζεις αυτά τα όπλα και δημοσίως κατά τη διάρκεια μιας φασιστικής παρέλασης στην Ουάσινγκτον; Αν μη τι άλλο είναι πιο ειλικρινές».
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα των Συντακτών – 06/07/2019
