Ο Θόδωρος Μπούκας προσπάθησε να βάλει μπροστά τις μηχανές του σκάφους από τη μαρίνα του Αλίμου. Σε λίγα εικοσιτετράωρα το μικρό επιβατηγό «Τζουλιάνο» θα μετέφερε Έλληνες και ξένους δημοσιογράφους και πολιτικούς στο αποκλεισμένο λιμάνι της Γάζας κι όλα έπρεπε να είναι έτοιμα για το μεγάλο ταξίδι. Ο ήχος, όμως, που ακουγόταν από τον άξονα της προπέλας πρόδιδε κάποιο σημαντικό πρόβλημα. Για οποιονδήποτε άλλο καπετάνιο θα ήταν μια απλή μηχανική βλάβη. Όταν, όμως, προετοιμάζεσαι να βρεθείς αντιμέτωπος για δεύτερη φορά με μια από τις ισχυρότερες πολεμικές μηχανές του πλανήτη, είναι φυσικό το μυαλό σου να πηγαίνει αλλού…
Λίγες ώρες αργότερα, ο Θόδωρος μου έδειχνε το βίντεο που είχε τραβήξει ο δύτης που επιθεώρησε τη ζημιά. Ο άξονας του σκάφους είχε δεχτεί ένα πολύ ισχυρό χτύπημα από κάποιο μεταλλικό αντικείμενο, με αποτέλεσμα να στραβώσει από τις πρώτες στροφές. «Είμαστε τυχεροί που στράβωσε αμέσως», μου εξηγούσε ο κυβερνήτης. «Αν συνέβαινε όταν βρισκόμαστε σε ανοιχτή θάλασσα, θα μπορούσε να τρυπήσει ολόκληρο το πλοίο και να θρηνούσαμε θύματα».
«Καλέσατε την αντιτρομοκρατική υπηρεσία;» ήταν η πρώτη ερώτηση που μου ήρθε στο μυαλό. Με το χαμόγελό τους, όμως, οι παρευρισκόμενοι με έκαναν να αισθανθώ ελαφρώς αφελής.
«Το πλοίο μπορεί να είναι παγιδευμένο με εκρηκτικά και να τιναχτούμε στον αέρα από στιγμή σε στιγμή, αλλά, παρά τις συνεχείς εκκλήσεις μας, δεν έχει έρθει ούτε ένας λιμενοφύλακας», μου εξήγησε ο Βαγγέλης Πισσίας, από τους βασικούς διοργανωτές της πρωτοβουλίας «Ένα Καράβι για τη Γάζα». Όπως και τα περισσότερα μέλη της αποστολής, ο Βαγγέλης έχει μάθει να αντιμετωπίζει στωικά το θάνατο. Αυτή τη φορά, όμως, ξεπερνούσε και τον ίδιο του τον εαυτό. Ένα άλλο μέλος της αποστολής φρόντισε να αυξήσει τη δική μου ανησυχία: «Θα σου πρότεινα να μην στέκεσαι στην πόρτα», μου είπε. «Ποτέ δεν ξέρεις τι μορφή θα έχει το επόμενο χτύπημα».
Όσοι διατηρούσαν επιφυλάξεις για το αν πρόκειται για επιχείρηση δολιοφθοράς από δύτες έχασαν και τις τελευταίες αμφιβολίες μερικές ώρες αργότερα, όταν έγινε γνωστό ότι «χτυπήθηκε» και το ιρλανδικό πλοίο που θα συμμετείχε στην αποστολή. Το υποβρύχιο βίντεο αποδείκνυε ότι είχε χρησιμοποιηθεί το ίδιο ακριβώς εργαλείο, με την ίδια τεχνική.
Ήταν πλέον προφανές ότι ομάδα σαμποτέρ δρούσε ανενόχλητη μέσα στην ελληνική επικράτεια, και μάλιστα σε μια από τις πιο πολυσύχναστες μαρίνες της χώρας. Αυτό που δεν ήταν προφανές είναι γιατί ο κρατικός μηχανισμός αρνούνταν να επιθεωρήσει το σκάφος παρά τις συνεχείς εκκλήσεις του πληρώματος αλλά και τη σχετική μήνυση που κατατέθηκε από τα μέλη της αποστολής. Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη θα έπρεπε να έχει κινητοποιηθεί για το ενδεχόμενο δράσης τρομοκρατών. Το Γενικό Επιτελείο και η ΕΥΠ θα έπρεπε να εξετάζουν το ενδεχόμενο δράσης ξένων στρατιωτών σε ελληνικό έδαφος. Το υπουργείο Τουρισμού αλλά και το υπουργείο Οικονομίας θα έπρεπε να βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού για το ενδεχόμενο να υπάρξει μαζική φυγή πλοίων και τουριστών λόγω του κλίματος ανασφάλειας που προκαλούν τέτοιου είδους ενέργειες.
Τίποτα από αυτά δεν συνέβη όμως. Εξίσου ανεξήγητη ήταν και η αδιαφορία που επιδείκνυαν τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης. Και μόνο το ενδεχόμενο να έχει πραγματοποιηθεί επιχείρηση Ειδικών Δυνάμεων μιας ξένης χώρας λίγα χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας θα έπρεπε να έχει ενεργοποιήσει το δημοσιογραφικό ένστικτο ακόμη και του πιο ράθυμου ρεπόρτερ. Όπως και η κυβέρνηση όμως, τα ΜΜΕ προτίμησαν να υποβαθμίσουν ή ακόμη και να αγνοήσουν την υπόθεση.
Για τα μέλη της πρωτοβουλίας «Ένα Καράβι για τη Γάζα», βέβαια, η επιχείρηση δολιοφθοράς δεν προκαλούσε καμία έκπληξη. Για έναν εξωτερικό παρατηρητή ο κίνδυνος τέτοιων ανθρωπιστικών αποστολών βρίσκεται στην ανοιχτή θάλασσα, όσοι έχουν παρακολουθήσει όμως προηγούμενες αποστολές γνωρίζουν ότι το πρώτο αίμα χύνεται πάντα στη στεριά. Η ιστορία που μας διηγήθηκαν τα μέλη της αποστολής είναι παλιά όσο και οι προσπάθειες για το σπάσιμο του ισραηλινού αποκλεισμού στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη και μας φέρνει πίσω, στη δεκαετία του ’80.
Οι πρώτοι νεκροί
Φεβρουάριος 1988. Η πρώτη Ιντιφάντα –η εξέγερση των Παλαιστινίων εναντίον της ισραηλινής κατοχής– βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) παίρνει μια παράτολμη απόφαση: Να πλεύσει προς τα παλαιστινιακά εδάφη. Στις 13 Φεβρουαρίου μέλη της οργάνωσης αγοράζουν ένα κυπριακό φεριμπόουτ που άκουγε στο όνομα «Sol Phyre». Το μετονομάζουν σε «Αλ Αουντά», που στα αραβικά σημαίνει «Η Επιστροφή», και ετοιμάζονται να υποδεχτούν εκατό Παλαιστίνιους εξόριστους, τριακόσιους δημοσιογράφους και διακόσιους παρατηρητές, οι οποίοι θα επιβιβάζονταν στην Κύπρο με προορισμό τη Χάιφα.
Η διαδρομή δεν είχε επιλεγεί τυχαία. Παρόμοιο δρομολόγιο είχαν ακολουθήσει το 1947 Εβραίοι έποικοι με προορισμό το Ισραήλ – την περιοχή, δηλαδή, που τότε αποτελούσε τμήμα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Η PLO επιχείρησε αρχικά να ναυλώσει ένα πλοίο από τον Πειραιά. Κανένας Έλληνας πλοιοκτήτης, όμως, δεν ήταν διατεθειμένος να τα βάλει με το πανίσχυρο Ισραήλ. Η οργάνωση κατάφερε τελικά να βρει ένα πλοίο στην Κύπρο, το οποίο αγόρασε από την εταιρεία Karpathos Shiping Company.
Όλα ήταν έτοιμα για την αποστολή. Μόνο που κάποιοι εξακολουθούσαν να έχουν διαφορετική γνώμη. Το Ισραήλ χαρακτήρισε την αποστολή «κήρυξη πολέμου» και απείλησε ότι δεν θα επιτρέψει ποτέ την είσοδό του στα ισραηλινά χωρικά ύδατα. Η PLO, όμως, αποφάσισε να συνεχίσει – και το πλήρωσε με το αίμα των συντρόφων της.
Στις 15 Φεβρουαρίου τρία στελέχη της οργάνωσης σκοτώνονται από έκρηξη παγιδευμένου αυτοκίνητου στη Λάρνακα. Η οργάνωση κατηγορεί για το τρομοκρατικό χτύπημα τη διαβόητη Μοσάντ –τις μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ–, αν και το Τελ Αβίβ απορρίπτει τις κατηγορίες. Το ίδιο βράδυ δίνεται και η χαριστική βολή: Μια νάρκη προσκολλάται μαγνητικά στο πλοίο και ενεργοποιείται με τηλεχειριστήριο, με αποτέλεσμα το σκάφος να καταστραφεί ολοσχερώς.
Η PLO κατηγορεί και πάλι το Ισραήλ, το οποίο αυτή τη φορά δεν διαψεύδει τις κατηγορίες. Ο τότε Ισραηλινός υπουργός Μεταφορών, μάλιστα, δηλώνει ότι όποιος άλλος επιχειρήσει να σπάσει τον ισραηλινό αποκλεισμό «θα έχει την ίδια τύχη».
Μια δολοφονική… αυτοκτονία
Μάιος 2008. Περιηγητές εντοπίζουν το πτώμα ενός μεσήλικα άνδρα να επιπλέει στη λίμνη Λέιντι Μπερντ, κοντά στο Όστιν των ΗΠΑ. Πρόκειται για το δάσκαλο Ριάντ Χαμάντ, ο οποίος συμμετείχε στις προσπάθειες για την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στην αποκλεισμένη Γάζα. Τα μάτια και το στόμα του θύματος είναι κλεισμένα με μονωτική ταινία, ενώ τα χέρια και τα πόδια του είναι σφιχτά δεμένα. Δεν χρειάζεται, φυσικά, να έχεις παρακολουθήσει όλους τους κύκλους επεισοδίων του «CSI» για να συμπεράνεις ότι πρόκειται για δολοφονία. Παρ’ όλα αυτά, το αστυνομικό τμήμα του Όστιν, που διεξάγει την έρευνα, αποφαίνεται ότι πρόκειται για… αυτοκτονία. Οι τοπικές εφημερίδες αντιμετωπίζουν την υπόθεση με θυμηδία και οργή, ενώ αρκετοί ακτιβιστές κατηγορούν ευθέως την κυβέρνηση του Ισραήλ για το θάνατο του Χαμάντ. Οι Αρχές της πολιτείας, όμως, προτιμούν να στείλουν την υπόθεση στο αρχείο.
Η δολοφονία του Χαμάντ δεν κατάφερε να κάμψει το ηθικό του κινήματος «FreeGaza», που πραγματοποίησε τις πρώτες απόπειρες για το σπάσιμο του ναυτικού αποκλεισμού του Ισραήλ. Οι βασικοί διοργανωτές, όμως, καταλάβαιναν πλέον ότι οι αντίπαλοί τους ήταν προετοιμασμένοι να χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα για να τους σταματήσουν. Ο Βαγγέλης Πισσίας εξηγούσε στα «Επίκαιρα» ότι έχει δεχτεί σειρά απειλητικών μηνυμάτων για τη ζωή του, ενώ λίγο πριν από την περσινή αποστολή άγνωστοι έσπασαν το αυτοκίνητό του χωρίς να κλέψουν τίποτα.
Αυτό που κανένας, όμως, δεν θα μπορούσε να φανταστεί είναι ότι οι εχθροί της αποστολής θα έφταναν να πραγματοποιούν μεγάλες επιχειρήσεις δολιοφθοράς μέσα σε ελληνικό έδαφος, αμφισβητώντας την εθνική κυριαρχία της χώρας και θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο τη ζωή των ακτιβιστών, αλλά και την ίδια την ελληνική οικονομία.
Σε πρόσφατη ανάλυσή του ο πρώην απεσταλμένος του ΟΗΕ για το Παλαιστινιακό, Ρίτσαρντ Φολκ, μίλησε ανοιχτά για το ενδεχόμενο δράσης της Μοσάντ σε ελληνικό έδαφος και συνέκρινε τη δολιοφθορά με τις δολοφονικές επιθέσεις που είχαν πραγματοποιήσει οι γαλλικές μυστικές υπηρεσίες εναντίον της Greenpeace. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο ανταποκριτής του AlJazeera, Τζαμάλ Ελσαγιάλ, σημείωνε, αμέσως μετά την επιχείρηση δολιοφθοράς, ότι η Ελλάδα δεν είναι πλέον χρεοκοπημένη μόνο οικονομικά, αλλά και ηθικά, ενώ χαρακτήριζε τον Έλληνα πρωθυπουργό «ομοκρέβατο» του Νετανιάχου. Είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και η έγκριτη δημοσιογράφος Αμίρα Χάας, από τις σελίδες της ισραηλινής εφημερίδας Χααρέτζ, έκανε λόγο για «απώλεια εθνικής ανεξαρτησίας», επικαλούμενη και σχετικές δηλώσεις μελών της αποστολής.
Στρατιωτικοί αναλυτές, που προτίμησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, υποστήριζαν ότι η επιχείρηση έχει όλα τα χαρακτηριστικά της ισραηλινής ομάδας υποβρυχίων καταστροφών Yaltam, η οποία υπάγεται στη Shayetet 13 – τους κομάντο του ισραη λινού πολεμικού ναυτικού που πραγματοποίησαν πέρσι και την αιματηρή επιδρομή στο «Στόλο της Ελευθερίας». Σε παλαιότερο άρθρο της η εφημερίδα Guardian παρουσίαζε σειρά επιχειρήσεων δολιοφθοράς που έχουν πραγματοποιηθεί σε ξένα λιμάνια και οι οποίες αποδίδονται στη Shayetet 13. Οι συντάκτες του σχετικού ρεπορτάζ υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη ομάδα βρισκόταν, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, και πίσω από την επίθεση του 1988 στη Λάρνακα.
Η ιστορία, λοιπόν, επαναλαμβάνεται όχι σαν φάρσα, αλλά σαν τραγωδία. Κι αυτή τη φορά δεν απειλείται μόνο η ζωή των ακτιβιστών, αλλά το διεθνές κύρος μιας ολόκληρης χώρας.
Αρης Χατζηστεφάνου
Επίκαιρα: 07/07/2011
Σχετικά θέματα:
