Σχεδόν σουρεαλιστικές και σίγουρα συγκλονιστικές οι εικόνες που μετέφερε ο ανταποκριτής του Ιντιπέντεντ, Ρόμπερτ Φισκ, από τους δρόμους της Βηρυτού, που αυτή την εβδομάδα μετατράπηκαν σε πεδίο μάχης μεταξύ διαδηλωτών.
Ο ίδιος καθόταν κουλουριασμένος πίσω από ένα πεζούλι. Πίσω του κρύβονταν Λιβανέζοι στρατιώτες – και ένας από αυτούς έκλαιγε. Στα δεξιά του, σιίτες διαδηλωτές σήκωναν φωτογραφίες με το πορτραίτο του ηγέτη της Χεζμπολάχ Νασράλα, ενώ ανάμεσά τους έβλεπες και Χριστιανούς που κρατούσαν αφίσες του πρώην στρατηγού Μισέλ Αούν (ο οποίος στηρίζει τη Χεζμπολάχ). Στην άλλη πλευρά του δρόμου συγκεντρώνονταν σουνίτες διαδηλωτές, που κρατούσαν το πορτραίτο… του Σαντάμ Χουσείν!
Καθώς ο δρόμος, μπροστά στα μάτια του Βρετανού δημοσιογράφου, μετατρεπόταν σταδιακά σε πεδίο μάχης τα ραδιόφωνα και οι τηλεοράσεις μετέδιδαν ότι στη Βόρεια Βηρυτό πραγματοποιούνται συγκρούσεις μεταξύ αντίπαλων ομάδων Χριστιανών. Παράλληλα στην πόλη Τρίπολη υποστηρικτές του δολοφονηθέντα πρωθυπουργού Χαρίρι συγκρούονταν με υποστηρικτές της Συρίας, στην περιοχή Χαζμίγιε σιίτες συγκρούονταν με χριστιανούς και στην αλ Μαζράα σιίτες με σουνίτες. Όλα τα υλικά για το ξέσπασμα εμφύλιου πολέμου είχαν συγκεντρωθεί και δεν έμενε παρά μια σπίθα που θα μετέτρεπε τις οδομαχίες σε πραγματικό πόλεμο.
Παρόλα αυτά, όπως σημείωνε και ο Ρόμπερτ Φισκ, οι σκηνές απόλυτου χάους δεν πρέπει να μας οδηγούν αναγκαστικά στο συμπέρασμα ότι ο εμφύλιος σπαραγμός είναι αναπότρεπτος ή ότι έχει ήδη ξεκινήσει. Τα επεισόδια των τελευταίων ημερών ακολούθησαν τη νέα γενική απεργία στην οποία κάλεσε τους υποστηρικτές της η Χεζμπολάχ ζητώντας την απομάκρυνση της κυβέρνησης Σινιόρα. Η σιιτική οργάνωση, που απολαμβάνει ακόμη τις δάφνες από την ηρωική αντίστασή της απέναντι στο Ισραήλ, είχε στο πλευρό της και μεγάλο τμήμα του χριστιανικού πληθυσμού αλλά και σουνίτες διαδηλωτές. Για άλλη μια φορά οι οπαδοί του Νασράλα υπέδειξαν σχεδόν στρατιωτική πειθαρχία αντιδρώντας σε διάστημα λίγων λεπτών στις οδηγίες που λάμβαναν από το αρχηγείο της οργάνωσης. Οι συγκρούσεις λοιπόν, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις κλιμακώθηκαν εξαιτίας προβοκατόρικων κινήσεων των οπαδών του πρωθυπουργού Σινιόρα, δεν αποδεικνύουν ότι η κατάστασή οδηγείται εκτός ελέγχου αλλά ότι η χώρα αντιμετωπίζει ένα βαθύτατο πολιτικό χάσμα. Ή για να θυμηθούμε και πάλι τα λόγια του Ρόμπερτ Φισκ αυτό που ζούμε δεν είναι μια θρησκευτική σύγκρουση «είναι μια κοινωνική επανάσταση».
Οι σιίτες της Χεζμπολάχ, αποκλεισμένοι εδώ και δεκαετίες από τη νομή της εξουσίας λόγο του τερατόμορφου πολιτικού συστήματος που έχει επιβληθεί στη χώρα, διεκδικούν απλώς το αυτονόητο: την αρχή «ένας πολίτης μια ψήφος» που θα τους επιτρέψει να ελέγχουν τουλάχιστον το 50% του κοινοβουλίου. Η οργάνωση που αντικατέστησε το ανύπαρκτο κράτος πρόνοιας στα νότια της χώρας και η οποία ανέλαβε να αναχαιτίσει τους ισραηλινούς εισβολείς γνωρίζει ότι αυτή είναι η μοναδική ευκαιρία να κεφαλαιοποιήσει την επιρροή της και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο. Απέναντί της η δοσίλογη κυβέρνηση – φάντασμα του Σινιόρα αρνείται να απομακρυνθεί στηριζόμενη αποκλειστικά στις πλάτες της Δύσης και συγκεκριμένα της Ουάσινγκτον. Η πτώση του Σινιόρα θα σήμαινε παταγώδη αποτυχία για την προσπάθεια που καταβάλουν εδώ και χρόνια οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες να αποσπάσουν το Λίβανο από την αγκαλιά της Συρίας και κατ’επέκταση της σιιτικής Τεχεράνης.
Σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιήθηκε και η σύνοδος του Παρισιού με στόχο τη συγκέντρωση χρημάτων για το Λίβανο – ουσιαστικά δηλαδή για την οικονομική στήριξη του Σινιόρα απέναντι στη Χεζμπολάχ. Να σημειωθεί ότι τα 7,6 δισεκατομμύρια δολάρια που υποσχέθηκαν οι δωρητές, αν και ακούγονται ως υπερβολικό ποσό δεν αρκούν για να καλύψουν ούτε τις πρώτες ανάγκες από τις καταστροφές που προκάλεσε στη χώρα το Ισραήλ με τη στήριξη των ΗΠΑ και την ανοχή της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας. Παρόλα αυτά μπορούν να αποτελέσουν μιας πρώτης τάξεως ένεση για τον Σινιόρα.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα ΠΡΙΝ, Ιανουάριος 2007
