Θεσσαλονίκη, «Στάση Ορφανοτροφείο»

Χριστίνα Σακαλή

Οι τοίχοι πάλλονται. Ουρλιάζουν. Με συνθήματα, ονόματα και γέλια των ανθρώπων από τις χώρες που έτυχε να βρίσκονται στη λάθος πλευρά του χάρτη. Εκείνες, που αντί για δρόμους έχουν πέτρες και στάχτη, και αντί για ουρανό έχουν βόμβες και μαύρα σύννεφα. Ακόμα και όταν ο χώρος είναι άδειος, το κτίριο αντηχεί από τις ιστορίες των μεταναστών που περπάτησαν στους διαδρόμους του. Είναι το Ορφανοτροφείο. Που από τις αρχές του Δεκέμβρη προσφέρει στέγη σε μετανάστες/ριες που βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη, για όσο καιρό ορίσει το προσωπικό ταξίδι του καθενός/μιας.

Το επισκέφτηκα ένα κρύο απόγευμα του Γενάρη για να το γνωρίσω από κοντά, να συνεισφέρω και να ενημερωθώ. Με αφορμή μια εκδήλωση για τις αυτο-οργανωμένες δομές αλληλεγγύης προς μετανάστριες/ες σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα και Λέσβο. Με το που μπήκα μέσα, εντυπωσιάστηκα από αυτήν την ενεργή κοινότητα ανθρώπων από τόσες χώρες του κόσμου: Έλληνες, μετανάστες, αλληλέγγυοι/ες απ’ όλη την Ευρώπη. Παρ’ όλο που αρχικά δεν ήξερα κανέναν, πολύ σύντομα ένιωσα την αίσθηση φιλοξενίας που διαπερνάει τους ανθρώπους και τους χώρους του. Μέσα σε μία ώρα ένιωσα σαν να βρισκόμουν σπίτι μου. Στη συνέχεια βέβαια, συνάντησα πολλές φίλες, φίλους και γνωστούς που το επισκέπτονταν είτε για κάποια εκδήλωση είτε για μία βάρδια είτε για τη συνέλευση, ανακαλύπτοντας έτσι ότι όλες οι ενεργές συλλογικότητες του ριζοσπαστικού χώρου της Θεσσαλονίκης, στηρίζουν και παρακολουθούν το φιλόδοξο αυτό εγχείρημα.

Φιλόδοξο, όχι μόνο λόγω του μεγέθους και του έργου που επιτελεί προσφέροντας στέγη σε μετανάστες/ριες επί 24ωρου βάσης, αλλά και λόγω της πολυπλοκότητας των καταστάσεων που καλείται να αντιμετωπίσει για να βοηθήσει ανθρώπους που προέρχονται από τόσο διαφορετικές και μακρινές χώρες. Αυτό σημαίνει ότι κάθε στιγμή της ημέρας και της νύχτας, πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι που είναι υπεύθυνοι για την ασφάλεια του κτιρίου και έτοιμοι να αντιμετωπίσουν οτιδήποτε μπορεί να προκύψει, από μια καινούρια άφιξη μεταναστών/ριών, μέχρι κάποιο προσωπικό πρόβλημα με ανθρώπους που μιλάνε διαφορετικές γλώσσες. Για να γίνει αυτό εφικτό, χρειάζονται άνθρωποι και ομάδες εργασίας που είτε πρέπει να βρίσκονται εκεί για να συμμετέχουν στις βάρδιες φύλαξης, είτε είναι ομάδες αλληλέγγυων που επισκέπτονται το ορφανοτροφείο όταν χρειαστεί για να προσφέρουν ό,τι μπορεί ο καθένας, όπως ομάδες νομικών, γιατρών και μεταφραστών. Ταυτόχρονα, όσες και όσοι ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στο εγχείρημα μπορούν να παρακολουθούν τις ανοιχτές συνελεύσεις, στις οποίες λαμβάνονται αποφάσεις και οργανώνονται δράσεις, συλλογικά.

Την περίοδο αυτή, το ορφανοτροφείο βρίσκεται σε μια κρίσιμη στιγμή αγώνα. Η εκκλησία Α.Ε. στην οποία ανάμεσα σε πολλά άλλα, ανήκει και αυτό το κτίριο, επιθυμεί την εκκένωση και κατεδάφισή του, ώστε να προβεί στην οικονομική του αξιοποίηση. Το κτίριο βέβαια είναι εγκαταλελειμμένο εδώ και αρκετά χρονιά, ενώ η κατάληψη που ξεκίνησε στις αρχές Δεκέμβρη αξιοποίησε το άδειο προηγουμένως κτίριο μετά από καιρό, με γνώμονα την αλληλεγγύη και τις αντικειμενικές ανάγκες μια κοινωνίας που μαστίζεται από μια πρωτοφανή οικονομική, κοινωνική και προσφυγική κρίση. Σε μια περίοδο που το κράτος εμφανίζεται εντελώς ανεπαρκές να αναλάβει τις ευθύνες του, η κοινότητα του ορφανοτροφείου θέτει τις βάσεις για μια διαφορετική κοινωνία στην πράξη, όπου ο άνθρωπος δεν αντιμετωπίζεται ως ένας ακόμα αριθμός σε μία λαοθάλασσα υπό διωγμό, αλλά ως ένας ζωτικής σημασίας κρίκος μιας αλληλέγγυας κοινωνίας, αδιακρίτως φυλής, χρώματος και θρησκείας. Την κρίσιμη αυτή περίοδο, το ορφανοτροφείο χρειάζεται τη συμμετοχή στις δράσεις και την υποστήριξη όλων. Πάνω απ’ όλα των ανθρώπων της γειτονιάς που στην πλειοψηφία τους το έχουν αγκαλιάσει έμπρακτα και ουσιαστικά, καθώς βέβαια και του κινηματικού κόσμου της Θεσσαλονίκης που το στηρίζει καθημερινά. Σε αυτήν τη γειτονιά της Τούμπας χτυπάει η καρδιά της αλληλεγγύης ολόκληρης της πόλης.

Όμως το Ορφανοτροφείο δεν είναι μόνο ευθύνες. Πάνω απ’ όλα είναι μια πολυπολιτισμική κοινότητα μοιράσματος, μέσα από την οποία ο καθένας/μια που έρχεται για να συμμετέχει, μπορεί να μάθει πάρα πολλά. Και να περάσει υπέροχα. Να συζητήσει, να βοηθήσει, να γνωρίσει ανθρώπους από άλλες χώρες, να μάθει τις ιστορίες τους, να ακούσει μουσική, να παίξει παιχνίδια, να μοιραστεί αστεία, να μαγειρέψει μαζί τους, να χορέψει τους χορούς τους.

Γιατί έτσι είναι το Ορφανοτροφείο. Αν πας για μία ώρα για να προσφέρεις λίγη από τη βοήθειά σου, θα θέλεις σύντομα να τη δώσεις ολόκληρη, όσο πιο απλόχερα γίνεται. Δεν θα μπορείς να φύγεις. Έτσι έγινε και με μένα που πήγα για να ενημερωθώ και να γράψω ένα άρθρο και το ορφανοτροφείο έγινε μέρος της ζωής μου.

Μέσα σε αυτό το χώρο, άνθρωποι που ταξιδεύουν χωρίς πατρίδα βρίσκουν κάπου στη μέση της διαδρομής ένα φιλόξενο σπίτι, όπου θα ζήσουν για λίγο όλες και όλοι μαζί, στη βάση της ισότητας και της αλληλεγγύης. Μέσα στη Δύση της κρίσης, που οι ζωές των πολλών συνοψίζονται στη σκλαβωμένη εργασία, την κατανάλωση, την ατομικότητα και τον ανταγωνισμό, σκέφτομαι αν θα ξαναέχουν ποτέ την ευκαιρία να ζήσουν όπως έζησαν στο ορφανοτροφείο, περιτριγυρισμένοι από ευγένεια, ζεστασιά και συλλογικό ενδιαφέρον. Και με πιάνουν τα δάκρυα όταν σκέφτομαι όχι το επικίνδυνο ταξίδι που διένυσαν ή που θα διανύσουν για να φτάσουν στις χώρες μας, αλλά τη ζωή που τους περιμένει στην καπιταλιστική «γη της επαγγελίας» μακριά από τη γη που τους μεγάλωσε και τους ανθρώπους που καταλαβαίνουν τα ίδια αστεία.

Και τελικά, το μόνο που μου δίνει ελπίδα είναι ότι κάποιοι, κάπου, κάποτε, στις χώρες όπου θα ριζώσουν, θα σπείρουν παρόμοιες δομές αλληλεγγύης, μακριά και πέρα από την καταπίεση, τον ρατσισμό, την ανισότητα και τη φιλανθρωπία, για να μεταφέρουν το δώρο της φιλοξενίας και της διεκδίκησης αξιοπρέπειας που πήραν από το Ορφανοτροφείο.