Δελτίο Τύπου της Διεθνούς Αμνηστίας για απελάσεις προσφύγων από την Τουρκία
Οι -μεγάλης κλίμακας- εξαναγκαστικές επιστροφές προσφύγων από την Τουρκία στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Συρία μαρτυρούν τα θανάσιμα λάθη στη συμφωνία για τους πρόσφυγες που υπέγραψαν Τουρκία και η Ευρωπαϊκή Ένωση νωρίτερα αυτόν τον μήνα, αποκαλύπτει σήμερα η Διεθνής Αμνηστία.
Νέα έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την οργάνωση στις επαρχίες στα νότια σύνορα της Τουρκίας καταδεικνύει ότι οι Τουρκικές αρχές συγκεντρώνουν και απελαύνουν Σύριους πρόσφυγες(σε ομάδες περίπου των 100, περιλαμβανομένων αντρών, γυναικών και παιδιών) πίσω στη Συρία σχεδόν σε καθημερινή βάση από τα μέσα Ιανουαρίου. Μέσα σε τρεις μέρες την προηγούμενη εβδομάδα, οι ερευνητές της Διεθνούς Αμνηστίας συγκέντρωσαν πολλαπλές μαρτυρίες για τις -μεγάλης κλίμακας- επιστροφές από την επαρχία Hatay, επιβεβαιώνοντας μια πρακτική που αποτελεί κοινό μυστικό στην περιοχή.
Όλες οι εξαναγκαστικές επιστροφές στη Συρία είναι παράνομες, βάσει της Τουρκικής, Ευρωπαϊκής και διεθνούς νομοθεσίας.
«Οι νέες αυτές αποκαλύψεις για την τύχη των Σύριων προσφύγων στη Τουρκία επιβεβαιώνουν όσα καταγγέλλουμε εδώ και πολύ καιρό: Η Τουρκία δεν αποτελεί ασφαλή τρίτη χώρα για τους πρόσφυγες. Ειδικά οι ιστορίες των Σύριων που εξαναγκάστηκαν να επιστρέψουν στον πόλεμο είναι συγκλονιστικές και καταδεικνύουν για ποιο λόγο η Ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να αρνηθεί -ακόμα και την ύστατη στιγμή- την εφαρμογή μιας τόσο επικίνδυνης συμφωνίας. Καλούμε την Ελληνική κυβέρνηση να απέχει καταρχήν από το να χαρακτηρίσει την Τουρκία, με νομοθετική ή άλλη πράξη, ως ασφαλή τρίτη χώρα και να μην επιτρέψει τελικά τις επιστροφές προσφύγων εκεί», δήλωσε ο Γιώργος Κοσμόπουλος Διευθυντής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.
Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας ανοίγει τον δρόμο για την άμεση επιστροφή στην Τουρκία των Σύριων προσφύγων που καταφτάνουν στα Ελληνικά νησιά, θεωρώντας ως δεδομένο ότι αποτελεί μια ασφαλή χώρα για χορήγηση ασύλου. Αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν εκφράσει την ελπίδα πως οι επιστροφές θα μπορούν να ξεκινήσουν από τη Δευτέρα 4 Απριλίου.
«Μέσα στην απελπισία τους να σφραγίσουν τα σύνορά τους, οι ηγέτες της ΕΕ έχουν εσκεμμένα αγνοήσει τα πιο απλά δεδομένα: η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα για τους Σύριους πρόσφυγες και γίνεται όλο και λιγότερο ασφαλής μέρα με τη μέρα», δήλωσε ο John Dalhuisen, ο Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
Και συμπλήρωσε: «Οι -μεγάλης κλίμακας- επιστροφές των Σύριων προσφύγων που έχουμε καταγράψει επισημαίνουν τα ολέθρια κενά και λάθη στη συμφωνία ΕΕ- Τουρκίας. Είναι μια συμφωνία που μπορεί να εφαρμοστεί μόνο περιφρονώντας πλήρως το διεθνές δίκαιο.»
Το παρατεταμένο φλερτ της ΕΕ με την Τουρκία που προηγήθηκε της συμφωνίας είχε ήδη ολέθριες και αλυσιδωτές επιπτώσεις στις πολιτικές της Τουρκίας απέναντι στους Σύριους πρόσφυγες.
«Αντί να πιέζει την Τουρκία να βελτιώσει την προστασία που προσφέρει στους Σύριους πρόσφυγες, η ΕΕ στην ουσία προσφέρει κίνητρα για το αντίθετο» δήλωσε ο John Dalhuisen. «Είναι πολύ πιθανό η Τουρκία να έχει επιστρέψει αρκετές χιλιάδες πρόσφυγες στη Συρία τις τελευταίες εφτά με εννέα εβδομάδες. Εάν η συμφωνία προχωρήσει όπως έχει προγραμματιστεί, υπάρχει ένας πραγματικός κίνδυνος για αρκετούς από αυτούς που η ΕΕ στέλνει πίσω στην Τουρκία να έχουν την ίδια τύχη».
Ανήλικα παιδιά και έγκυες γυναίκες βρίσκονται ανάμεσα σε αυτούς που επιστρέφονται
Μια από τις περιπτώσεις που αποκαλύφθηκε από τη Διεθνή Αμνηστία είναι εκείνη τριών μικρών παιδιών που εξαναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη Συρία χωρίς τους γονείς τους. Άλλη μια περίπτωση είναι εκείνη της εξαναγκαστικής επιστροφής μιας γυναίκας στον όγδοο μήνα της εγκυμοσύνης της. Πολλοί από αυτούς που επιστρέφονται στη Συρία φαίνονται να είναι μη-καταγεγραμμένοι πρόσφυγες, αν και η Διεθνής Αμνηστία έχει διαπιστώσει και περιπτώσεις προσφύγων που παρότι είναι καταγεγραμμένοι εντούτοις επιστρέφονται όταν συλλαμβάνονται χωρίς να έχουν πάνω τους τα χαρτιά τους.
«Η αναλγησία και η κλίμακα των επιστροφών είναι πραγματικά σοκαριστικές. Η Τουρκία θα πρέπει να τις σταματήσει αμέσως» δήλωσε ο John Dalhuisen.
Άρνηση καταγραφής Σύριων προσφύγων
Η πρόσφατη έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας καταδεικνύει ακόμα ότι οι Τουρκικές αρχές έχουν μειώσει τις καταγραφές των Σύριων προσφύγων στις επαρχίες των νότιων συνόρων. Η καταγραφή είναι απαραίτητη για την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες. Στο Gaziantep, η Διεθνής Αμνηστία συναντήθηκε με τον γιο μιας γυναίκας, η οποία χρειαζόταν επειγόντως εγχείρηση για να σωθεί η ζωή της. Εν προκειμένω, της είχαν στερήσει τη δυνατότητα για καταγραφή και συνεπώς της είχαν στερήσει τη δυνατότητα για εγχείρηση. Εντέλει, κατάφερε να καταγραφεί σε άλλο σημείο και να λάβει τη σωτήρια -για τη ζωή της- θεραπεία.
Σύμφωνα με άλλους Σύριους πρόσφυγες, στα σύνορα της επαρχίας Hatay, κάποιοι άνθρωποι που προσπάθησαν να καταγραφούν τέθηκαν υπό κράτηση και τους επέστρεψαν ακούσια στην Συρία, μαζί με άλλους πρόσφυγες, οι οποίοι είχαν βρεθεί χωρίς τα σχετικά έγγραφα καταγραφής τους.
Η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με μια οικογένεια μη καταγεγραμμένων Σύριων προσφύγων στην επαρχία Hatay οι οποίοι επέλεξαν να παραμείνουν στο διαμέρισμα τους από το να προσπαθήσουν να καταγραφούν, υπό το φόβο εξαναγκαστικής επιστροφής τους στη Συρία.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 200,000 εκτοπισμένοι άνθρωποι εντός μιας απόστασης 20χμ από τα σύνορα της Τουρκίας. Σύμφωνα με ομάδες που προσφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια , καθώς και μαρτυρίες ανθρώπων που διαμένουν εκεί, οι όροι διαβίωσης στους καταυλισμούς που βρίσκονται κοντά στα σύνορα είναι απαράδεκτοι, χωρίς καθαρό νερό και συνθήκες υγιεινής. Μια μαρτυρία αναφέρεται ακόμη και σε απαγωγές για λύτρα, περιγράφοντας κάποιους από τους κινδύνους που υπάρχουν στους καταυλισμούς.
Αυστηρότεροι περιορισμοί στα σύνορα
Σύμφωνα με Σύριους υπηκόους στους οποίους μίλησε η Διεθνής Αμνηστία και από τις δύο πλευρές των συνόρων, η αυξημένη ασφάλεια στα σύνορα και η έλλειψη ομαλών μέσων διέλευσης έχουν ωθήσει τους ανθρώπους στα χέρια διακινητών , οι οποίοι απαιτούν τουλάχιστον 1.000 δολάρια ανά άτομο προκειμένου να τους μεταφέρουν στην Τουρκία.
Οι ολοένα και πιο περιοριστικές συνοριακές πολιτικές αποτελούν μια ριζική αλλαγή συγκριτικά με εκείνες που είχαν υιοθετήσει οι Τουρκικές αρχές κατά τη διάρκεια των πέντε χρόνων της Συριακής κρίσης. Πριν από τους νέους περιορισμούς, οι κάτοικοι της Συρίας που διέθεταν διαβατήρια μπορούσαν να διασχίσουν ομαλά τις πύλες των συνόρων, και όσοι δεν ακολουθούσαν τη νόμιμη οδό -δηλαδή η συντριπτική πλειοψηφία- είχαν εξίσου τη δυνατότητα να καταγραφούν από τις Τουρκικές αρχές.
«Κατά τους τελευταίους μήνες η Τουρκία έχει εισαγάγει την προϋπόθεση έκδοσης visa για Σύριους που φτάνουν στη χώρα αεροπορικώς, έχει σφραγίσει τα σύνορά της με τη Συρία για όλους, με την εξαίρεση όσων χρήζουν επείγουσας ιατρικής περίθαλψης, ενώ έχει ανοίξει και πυρ εναντίον κάποιων ανθρώπων που προσπάθησαν να τα διασχίσουν παράτυπα» , είπε John Dalhu.
«Τώρα η Τουρκία διαλαλεί τη μη δυνατότητα ολοκλήρωσης της δημιουργίας μιας ασφαλούς ζώνης μέσα στην Συρία. Είναι φανερό πού οδηγούν όλα αυτά: έχοντας γίνει μάρτυρες της δημιουργίας μιας Ευρώπης -Φρούριο, βλέπουμε τώρα το αντίγραφό της, την κατασκευή της Τουρκίας- Φρούριο».