Αποστολή Ντονιέτσκ
Oταν φτάσαμε, τον βρήκαμε να κάθεται δίπλα σε έναν καπνισμένο λάκκο στην αυλή του σπιτιού του, στη Μακέγεφσκα, λίγα χιλιόμετρα από την πόλη του Ντονέτσκ. «Πριν από λίγη ώρα», μας είπε ο Αντρέι, «με κάλεσαν να επιστρέψω γιατί ένας όλμος χτύπησε το σπίτι μου και σκότωσε τη μητέρα μου».
Δεν πρόλαβε να τη δει. Στο σπίτι υπήρχαν μόνο μέλη της «αστυνομίας» της αυτοανακηρυγμένης Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ, που πραγματοποιούσαν μια πρόχειρη αυτοψία. «Αυτό συνιστά το τέλος της εκεχειρίας;» ρώτησα με αφέλεια έναν πάνοπλο πολιτοφύλακα που στεκόταν δίπλα μου, ενώ την ίδια στιγμή ακούγαμε ισχυρές εκρήξεις σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων. «Ποια εκεχειρία;» μου απάντησε με ύφος ειλικρινούς απορίας – σαν να μην είχε ακούσει ποτέ ότι οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας έχουν αποφασίσει κατάπαυση του πυρός με τις ένοπλες ομάδες της περιοχής.
Για αρκετές εβδομάδες οι κάτοικοι του Ντονέτσκ ξυπνάνε και κοιμούνται με τους ήχους όλμων που εξαπολύουν οι τελευταίες ουκρανικές δυνάμεις που παραμένουν αποκλεισμένες στο αεροδρόμιο της πόλης. Με τα τελευταία όπλα που έχουν στη διάθεσή τους πραγματοποιούν τυφλά χτυπήματα σε κατοικημένες περιοχές και δέχονται την απάντηση των ενόπλων του Ντονέτσκ. «Είναι φασίστες του Δεξιού Τομέα και δεν πρόκειται να παραδοθούν» μου εξηγούσε λίγες ώρες νωρίτερα ένας άλλος πολιτοφύλακας.
Τον είχα συναντήσει το πρωί σε μια περίεργη τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Σαούρ Μαγκίλα, ένα από τα σημαντικότερα πεδία μάχης του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου ανάμεσα στις ναζιστικές δυνάμεις του Χίτλερ και τον Κόκκινο Στρατό.
Δεκάδες πολιτοφύλακες και απλοί πολίτες προσεύχονταν μπροστά σε μια εικόνα της Παναγίας που είχε μεταφερθεί γι’ αυτόν τον λόγο από τη Μόσχα. Στο βάθος κυμάτιζε μια σημαία με σφυροδρέπανο, ενώ τριγύρω έστεκαν τα απομεινάρια από ένα μνημείο σοσιαλιστικού ρεαλισμού για τα θύματα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Δίπλα στην εικόνα της, εκατοντάδες λουλούδια κάλυπταν φρεσκοσκαμμένους τάφους και σε έναν από αυτούς ο σταυρός έγραφε «Ελληνας». Το μνημείο καταστράφηκε το καλοκαίρι κατά τη διάρκεια σφοδρών συγκρούσεων με τις ουκρανικές δυνάμεις, από τις οποίες σκοτώθηκαν και μέλη της πολιτοφυλακής ελληνικής καταγωγής.
Για τους πολιτοφύλακες που είχαν συγκεντρωθεί να τιμήσουν τους χαμένους συντρόφους τους ήταν μια επανάληψη της ιστορίας.
Στα μάτια τους οι στρατιώτες του Κιέβου δεν διαφέρουν σε τίποτα από τους ναζιστές του Τρίτου Ράιχ που σκότωναν τους προγόνους τους στην ίδια ακριβώς τοποθεσία. Και ώς έναν βαθμό φαίνεται να έχουν δίκιο: οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας προτίμησαν να στείλουν σε αυτές τις περιοχές τις πιο εξτρεμιστικές ομάδες, οι οποίες αποτελούνταν σε μεγάλο βαθμό από μέλη του φασιστικού Δεξιού Τομέα. Αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι ήταν μια πολιτική απόφαση της κυβέρνησης του Κιέβου προκειμένου να κρατά αυτές τις ομάδες μακριά από την πρωτεύουσα.
Επιστρέφοντας από το μνημείο του Σαούρ Μαγκίλα, συναντήσαμε μια αποστολή του ΟΑΣΕ, που τις τελευταίες ημέρες έχει ενισχύσει την παρουσία του στις δύο αυτοανακηρυχθείσες λαϊκές δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, αλλά και στα σύνορα με τη Ρωσία. «Ηρθαν να διαπιστώσουν αν τηρείται η εκεχειρία», μας είπε ο οδηγός μας. «Ποια εκεχειρία;» τον ρώτησα.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα των Συντακτών