Επικήδειο για ένα αγαπημένο πρόσωπο που φεύγει ξαφνικά από κοντά σου θύμιζε η τελευταία ανάλυση του γερμανικού περιοδικού Spiegel για την οικονομική κατάσταση στην Ολλανδία. «Ο πιο σημαντικός σύμμαχος του Βερολίνου στην προσπάθεια επιβολής ακόμη μεγαλύτερης δημοσιονομικής λιτότητας έπεσε και ο ίδιος στην παγίδα της οικονομικής κρίσης» σημείωναν οι συντάκτες του περιοδικού εξηγώντας αμέσως παρακάτω ότι «η πάλαι ποτέ οικονομία πρότυπο αντιμετωπίζει τώρα δυσθεώρητο χρέος και το σπάσιμο μιας φούσκας στην αγορά ακινήτων η οποία οδήγησε σε οικονομικό τέλμα και απειλεί θέσεις εργασίας».
Η «μακαρίτισσα» σύντροφος της Μέρκελ σε αυτό το ταξίδι ευρωλιτότητας δεν θα μπορούσε να έχει πληρώσει μεγαλύτερο τίμημα για την υποταγή της στο οικονομικό μοντέλο της Γερμανίας. Τα φαραωνικά οικοδομήματα που στέκουν ημιτελή σε αρκετές περιοχές της Ολλανδίας παραπέμπουν στο γνωστό πλέον μοτίβο που αφήνει πίσω της κάθε φούσκα στην αγορά ακινήτων όταν χτυπά η η κρίση: σαν το ξενοίκιαστο Empire State Building στις ΗΠΑ του μεσοπολέμου ή το ψηλότερο κτίριο του κόσμου που κατασκεύασε το Ντουμπάι στη μέση της ερήμου πριν οδηγηθεί σε αθέτηση πληρωμών.
Η περίπτωση της Ολλανδίας βέβαια θυμίζει περισσότερο το παράδειγμα της Ιρλανδίας, όπου αμέσως μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008, το Δουβλίνο έμεινε να θρηνεί πάνω στις γέφυρες του Καλατράβα αλλά και τα γιαπιά που «κοσμούσαν» την πόλη.
Οι ιδιωτικές τράπεζες έριξαν και σε αυτή την περίπτωση δισεκατομμύρια ευρώ μέσω δανείων στην υπερδιογκομένη αγορά ακινήτων. Οι δανειολήπτες μπορούσαν με ελάχιστες ή και καθόλου εγγυήσεις να παίρνουν δάνεια που ξεπερνούσαν έως και κατά πέντε φορές το ετήσιο εισόδημά τους. Βλέποντας τις τιμές των ακινήτων να εκτινάσσονται στα ύψη, αυτοί οι δανειολήπτες πίστευαν ότι θα μπορούσαν να μεταπωλήσουν εύκολα τα σπίτια που αγόραζαν ή κατασκεύαζαν και έτσι να καλύψουν το δάνειο αποκομίζοντας και επιπρόσθετο κέρδος. Αυτό το «αεροπλανάκι» όμως είχε ημερομηνία λήξης.
Δεν πρόκειται φυσικά για μια ακόμη «ανήθικη» πρακτική της λεγόμενης οικονομίας καζίνο αλλά για συνειδητή επιλογή όλων των νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων της Ολλανδίας που στήριζαν αυτή τη φούσκα με την πολιτική ιδιαίτερα χαμηλής φορολόγησης του κεφαλαίου. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα η Ολλανδία να αποτελεί τη βαθύτερα χρεωμένη χώρα της Ευρώπης με τις τράπεζες να κάθονται σε μια ωρολογιακή βόμβα 650 δισεκατομμυρίων ευρώ σε στεγαστικά δάνεια. Το καταναλωτικό χρέος αντιστοιχεί περίπου στο 250% του διαθέσιμου εισοδήματος.
«Παρά την πολιτική λιτότητας» σημείωνε το Σπίγκελ – αλλά στην πραγματικότητα ακριβώς λόγο αυτής – «η ανεργία αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς, η κατανάλωση βαίνει συνεχώς μειούμενη και η πολυπόθητη ανάπτυξη αποτελεί έννοια χαμένη στο παρελθόν. Μια μάλλον δυσάρεστη εικόνα για τον Ολλανδό υπουργό οικονομικών Γερούν Ντάισελμπλουμ ο οποίος βλέπει το πλοίο του να βυθίζεται από την αίθουσα διακυβερνήσεως του γιούρογκρουπ.
Πως την πάτησαν έτσι οι Ολλανδοί; Αν καταφεύγαμε στα επιχειρήματα που χρησιμοποιούσε τα τελευταία χρόνια ο ολλανδικός Τύπος και για την Ελλάδα θα έπρεπε να πούμε ότι ήταν τεμπέληδες, χαραμοφάηδες με τεράστιο δημόσιο τομέα. Οι Ολλανδοί, όπως και οι Έλληνες εργαζόμενοι όμως γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτή η εικόνα απέχει έτη φωτός από την πραγματικότητα.
Απλώς οι Ολλανδοί κυβερνώντες άκουσαν την γερμανική «τσατσά» και τώρα πρέπει να ξανασηκώσουν τα κόκκινα φανάρια σε μια χώρα που βρίσκεται κυριολεκτικά και μεταφορικά κάτω από το επίπεδο της θάλασσας.
Άρης Χατζηστεφάνου
ΠΡΙΝ 7/4/2013