Λεωνίδας Βατικιώτης για τα Επίκαιρα 16-22/4/2015
Πολλαπλά εκτεθειμένοι εμφανίζονται οι πιστωτές της Ελλάδας κι ειδικότερα η Ευρωπαϊκή Ένωση με βάση όσα αναφέρονται στην κατατοπιστικότατη μελέτη για τις λεπτομέρειες του πρώτου δανείου προς την Ελλάδα που εξέδωσε το Κέντρο για την Διεθνή Καινοτομία στη Διακυβέρνηση (CIGI, Centre for International Governance Innovation) (Εδώ η πλήρης έκθεση). Συντάκτης της έκθεσης είναι ο βραβευμένος δημοσιογράφος και συγγραφέας Πολ Μπλουστάιν που έχει εργαστεί στις εφημερίδες Washington Post και Wall Street Journal. Δεν αμφισβητείται επομένως η αξιοπιστία των ευρημάτων του…
Ο Μπλουστάιν έρχεται κι αυτός με τη σειρά του να απαντήσει στο πολύ απλό ερώτημα που τέθηκε από την πρώτη ημέρα που ξέσπασε η κρίση: Γιατί δεν είχε προκριθεί η πολύ απλή λύση του κουρέματος των ελληνικών ομολόγων από το 2010 κιόλας, όταν άπαντες διαπίστωναν πως το πρόβλημα της Ελλάδας δεν ήταν έλλειψη ρευστότητας, αλλά αδυναμίας εξυπηρέτησης του χρέους; Γιατί μια λύση που είχε επιλεγεί σε πολλές άλλες πρόσφατες περιπτώσεις απορρίφθηκε το 2010 για την Ελλάδα; Η απάντηση που δίνει ο συγγραφέας είναι ότι απορρίφθηκε για να μην θιγούν τα συμφέροντα των γαλλικών και γερμανικών τραπεζών! Σε αυτό το βωμό για τον συγγραφέα «τα νόμιμα συμφέροντα της Ελλάδας αναμφισβήτητα θυσιάστηκαν. Με τις στερήσεις που υπέμεινε ο ελληνικός λαός υπέφερε πολύ περισσότερα απ’ όσα ήταν αναγκαία, καθώς η εθνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 22% από το 2008 κι η ανεργία έφτασε το 27%. Μεταξύ των οικονομολόγων υπάρχει μια ευρεία συμφωνία ότι το ελληνικό χρέος θα έπρεπε να αναδιαρθρωθεί πολύ νωρίτερα, με πολλούς να υποστηρίζουν ότι το 2010 ήταν ο ιδανικός χρόνος. Αναμφισβήτητα, η διάσωση αποδείχθηκε δώρο για πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες που πληρώθηκαν πλήρως και εγκαίρως με δεκάδες δισ. ευρώ που ήταν η αξία των ελληνικών ομολόγων τα οποία έληγαν το 2010, 2011 και στις αρχές του 2012. Τα κέρδη τους, εν τούτοις, επιδοτήθηκαν ουσιαστικά από τους φορολογούμενους που ανέλαβαν το βάρος και τον κίνδυνο των επίσημων δανείων που δόθηκαν στην Αθήνα».
Εν ολίγοις τον λογαριασμό των γερμανο-γαλλικών τραπεζών δεν τον πλήρωσε μόνο η Ελλάδα αλλά κι οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι στους οποίους υποτίθεται ότι οφείλουμε χάρη επειδή μας έσωσαν από το υστέρημά τους. Αυτή είναι η ερμηνεία που πλασάρει όχι μόνο η Μέρκελ αλλά και τα μνημονιακά κόμματα εντός Ελλάδας για να αποκρύψουν πως η διάσωση της Ελλάδας ήταν εξ αρχής διάσωση των τραπεζών.
Ούρλιαζε ο Τρισέ
Στην μελέτη του αμερικανού δημοσιογράφου αναφέρεται πως αξιωματούχοι του ΔΝΤ δεν έκρυβαν από τις συζητήσεις τους με ευρωπαίους αξιωματούχους τον Απρίλιο του 2010 πόσο πιθανό ήταν το ενδεχόμενο το ελληνικό χρέος να τεθεί εκτός ελέγχου, όπως έχει συμβεί σήμερα ξεπερνώντας το 175% του ΑΕΠ. (Εξέλιξη που αποκαλύπτει πόσο αστείες επιστημονικά ήταν οι μελέτες βιωσιμότητας του χρέους που συνόδευαν τα σχέδια του ΔΝΤ). Στελέχη του ΔΝΤ έτσι υποδείκνυαν την λύση του κουρέματος των ομολόγων. «Ένα τέτοιο συμπέρασμα ήταν απλώς απαράδεκτο για τους σημαντικότερους ηγέτες της Ευρώπης, ο πιο άτεγκτος εκ των οποίων ήταν ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ. Το θέμα τέθηκε σε μία συνάντηση της ΕΚΤ την άνοιξη του 2010, όταν ο Γιούργκεν Σταρκ, που συμμετείχε στο εξαμελές εκτελεστικό συμβούλιο, συμφώνησε ότι το ελληνικό χρέος ήταν μη βιώσιμο κι επομένως η λύση έπρεπε να περιλαμβάνει απώλειες για τους ιδιώτες πιστωτές. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ “εξερράγη” σύμφωνα με έναν παραβρισκόμενο. “Ο Τρισέ είπε ‘είμαστε μια οικονομική και νομισματική ένωση και δεν επιτρέπονται αναδιαρθρώσεις χρέους’” θυμόταν αυτό το άτομο. “Ούρλιαζε”». Ο λόγος για τον οποίο ο Ζαν Κλοντ Τρισέ ούρλιαζε σαν χούλιγκαν, εγκαταλείποντας κάθε πρωτόκολλο ήταν πολύ απλός: «Η έκθεση των γαλλικών τραπεζών στην Ελλάδα ήταν 60 δις. ευρώ και των γερμανικών 35 δις. ευρώ. Αν υποχρεώνονταν να αναλάβουν υπερβολικές απώλειες στα ελληνικά ομόλογα – και στα ομόλογα άλλων κρατών της ευρωζώνης που διακρατούσαν επίσης – τότε η βιωσιμότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα αμφισβητούνταν»! Με άλλα λόγια ο πρόεδρος της τράπεζας που είχε την ευθύνη του κοινού νομίσματος αποφάσισε με τα ίδια κριτήρια που θα αποφάσιζαν κι οι μεγαλομέτοχοι της Credit Agricole. Τα δικά τους συμφέροντα εξυπηρέτησε (που όλως τυχαίως συμπίπτουν με τα συμφέροντα του ευρώ) κι όχι τα συμφέροντα των ευρωπαίων πολιτών ή ακόμη και των οικονομιών που απαρτίζουν την ευρωζώνη κι έκτοτε συνεχίζουν να παραδέρνουν στην ύφεση.
Το πραγματικό περιεχόμενο της ελληνικής «διάσωσης» συζητήθηκε χωρίς περιστροφές και υπεκφυγές ακόμη και στην επίσημη συνεδρίαση του ΔΝΤ στις 9 Μαΐου 2010, όταν εγκρίθηκε το δάνειο. Εκεί ο αντιπρόσωπος της Βραζιλίας, Πάουλο Νογκουέιρα Μπατίστα, διατύπωσε τα πιο καυστικά σχόλια, παρότι κι άλλοι αντιπρόσωποι εξέφρασαν τις αμφιβολίες τους. Με τα λόγια του, το πρόγραμμα της Ελλάδας «δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ως διάσωση της Ελλάδας, που θα πρέπει να υποστεί μια στρεβλή προσαρμογή, αλλά ως διάσωση των ιδιωτών ομολογιούχων της Ελλάδας, κυρίως των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων».
Η ΕΚΤ υπηρέτης των τραπεζών
Το πολιτικά ανατριχιαστικό περιστατικό με τον Τρισέ που στρίγκλιζε σαν μαινάδα (αρκεί να σκεφτούμε ότι την ίδια περίοδο στην Ελλάδα όποιος μίλαγε για διαγραφή του χρέους ή κούρεμα των ομολόγων χαρακτηριζόταν τυχοδιώκτης κι επικίνδυνος για τα εθνικά συμφέροντα) φέρνει στην επιφάνεια, με τον πιο ανάγλυφο τρόπο, την σύγκρουση συμφέροντος μεταξύ Ελλάδας και ευρωζώνης. Ό,τι συνέφερε το ευρώ (αναβολή του κουρέματος μέχρι να ξεφορτωθούν τα ελληνικά ομόλογα οι ευρωπαϊκές τράπεζες) αποτελούσε κόλαφο για την Ελλάδα κι ό,τι συνέφερε την Ελλάδα (κούρεμα ομολόγων όσο το δυνατό συντομότερα, όσο το δυνατόν περισσότερο) θα τίναζε στον αέρα τις ευρωπαϊκές τράπεζες και το ευρώ. Τα συμφέροντα του ελληνικού λαού επομένως υποθηκεύτηκαν από την στιγμή που προκρίθηκε η παραμονή στο ευρώ κι η υποταγή στις αποφάσεις της ΕΚΤ. Το αποτέλεσμα ήταν τα (αντικρουόμενα σε σχέση με το ευρώ) συμφέροντα του ελληνικού λαού να θυσιαστούν και η εξαθλίωση, όπως επιβλήθηκε με το μνημόνιο που συνόδευε το πρώτο δάνειο ύψους 110 δισ. ευρώ, να βαδίζει χέρι – χέρι με την υποτέλεια.
Οι απερίγραπτες σκηνές δουλικότητας που περιγράφει ο Μπλουστάιν εξιστορώντας την ελληνική «διάσωση» έχουν στη βάση τους την ευρω-κατοχή. Αναφέρει χαρακτηριστικά: «Σε μια τυπική διαπραγμάτευση με μια χώρα που ζητάει δάνειο από το ΔΝΤ, οι διαπραγματευτές του Ταμείου κάθονται απέναντι από την κεντρική τράπεζα και το υπουργείο Οικονομικών, με την προσδοκία ότι οι όροι του δανείου θα υποχρεώσουν την κεντρική τράπεζα να εφαρμόσει συγκεκριμένες πολιτικές. Στις διαπραγματεύσεις της Αθήνας αντιθέτως, το Ταμείο, έπρεπε να εγκλιματιστεί σε μια κατάσταση όπου συμμαχούσε με την ΕΚΤ, με τις τύψεις να αφθονούν όσο προχωρούσαν οι πρώτες συναντήσεις της Τρόικας». Μια ωραία ατμόσφαιρα επικρατούσε εν ολίγοις στην Αθήνα, όταν ακόμη κι η πιο υπανάπτυκτη χώρα που έμπαινε κάτω από το ζυγό του ΔΝΤ, πρόβαλε και κάποια αντίσταση στις υποδείξεις του. Στην Αθήνα ούτε αυτό…
Αποκαλυπτική είναι η έκθεση και σε ό,τι αφορά τις προστριβές που εμφανίζονταν στο εσωτερικό της Τρόικας. Η αρχή που ακολουθούσαν, σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών της Τρόικας ήταν η ενδεδειγμένη με βάση τις αρχές της παιδαγωγικής: pas devant les enfants! Κοινώς, όχι μπροστά στα παιδιά, με τα παιδιά να είναι η ελληνική κυβέρνηση. Στις συγκρούσεις που ξέσπαγαν μεταξύ του ΔΝΤ και των ευρωπαίων (ΕΚΤ και Επιτροπή) την πιο σκληρή γραμμή εξέφραζαν πάντα οι Ευρωπαίοι, ενώ το ΔΝΤ «ευνοούσε μια πιο σταδιακή προσέγγιση στη λιτότητα σε σχέση με τους άλλους», σύμφωνα με τον Μπλουστάιν. Χώρια των άλλων πρωτοτυπιών στην Ελλάδα το ΔΝΤ αποδείχθηκε πως είναι το μικρότερο κακό. Ας είναι καλά η Γερμανία…