Κάθε πρωί οι «επιτελείς» της Google περνούν μπροστά από μια γιγαντιαία οθόνη στο αρχηγείο της εταιρείας στο Μάουντεν Βιού της Καλιφόρνιας. Όπως ακριβώς και οι στρατηγοί του Πενταγώνου, παρακολουθούν τις εξελίξεις στα «πεδία των μαχών» επάνω σε μια τρισδιάστατη απεικόνιση του πλανήτη. Οι «στρατηγοί» της ιστορίας μας βλέπουν σε πραγματικό χρόνο τις περιοχές από όπου πραγματοποιούνται οι περισσότερες αναζητήσεις μέσω της Google.
Εδώ σταματούν όμως οι ομοιότητες με το Πεντάγωνο καθώς επίσης και κάθε επίφαση σοβαρότητας. Γύρω από την οθόνη θα δεις υπαλλήλους με πολύχρωμα T-shirt να κάνουν skate ή να βγάζουν βόλτα το σκύλο τους. Στα μεταμοντέρνα εστιατόρια του κτιρίου (του λεγόμενου Googleplex) οι υπάλληλοι ξαπλώνουν σε αναπαυτικές πολυθρόνες, ζωγραφίζουν και γράφουν συνθήματα σε μεγάλους πίνακες. Στις αίθουσες ψυχαγωγίας παίζουν μπιλιάρδο και ράγκμπι ή κολυμπούν σε ατομικές πισίνες.
«Μπορείς να είσαι σοβαρός χωρίς να φοράς κουστούμι» γράφει μια μεγάλη ταμπέλα που έχει τοποθετηθεί σε αρκετά σημεία του κτιρίου. Και δίπλα της μια μικρότερη συμπληρώνει: «Μπορείς να βγάζεις λεφτά χωρίς να γίνεσαι κακός».
Αυτή η τεράστια «παιδική χαρά» φαντάζει ως το τελευταίο προπύργιο του πολιτισμού των επιχειρήσεων dot.com. Ό,τι απέμεινε δηλαδή από την τεράστια φούσκα της δεκαετίας του ‘90 που, όπως θα έλεγε και ο Τ. Σ. Έλιοτ, έσκασε όχι με κρότο αλλά με λυγμό. Το μοντέλο λειτουργίας της Google όμως φαίνεται ότι αποτέλεσε κάτι περισσότερο από μια ακόμη… αμερικανιά στο χώρο του managment. Στο Googleplex οι υπάλληλοι δεν ακολουθούν βαθμούς ιεραρχίας. Μαζεύονται γύρω από το μπιλιάρδο για να συζητήσουν τεχνικά προβλήματα και να παρουσιάσουν νέες ιδέες. Καλούνται να αφιερώσουν το 20% της εργασίας τους σε όποιο project θεωρούν οι ίδιοι πιο ενδιαφέρον. Από αυτή την ελευθερία προέκυψαν ορισμένες από τις σημαντικότερες καινοτομίες που χάρισαν στην εταιρεία προβάδισμα έναντι των αντιπάλων της. Και, μπορεί ο Μαρξ να μην έσκιζε τα κείμενά του για την αλλοτρίωση της εργασίας αν επισκεπτόταν το Googleplex, για τα αμερικανικά δεδομένα όμως η Google αποτέλεσε πραγματική επανάσταση.
Μέσα σε περίπου δέκα χρόνια από τη δημιουργία της απασχολεί πλέον 6.800 υπαλλήλους και αποκομίζει 6.8 δισεκατομμύρια δολάρια σε ακαθάριστα έσοδα γεγονός που τις προσφέρει περίοπτη θέση στις 500 εταιρείες του δείκτη Standard & Poor’s. Και όλα αυτά φαντάζουν απλώς ως μια πρόγευση της μελλοντικής επέκτασης. Οι χαριτωμένοι κύριοι με τα πολύχρωμα T-shirt παίζουν πλέον μια ιδιότυπη Μονόπολη, εξαγοράζοντας επιχειρήσεις και υπηρεσίες. Αγοράζουν ραδιοφωνικούς σταθμούς, μισθώνουν δεκάδες χιλιόμετρα οπτικών ινών, στήνουν δίκτυα ασύρματης πρόσβασης στο Ιντερνετ και τολμούν να αμφισβητήσουν την παντοκρατορία εταιρειών όπως η Microsoft σε όλους τους τομείς. Η εταιρεία του Μπιλ Γκέιτς αλλά και η Yahoo νιώθουν το έδαφος να σείεται κάτω από τα πόδια τους, καθώς η Google επεκτείνεται σε τομείς όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τα προγράμματα chat και videoconferencing. Στα δημοσιογραφικά στέκια των ΗΠΑ κυκλοφορούν πλέον φήμες ότι η Google θα δημιουργήσει δικά της δίκτυα οπτικών ινών αλλά και τα δικά της μικροτσίπ –πληροφορίες που, αν επιβεβαιωθούν, θα σημάνουν την κήρυξη ολοκληρωτικού πολέμου με τους κολοσσούς των τηλεπικοινωνιών και της μικροηλεκτρονικής.
Το τι πραγματικά ετοιμάζουν οι «εργάτες» του Googleplex παραμένει επτασφράγιστο μυστικό. «Είναι μια μικρή μασονία» μας λέει γελώντας ένα Έλληνας προγραμματιστής που πέρασε από το Googleplex. «Οι υπάλληλοι δεν μιλούν ούτε καν στους φίλους τους για τα σχέδια της εταιρείας καθώς και η τελευταία διαρροή μπορεί να στοιχίσει δισεκατομμύρια δολάρια». Ελάχιστοι γνωρίζουν ακόμη και βασικές λεπτομέρειες, όπως τον τρόπο που στήνονται τα δίκτυα υπολογιστών της Google που πραγματοποιούν ένα δισεκατομμύριο αναζητήσεις την ημέρα. Μόλις πριν από λίγα χρόνια οι ανταγωνιστές της Google έμειναν έκπληκτοι όταν πληροφορήθηκε ότι αυτό το υπερδίκτυο (πιθανότατα το μεγαλύτερο που έχει δημιουργηθεί στην ιστορία) αποτελείται από απλούς οικιακούς υπολογιστές που δένονται σε μεγάλα πακέτα με… ταινίες velcro (στα ελληνικά «συμπιεστό συναπτικό μέσο υφασμάτων» δηλαδή το γνωστό μας «χριτς χρατς»). Η πληροφορία διέρρευσε όταν η Google κατέθεσε αίτηση ευρεσιτεχνίας για ένα «σύστημα ψύξης υπολογιστών που συνδέονται με velcro».
Pax Googleana
Φυσικά μια τέτοια αυτοκρατορία χρειάζεται και μια νέα πρωτεύουσα από όπου θα ελέγχει την επικράτειά της. Η Google εδώ και μήνες κρατούσε μυστική την τοποθεσία όπου θα χτίσει τη νέα Ρώμη του ψηφιακού πολιτισμού. Ήταν όμως αδύνατο να κρύψει ένα τετραώροφο κτήριο που θα καλύπτει έκταση δυο γηπέδων ποδοσφαίρου. Οι εγκαταστάσεις εντοπίστηκαν τελικά στο Όρεγκον των ΗΠΑ. Εκεί όπου κάποτε στήνονταν βιομηχανίες αλουμινίου για να εκμεταλλευτούν τη φτηνή ηλεκτρική ενέργεια που προσέφερε ο ποταμός Κολούμπια. Σήμερα στην ίδια περιοχή εκτός από τον Κολούμπι περνά και ένας ποταμός δεδομένων αφού στην περιοχή διασταυρώνονται δίκτυα οπτικών ινών. Η νέα μητρόπολη της Google χτιστεί κοντά σε υδροηλεκτρικά εργοστάσια και ηλεκτρονικά δίκτυα που θα της προσφέρουν τα δυο απαραίτητα στοιχεία για την επιβίωσή της: Ηλεκτρικό ρεύμα και ροή δεδομένων.
Το μόνο ερώτημα είναι αν θα προβλεφθούν και ειδικές λωρίδες για τα πατίνια των κυρίων με τα πολύχρωμα T-Shirts. «Ας μην γελιόμαστε», απαντούσαν σε πρόσφατο άρθρα τους οι New York Times, «η Google χάνει την αντι-επιχειρηματική κουλτούρα της νιότης της». Σαν έτοιμοι από καιρό, αποχαιρετούν το Googleplex που χάνουν. Και ίσως ο τελευταίος ένοικος να κατεβάσει και την πινακίδα που έγραφε «Μπορείς να βγάζεις λεφτά χωρίς να γίνεσαι κακός».
Googlάρω – Googlάρεις – Googlάρει
«Τα όρια του κόσμου μου είναι τα όρια της γλώσσας μου» έλεγε ο Βιτγκενστάιν. Και αν υπάρχει έστω και μια δόση αλήθειας στην παρατήρησή του, η Google βρίσκεται σε καλό δρόμο για να καταλάβει αυτό τον κόσμο μας. Εδώ και λίγες εβδομάδες το περίφημο Oxford English Dictionary προσέθεσε ένα ακόμη ρήμα στα 301.000 λήμματα της αγγλικής γλώσσας. Το ρήμα «Google» το οποίο σημαίνει «να χρησιμοποιείς τη μηχανή αναζήτησης Google για να αποκτήσεις πληροφορίες από το Διαδίκτυο». Μια πρόχειρη αναζήτηση στο ελληνόφωνο Ιντερνετ αποδεικνύει ότι έχουμε ήδη αφομοιώσει κατά το ήμισυ το ρήμα, με τη μορφή του Googlάρω –αυτό που ο Μπαμπινιώτης θα χαρακτήριζε «μονολεκτικό, δευτερογενές παράγωγο με αγγλικό θέμα και ελληνικό επίθεμα».
Η αγγλική φράση λοιπόν «I Googled you», που σημαίνει αναζήτησα πληροφορίες για το άτομό σου στο Ίντερνετ, θα μπορούσε να αποδοθεί ως «Σε Googlάρισα» και ελπίζουμε στο μέλλον να γράφεται «σε Γκουγκλάρισα».
Άρης Χατζηστεφάνου
Περιοδικό Κ, Καθημερινή Ιούλιος 2006
Σχετικά θέματα:
H «πέμπτη φάλαγγα» της Microsoft και της Google στις Βρυξέλλες