Ετος 2014. Ολόκληρη η αμερικανική χιπ χοπ σκηνή βρίσκεται υπό την απόλυτη κυριαρχία μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών και πολυεκατομμυριούχων μαύρων καλλιτεχνών όπως ο 50 Cent, που ήρθαν στο προσκήνιο τραγουδώντας Get Rich or Die Tryin’ (Γίνε πλούσιος ή πέθανε προσπαθώντας). Ολόκληρη; Οχι ακριβώς. Στα ισπανόφωνα γκέτο των αμερικανικών μεγαλουπόλεων αρκετά μικρά συγκροτήματα επιστρέφουν στον πολιτικό στίχο της Λατινικής Αμερικής της δεκαετίας του ’70 και του ’80.
Ο Περουβιανός Immortal Technique ήταν ένας από τους πρώτους πολιτικοποιημένους καλλιτέχνες της αμερικανικής χιπ χοπ σκηνής του 21ου αιώνα που θα κερδίσει διεθνή αναγνωρισιμότητα. Στους τίτλους των τραγουδιών του δανείζεται φράσεις από έργα του Μαρξ και του Ενγκελς και τραγουδά για τις πολεμικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ στην Ασία ή τον ρόλο τους στα δίκτυα εμπορίας ναρκωτικών της Νότιας Αμερικής.
Η μουσική κολεκτίβα των Rebel Diaz θα ακολουθήσει στα ίδια πολιτικά βήματα, εισάγοντας όμως και στοιχεία από το λατινοαμερικάνικο ρεύμα του nueva cancion (νέο τραγούδι), που είχε γεννηθεί στις νεοφιλελεύθερες δικτατορίες που έστηναν οι ΗΠΑ σε αρκετές χώρες του νότιου ημισφαιρίου. Οι Rebel Diaz θα κάνουν τα πρώτα τους βήματα σχεδόν έναν χρόνο μετά την περίφημη επίσκεψη του Ούγκο Τσάβες στις ΗΠΑ το 2005, όταν ο τότε πρόεδρος της Βενεζουέλας έκλεψε τις καρδιές χιλιάδων κατοίκων του Μπρονξ της Νέας Υόρκης προσφέροντας δωρεάν πετρέλαιο. Ο Τσάβες φιγουράρει σε αρκετά από τα τραγούδια του συγκροτήματος δίπλα στον Αλιέντε, τον Κάστρο, τον Τσε Γκεβάρα, αλλά και τους νέους αριστερούς προέδρους της Νότιας Αμερικής – ορισμένα τραγούδια τους μάλιστα ακούγονταν σαν χιπ χοπ μοιρολόι στις παραγκουπόλεις του Καράκας μετά τον θάνατο του προέδρου της Βενεζουέλας.
Για τους Rebel Diaz οι ήρωες της Λατινικής Αμερικής παραμένουν σημείο αναφοράς – και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά αφού δύο από τα τρία μέλη του συγκροτήματος, τα αδέλφια Ροντρίγκο και Γκονσάλο Βενέγκας, είναι παιδιά πολιτικών προσφύγων από τη Χιλή. Οι γονείς τους φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν από τη χούντα του Πινοσέτ για τρία χρόνια πριν καταφέρουν να διαφύγουν στην Αγγλία και στη συνέχεια στο Σικάγο. Από ειρωνεία της τύχης δηλαδή, ακολουθούσαν τον δρόμο του νεοφιλελευθερισμού – από τη δικτατορία της Χιλής, όπου δοκιμάστηκε για πρώτη φορά σε πειραματικό επίπεδο, έως τη Βρετανία της Θάτσερ και την Αμερική του Ρέιγκαν.
Σκέφτομαι τον Κάστρο, τον Τσάβες, τον Κορέα, τον Μοράλες, τον Μπολίβαρ και τον Αλιέντε. Είμαι η μάχιμη και επαναστατική χιπ χοπ – Rebel Diaz
Από το ρεύμα του nueva cancion οι Rebel Diaz θα κρατήσουν τον πολιτικά «στρατευμένο» στίχο αλλά θα τον φέρουν στον άγρια μελωδικό κόσμο της χιπ χοπ. Οπως όταν τραγουδούν για τον Βίκτορ Χάρα, τον τραγουδιστή, δάσκαλο, συγγραφέα και ποιητή που έγινε σύμβολο της Χιλής. Τον άνθρωπο στον οποίο οι στρατιώτες του Πινοσέτ έσπασαν τα δάχτυλα και του πέταξαν μια κιθάρα φωνάζοντας «παίξε», πριν τον στήσουν στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Τα βιντεοκλίπ των Rebel Diaz μετατρέπονται σε ιστορικές διηγήσεις για τις αμερικανικές πολυεθνικές, όπως η United Fruit Company, η σημερινή Τσικίτα, που βρίσκονταν πίσω από συγκεκριμένα πραξικοπήματα. Η περίπτωση, λόγου χάρη, της ανατροπής της κυβέρνησης της Γουατεμάλας το 1956 από τη CIA και τον γνωστό και στην Ελλάδα Αμερικανό πρέσβη Τζον Πιουριφόι είναι ένα από τα θέματα που επανέρχονται στους στίχους των Rebel Diaz. Το 2009 τo συγκρότημα θα ταξιδέψει στη Γουατεμάλα για μια σειρά εμφανίσεων μαζί με την οργάνωση HIJOS, που αποτελείται από παιδιά που έχασαν τους γονείς τους στα 36 χρόνια του εμφυλίου που ακολούθησαν το αμερικανικό πραξικόπημα. Το τραγούδι τους «Golpe» έρχεται να προστεθεί στις μουσικές διηγήσεις που μας είχαν αφήσει παλαιότερα οι REM, με το «The flowers of Guatemala», και οι Radiohead με το «Banana Co», που στιγμάτιζε τον ρόλο των αμερικανικών πολυεθνικών τροφίμων στην ανατροπή δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεων σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.
Από τη Γουατεμάλα της United Fruit Company οι Rebel Diaz επιστρέφουν εύκολα στην Αμερική του 2008 με τραγούδια όπως το «Trillion», στο οποίο περιγράφουν τον μηχανισμό με τον οποίο η αμερικανική κυβέρνηση πήρε από τους πολίτες σχεδόν ένα τρισεκατομμύριο δολάρια και το χάρισε στις τράπεζες, που ευθύνονταν για την παρ’ ολίγον κατάρρευση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αν τους διακρίνει όμως κάτι από τα δεκάδες ακόμη μικρά συγκροτήματα των αμερικανικών γκέτο που τραγουδούν για την «οικονομική δικτατορία», είναι τα αντανακλαστικά τους σε συγκεκριμένα γεγονότα. Οταν οι καθηγητές πραγματοποιούσαν, πριν από μερικά χρόνια, τις μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις στο Σικάγο και σε άλλες αμερικανικές πόλεις, οι Rebel Diaz χρειάστηκαν μόνο λίγα 24ωρα για να σκαρώσουν τους πρώτους άτυπους ύμνους της μεγάλης αυτής απεργίας.
Η μουσική τους ήταν και παραμένει ένα όπλο. Και έχουν αποδείξει ότι ξέρουν να το χρησιμοποιούν.
Info
Ακούστε:
Immortal Technique
Η επιστροφή του πολιτικού στίχου στη χιπ χοπ σκηνή ύστερα από αρκετά χρόνια στα οποία τα πολιτικά μηνύματα συγκροτημάτων όπως οι Public Enemy χάνονταν στη βαβούρα των μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα των Συντακτών – 01/06/2014
