Δημοσθένης Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλος για το RedNotebook.gr
Οι κυβερνήσεις από το 2004 πορεύτηκαν με βάση την “κοινή λογική” ότι η χώρα “δεν χωράει άλλους μετανάστες”. Η λογική αυτή υπαγόρευσε μια πολιτική με τρεις πυλώνες:
Ι. Ενίσχυση των συνόρων (βλ. φράγμα του Έβρου): Απέτυχε: Αυτό που συνέβη, λόγω της κατάστασης στη ΝΑ Μεσόγειο, ήταν ότι μεταξύ 2013-2014 οι ροές αυξήθηκαν κατά 220% – απλά τώρα οι πρόσφυγες (και όχι γενικώς οι μετανάστες) έρχονταν από τα νησιά, αντί για τον Έβρο.
ΙΙ. Αστυνόμευση (βλ. Ξένιος Δίας). Απέτυχε: Αυτό που συνέβη ήταν ότι από το 2012 έγιναν πάνω από 100.000 προσαγωγές, και χωρίς χαρτιά συνελήφθησαν και κρατήθηκαν περί τους 8.000 μετανάστες. Οι μετανάστες χωρίς χαρτιά που ζουν στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 350-400.000.
ΙΙΙ. Κράτηση (βλ. Αμυγδαλέζα). Απέτυχε: Οι κρατούμενοι μετανάστες που κρατούνταν αυτόματα κατά την σύλληψη (μολονότι η κράτηση προβλεπόταν από τον νόμο ως έσχατο μέτρο) δεν μπορούσαν να επιστραφούν στις χώρες τους: είτε γιατί ήταν πρόσφυγες από εμπόλεμες περιοχές, είτε γιατί οι χώρες τους δεν συνεργάζονταν ή είναι “κατεστραμμένα κράτη”. Αντί λοιπόν να παραδεχτούν την αποτυχία, οι προηγούμενες κυβερνήσεις γενίκευσαν την κράτηση και την παρέτειναν και πέραν του 18μηνου. Αποτέλεσμα: α) Από τα στρατόπεδα πήγαμε στον εγκλεισμό σε Αστυνομικά Τμήματα, β) οι συνθήκες κράτησης σε στρατόπεδα και ΑΤ απειλούσαν κρατούμενους και αστυνομικούς (τουλάχιστον 150 καταγεγραμμένα κρούσματα φυματίωσης) και γ) λόγω των συνθηκών και της απόγνωσης, κρατούμενοι οδηγούνταν στην αυτοκτονία ή απόπειρες.
Υποτίθεται ότι αυτή η “κοινή λογική” θα πετύχαινε την ανάσχεση της Χρυσής Αυγής, όμως και αυτό απέτυχε: Όσο συνεχιζόταν η λιτότητα, και η αντιμεταναστευτική πολιτική παγιωνόταν μέσα στους κρατικούς μηχανισμούς, ο κόσμος της Δεξιάς και του ΠΑΣΟΚ μετακόμιζε στη ΧΑ, λόγω λιτότητας.
Γιατί όμως επέμειναν οι κυβερνήσεις, ενώ η αποτυχία ήταν προφανής; Για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί η αντιμεταναστευτική πολιτική έδινε την ψευδαίσθηση της ασφάλειας στους συντηρητικούς ψηφοφόρους. Δεύτερον, γιατί το δόγμα “να τους κάνουμε το βίο αβίωτο”, που εφάρμοζαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, είχε ένα απτό αποτέλεσμα: το μπλοκάρισμα της Συνθήκης του Δουβλίνου, που επιβάλλει ένα αίτημα ασύλου να εξετάζεται στη χώρα της πρώτης εισόδου, υπό τον όρο ότι αυτή η χώρα είναι ασφαλής για τον πρόσφυγα. Κάνοντας την Ελλάδα μη ασφαλή χώρα, οι ελληνικές κυβερνήσεις έστελναν μήνυμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση: αν θέλετε να είμαστε ο συνοριοφύλακας της Ευρώπης, για να μην σας έρχονται οι ξένοι φτωχοί, αυτό δεν θα γίνει χωρίς πόρους και ανταλλάγματα.
Στο έδαφος αυτών των αποτυχιών, που υπαγόρευσε η κατά τα άλλα “κοινή λογική”, η νέα κυβέρνηση, έχει να κάνει δύο πράγματα:
1. Καθώς οι προσφυγικές ροές θα συνεχιστούν, α) λόγω της κατάστασης στη ΝΑ Μεσόγειο (στην Ελλάδα έρχονται πλέον κυρίως πρόσφυγες, όχι μετανάστες) και β) λόγω της τεράστιας ακτογραμμής της Ελλάδας, καθώς δηλαδή το “δεν χωράμε άλλους” δεν σημαίνει πρακτικά τίποτα, να διαπραγματευτεί σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε οι προσφυγικές ροές να αντιμετωπιστούν στη βάση της κοινοτικής αλληλεγγύης -να σταματήσει δηλαδή η υποκρισία της Ευρώπης των πλουσίων: Αποτελεί υποκρισία και κυνισμό, με το ένα χέρι να καταδικάζουν την Ελλάδα για τις (όντως απάνθρωπες) συνθήκες κράτησης, και με το άλλο να επιμένουν στην πολιτική των κλειστών συνόρων για τους πρόσφυγες (δηλαδή στη θωράκιση των προνομίων τους απέναντι στους ξένους φτωχούς), αναθέτοντας στις χώρες του Νότου τον ρόλο του συνοριοφύλακα της Ευρώπης, και λέγοντάς τους πρακτικά “κόψτε το λαιμό σας -εμείς δεν αναλαμβάνουμε ευθύνες”,
2. Να ενισχύσει τις πολιτικές για τη στέγη, την εργασία, την υγεία και την παιδεία. Δεν υπάρχει προοδευτική μεταναστευτική πολιτική, και αντίστοιχα, τρόπος αντιμετώπισης της ανερχόμενης Ακροδεξιάς, η οποία να μην μεριμνά στην πράξη για την απόκρουση της λογικής του προνοιακού σωνβινισμού και της εθνικής προτίμησης (υγεία-παιδεία-εργασία πρώτα/μόνο για Έλληνες, για Γάλλους, για Ιταλούς κ.ο.κ.). Να το πω και αλλιώς: ο μόνος τρόπος να αποσπάσουμε την ηγεμονία της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς στο μεταναστευτικό, είναι να δουλέψουμε, ως ευρωπαϊκή Αριστερά, με βάση το δόγμα “κοινωνικά δικαιώματα και αλληλεγγύη για όλους”. Δεν υπάρχει τρόπος το προσφυγικό να “λυθεί” (δηλαδή να αντιμετωπιστεί) έξω από μια πολιτική για την ενίσχυση των κοινών αγαθών μέσα στην καπιταλιστική κρίση. Χωρίς αυτήν, οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις απλώς θα είχαν δίκιο ότι, πράγματι, η χώρα δεν χωράει άλλους μετανάστες.
